Bịt tất cả các “lỗ hổng” phòng dịch tại khu cách ly

Nếu không khống chế, dịch bệnh sẽ lây lan mạnh ra cộng đồng

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế; cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp các sự kiện y tế công cộng cho rằng, để xảy ra việc BN1342 lây nhiễm COVID-19 cho BN1347 là lỗi của người tiếp viên hàng không khi không tuân thủ các nguyên tắc cách ly tại nhà của Bộ Y tế.

Liên quan đến BN1342, nam tiếp viên được trở về cách ly tại nhà sau 4 ngày cách ly tập trung, vậy điều này có đúng quy định hay không? Về lý do bệnh nhân này chỉ phải cách ly tập trung có 4 ngày, Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch COVID-19 đã có công văn 3588, trong đó có hướng dẫn cụ thể về việc áp dụng các biện pháp cách ly đối với tổ bay của Vietnam Airlines.

Theo đó, trong thời gian cách ly tập trung, họ có 2 lần xét nghiệm COVID-19 âm tính (với điều kiện toàn bộ tổ bay và hành khác cũng âm tính 2 lần) sẽ được rời khỏi khu cách ly và tiếp tục thực hiện cách ly y tế tại nhà, nơi cư trú theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Xét nghiệm lần 2 sau ít nhất 72 giờ kể từ lần lấy mẫu đầu tiên. Nam phi công cách ly tập trung từ ngày 15.11, sau đó có kết quả 2 lần âm tính với SARS-CoV-2 nên ngày 18.11 được ra về cách ly tại nhà. Riêng với trường hợp này, Vietnam Airlines đã xử lý đúng hướng dẫn của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19.

Về việc bệnh nhân này có kết quả xét nghiệm dương tính vào lần xét nghiệm thứ 3 (kết quả ngày 28.11), PGS Phu cho rằng, đây là điều bình thường, vì khi được khuyến cáo theo dõi 14 ngày, không phải sẽ dương tính ngay ngày 1, ngày 2. Âm rồi cuối cùng lại dương tính ở những ngày cuối là điều đã được khuyến cáo. Việt Nam cũng đã khuyến cáo phải cách ly 14 ngày là vì thế.

“Để xảy ra sự lây nhiễm này là lỗi của người tiếp viên khi không tuân thủ các nguyên tắc cách ly tại nhà của Bộ Y tế. Ngay từ khi dịch COVID-19 xâm nhập, chúng tôi đã xây dựng và hoàn thiện hướng dẫn về cách ly, trong đó, cụ thể người cách ly tại nhà/nơi lưu trú cần phải làm gì. Chẳng hạn, nguyên tắc là phải cách ly ở phòng riêng, ngủ riêng, ăn uống riêng, đeo khẩu trang, chất thải y tế riêng... Trường hợp này cách ly tại nhà nhưng lại tiếp xúc với mẹ, bạn, cho người khác đến ở cùng là không đúng. Như vậy đâu phải là cách ly?” - PGS Phu đặt vấn đề.

Nhận định về tình hình dịch bệnh trong bối cảnh hiện nay tại TPHCM, PGS Phu cho rằng: Khi dịch xuất hiện ở Đà Nẵng, chúng ta không xác định được ai là F0, lúc đó dịch đã lan rộng và tấn công vào bệnh viện. Còn ở TPHCM, may mắn là chúng ta xác định được trường hợp 1342 dương tính trước 14 ngày, phát hiện ngay lúc tiếp xúc với người khác, từ đó mới tìm ra ca cộng đồng 1347. Điều đó có nghĩa chúng ta biết được đâu là F0.

“Chính vì thế, ngay bây giờ, chúng ta có 3 điều cần phải làm. Đầu tiên là tìm hết F1, F2 của trường hợp này để cách ly, xét nghiệm theo quy định. Thứ hai là tổ chức cách ly cộng đồng, chỗ nào cần thiết phải phong tỏa. Thứ ba, rất quan trọng là chấn chỉnh lại việc tự cách ly tại nhà của người dân hiện nay. Quy định, hướng dẫn đã có mà người dân không thực hiện thì chẳng khác việc cố tình “vượt đèn đỏ”. Khi đó, có lúc công an bắt được, có lúc không. May mắn, ca này “công an” đã kịp bắt được” - PGS Phu phân tích.

