Xây nông thôn mới, các xã chỉ trông chờ vào bán đất
Theo tìm hiểu của Lao Động, tại nhiều xã, huyện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đang tồn tại thực trạng nợ nần và gặp khó trong việc xây dựng, về đích nông thôn mới. Thậm chí nhiều xã còn loay hoay câu chuyện trả nợ trong nhiều năm qua.
Tại xã Cầu Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) đến hiện tại vẫn còn thiếu 6 tiêu chí (giao thông, cơ sở vật chất văn hóa, sân vận động, nhà văn hóa thôn, trạm y tế, vệ sinh thực phẩm và thu nhập bình quân) mới hoàn thành về đích nông thôn mới.
Kể về quá trình 10 năm xây dựng nông thôn mới, ông Nguyễn Văn Thào - Chủ tịch UBND xã Cầu Lộc (huyện Hậu Lộc - Thanh Hóa) cho biết, sau 1 thập kỷ xây dựng nông thôn mới (từ năm 2011), bên cạnh những đổi mới, việc làm đã đạt được, địa phương cũng gặp phải không ít những khó khăn, áp lực.
“Hiện, với 6 tiêu chí đang còn thiếu, chúng tôi phải cần đến khoảng 30 tỉ đồng. Trong khi đó, ngân sách xã hầu như không có. Rất may vừa qua được huyện, tỉnh hỗ trợ một số công trình tiền tỉ, nên áp lực cũng giảm phần nào. Đến nay, xã vẫn thiếu khoảng 15 tỉ đồng cho việc đầu tư xây dựng các tiêu chí” - ông Thào nói.
Cũng theo ông Thào, do ngân sách xã eo hẹp nên chỉ trông chờ vào việc bán đấu giá đất. Tuy nhiên, việc này đang gặp khó khăn do giải phóng mặt bằng. Nếu thủ tục, quy trình không thuận lợi thì địa phương sẽ khó đạt mục tiêu về đích nông thôn mới trong cuối năm 2021.
“Qua 10 năm nhìn lại, đúng là xã cũng có nhiều đổi thay như cơ sở vật chất, đường làng ngõ xóm bê tông hóa, khang trang hơn, tỉ lệ người dân có bảo hiểm y tế cao hơn trước… Tuy nhiên, bên cạnh những việc đạt được, xã cũng gặp nhiều khó khăn và hiện đang nợ khoảng 2 tỉ đồng. So với các xã khác, chúng tôi còn nợ ít hơn nhiều và dễ bề xử lý” - ông Thào chia sẻ.
Tương tự, tại xã Hải Lộc (Hậu Lộc - Thanh Hóa), là địa phương đã về đích nông thôn mới dịp đầu năm 2021, nhưng đến nay, vẫn đang tồn tại nhiều khó khăn và nợ đọng hàng tỉ đồng. Thậm chí, nhiều năm trước kêu gọi sức dân, giải phóng mặt bằng để xây dựng các công trình công công, nhưng đến nay vẫn chưa trả được tiền cho người dân đã đóng góp trước đó.
“Nhiều khi thấy áp lực, quá sức trong việc xây dựng nông thôn mới, vì là xã bãi ngang, quỹ đất ít khiến việc bán đất, tạo nguồn cho ngân sách địa phương cũng eo hẹp.
Cụ thể như năm 2018 xã bán đấu giá được 10 lô đất, năm 2020, tiếp tục bán đấu giá hơn 40 lô đất. Tuy nhiên, chỉ hơn 10 trường hợp nộp tiền, còn lại khoảng 30 lô đất người dân (bẻ kèo) không nộp tiền, khiến nguồn thu ngân sách xã eo hẹp, thiếu tiền trả nợ các công trình, hạng mục đã xây dựng trước đó” - ông Lê Doãn Huân - Chủ tịch UBND xã Hải Lộc cho hay.
Về đích nông thôn mới xong, lại... bẩn như xưa
Ông Vũ Văn Hùng (trú tại thôn Y Bích, xã Hải Lộc, huyện Hậu Lộc) không phủ nhận việc xây dựng nông thôn mới trong những năm qua, đã tạo ra bộ mặt mới cho các làng quê, đường làng ngõ xóm bê tông hóa khang trang hơn, các công trình công cộng tại địa phương cũng bề thế và to đẹp hơn…
“Tuy nhiên, cái quan trọng nhất là đời sống vật chất, tinh thần của người dân vẫn thế, chưa được cải thiện là bao. Thậm chí, sau khi xã Hải Lộc về đích nông thôn mới, người dân chúng tôi bị cắt hết bảo hiểm y tế, sau nhiều năm được hưởng vì là xã bãi ngang, xã khó khăn. Do đó, việc thăm khám, chữa bệnh của người dân địa phương cũng không được thường xuyên. Nông thôn mới là sân vận động, công sở, hội trường văn hóa… phải to, phải bề thế. Nhưng rốt cuộc, người dân có mấy khi đến nơi đó. Cái người dân cần là các phúc lợi xã hội, đào tạo nghề, công ăn việc làm, sinh kế bền vững để vươn lên thoát nghèo…cái đấy mới là quan trọng” - ông Hùng chia sẻ.
Cũng theo nhiều người dân tại xã Hải Lộc, trước khi cơ quan chức năng về thẩm định nông thôn mới, khắp làng trên xóm dưới huy động nhân lực ra đường quét dọn vệ sinh, chặt phát bụi rậm, khơi thông cống rãnh. Tuy nhiên, sau khi được thẩm định đạt nông thôn mới, đâu lại vào đây, đường sá lại bụi bẩn, nước cống tràn ra đường.
Theo đại diện lãnh đạo các xã trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, sau khi địa phương về đích nông thôn mới sẽ được tỉnh, huyện thưởng một khoản tiền nhất định. Tuy nhiên số tiền này không thấm vào đâu trong việc đầu tư, xây dựng các tiêu chí để về đích nông thôn mới. Đa phần các xã đều áp lực, thấy quá sức do nguồn kinh phí có lúc lên hàng chục tỉ đồng. Trong khi đó, số tiền kêu gọi sức dân và các nguồn huy động hợp pháp khác quá nhỏ, không đáng kể.
Theo Chủ tịch UBND xã Hải Lộc (Hậu Lộc - Thanh Hóa), sau khi địa phương về đích nông thôn mới được tỉnh và huyện thưởng khoảng 800 triệu đồng (tỉnh 500 triệu, huyện 300 triệu). Số tiền chẳng đáng là bao so với kinh phí bỏ ra qua nhiều năm, để hoàn thiện xây dựng các tiêu chí về đích nông thôn mới.