PGS Trần Đắc Phu khuyến cáo người dân không nên lo lắng quá. Bộ Y tế đang chỉ đạo rất quyết liệt. Hiện việc truy vết, tìm người tiếp xúc để cách ly rất quan trọng.

Hiện tình hình trên thế giới rất phức tạp, các nước bên cạnh như Campuchia vẫn có lây lan trong cộng đồng. Người dân không được chủ quan. Trường hợp nam tiếp viên là một ví dụ của việc chủ quan, dẫn tới hệ quả là có ca lây trong nước.

Nhận định về ca bệnh 1347 vừa được phát hiện tại TP Hồ Chí Minh do lây trong khu cách ly, PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, đây không phải là ca bệnh lây lan trong cộng đồng. Hiện nay, một số nước như Pháp, Mỹ, Anh, Brazil sử dụng cụm từ lây lan ra cộng đồng. Nga, Ấn Độ hay Nhật Bản, Hàn Quốc dùng cụm từ chùm ca bệnh nếu xuất hiện ca bệnh khống chế được.

Làm lây lan dịch bệnh phải xử lý nghiêm

Theo PGS Nguyễn Huy Nga, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 117 có hiệu lực từ 15.11.2020 về xử phạt hành chính những vi phạm trong đó quy định mức phạt rất cụ thể. Trong trường hợp ca nhiễm 1347 tại TP.Hồ Chí Minh đã vi phạm rất nghiêm trọng quy định về cách ly. “Tùy thuộc vào tình hình, cơ quan chức năng sẽ có mức hình phạt cụ thể đối với vi phạm này. Nếu để lây lan virus cho nhiều người, có thể truy tố”, ông Nga nói.

Nhận định về tình hình dịch tại Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Huy Nga cho biết, Việt Nam đang giữ tốt tình trạng phòng, chống dịch và đến nay gần 90 ngày không có lây nhiễm trong cộng đồng. Tuy nhiên, tình hình thế giới đang rất phức tạp. Trong nửa tháng qua, trung bình mỗi ngày thế giới ghi nhận hơn 600 nghìn ca nhiễm mới (cao gấp ba lần so với mùa đông xuân năm trước với khoảng 200 - 300 nghìn ca/ngày). Tỉ lệ tử vong không cao nhưng con số tử vong vẫn chưa hề thuyên giảm.

“Mùa đông đến, chúng ta đều có xu hướng tập trung trong nhà. Thời tiết này, virus nói chung và virus SARS-CoV-2 nói riêng đều tồn tại trong môi trường không khí lâu hơn, khả năng lây truyền lâu hơn. Vì thế, các bệnh viện rất vất vả trong phân loại cách ly, phân luồng những trường hợp có biểu hiện của cúm, sốt để không bỏ xót người mang mầm bệnh COVID-19 đi vào bệnh viện”, TS Nga nhận định. Vì thế, trước những chuyến bay quốc tế trở về Việt Nam mà chúng ta lỏng lẻo kỷ luật đối với các khu cách ly thì nguy cơ bùng phát lớn.

Do đó, theo ông Nga, chúng ta phải giao trách nhiệm cách ly cho các đơn vị thực hiện cách ly, đồng thời phải phối hợp chính quyền địa phương, y tế địa phương biết tham gia vào việc giám sát, tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức người dân trong phòng dịch.

Sau khi Việt Nam công bố ca nhiễm COVID-19 lây từ khu cách ly, ông Đặng Quang Tấn, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, cơ quan chức năng sẽ phải rà soát lại các quy định liên quan đến cách ly tiếp viên, phi công của các hãng hàng không.

Quyết liệt giám sát và quản lý người nhập cảnh, giữ mức độ cảnh giác cao nhất

Sau khi phát hiện ca lây nhiễm cộng đồng ở TPHCM, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 đề nghị Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Ngoại giao, UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo thực hiện quyết liệt một số nội dung liên quan giám sát và quản lý người nhập cảnh.

Các đơn vị trên cần giữ mức độ cảnh giác cao nhất với dịch, không chủ quan, lơ là. Bên cạnh đó, các đơn vị cần tổ chức giám sát chặt chẽ tại khu vực biên giới đường bộ, đường biển, khu vực cửa khẩu...