Tâm điểm chỉ trích
Những ngày giữa tháng 10, tại gia đình bà Nguyễn Thị Tân (hay còn gọi là Bà Tân Vlog, tại thôn Chùa, xã Xuân Hương, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) không khí ảm đạm bao trùm.
Hai tuần trở lại đây, gia đình bà Tân trở thành tâm điểm của búa rìu dư luận. Con trai bà, anh Nguyễn Văn Hưng - chủ nhân kênh YouTube Hưng Vlog liên tiếp bị cơ quan chức năng xử phạt vì đăng clip không phù hợp với thuần phong, mỹ tục. Các thành viên còn lại trong gia đình cũng bị chỉ trích vì chuyên làm các clip câu view, phản cảm.
Nhóm PV có mặt cũng là lúc bà Tân vừa quay xong một video nấu ăn. Trên khoảng sân rộng vẫn còn ngổn ngang những nguyên liệu, thức ăn chưa kịp dọn dẹp. Anh Hưng khi thấy bóng dáng người lạ nhanh chóng tránh đi, không muốn gặp gỡ ai vào thời điểm này.
Trao đổi với PV Lao Động, bà Tân cho biết, việc Hưng Vlog bị phạt khiến tinh thần của cả nhà chùng xuống. Gần đây, gia đình bà cũng thường xuyên nhận được nhiều câu hỏi về phản ứng ra sao, quan điểm thế nào về việc xử phạt ấy nhưng đều tránh né vì sợ “càng nói càng bị ném đá”.
Suốt cuộc gặp, bà Tân cố gắng không nhắc tới vụ việc mà chỉ biết: “Những ý tưởng của video bị phạt là do Hưng bắt chước trên mạng. Nó thấy hay nên làm theo chứ không nghĩ nhiều".
Mong muốn những ồn ào mau chóng qua đi, bà Tân khẳng định trong thời gian tới, các video mà gia đình bà đăng lên Youtube sẽ phải chọn lọc kĩ càng hơn về nội dung.
“Sắp tới Hưng vẫn sẽ ra video nhưng ít hơn. Nội dung sẽ phải cẩn thận hơn. Còn bà, người ta còn chê tay bà xấu, bẩn nhưng bà vẫn sẽ làm, cho tới khi nào không có cháu nào xem nữa thì thôi” - bà Tân nói.
Cũng trong cuộc trò chuyện, bà Tân đã phủ nhận những tin đồn xoay quanh thu nhập khủng mà bà nhận được từ việc sản xuất video.
“Kiếm được mấy tỉ một tháng thì bà Tân đã không phải mặc áo đểu, đi dép lê thế này. Người ta toàn ấp tiền vào người bà bằng lời thôi. Làm gì có nhiều tiền thật đâu. Ai cũng bảo bà này giàu lắm nhưng tiền làm YouTube cũng chỉ ngang công đi xách vữa thôi” - bà Tân nửa đùa nửa thật nói.
Không tiết lộ con số cụ thể nhưng cũng chính bà Tân thừa nhận, vào thời điểm kênh có nhiều lượt xem, số tiền được trả cũng cao. Tuy nhiên, số tiền này giảm đi sau khi trừ thuế. Bên cạnh đó, bà còn phải cắt trừ cho bên công ty quản lý một phần không nhỏ nên nhận về chẳng được bao nhiêu.
“Giờ lượt xem lại còn bị giảm đi. Tiền bỏ ra để làm còn nhiều hơn cả nhận về. Hôm trước quay video ăn mừng kênh, bà mua 1 con lợn tới 5 triệu thì lấy đâu ra lãi. Chẳng lỗ vàng mắt ra. Nhìn là biết, đợt trước ra nhiều video, giờ không có tiền thì ra ít dần. Nếu một tháng mấy tỉ thì bà đã ra thường xuyên rồi” - bà Tân cho hay.
Dù nói như vậy nhưng theo thống kê của trang web Social Blade, hiện thu nhập từ YouTube của bà Tân trong tháng qua có thể giao động từ 88 triệu - 1,4 tỉ đồng (chưa trừ các loại thuế, phí).
Theo ghi nhận của PV, kênh Bà Tân Vlog hiện có hơn 4 triệu lượt theo dõi, các video cũng dao động trên dưới 1 triệu lượt xem, đột biến 2 - 3 triệu lượt xem. Những con số đều là mơ ước của rất nhiều người làm video Youtube tại Việt Nam.
Đổ xô làm video nhảm trên Youtube
Gia đình bà Nguyễn Thị Tân vẫn được gọi là "gia đình YouTube" khi có tới 4 kênh Youtube có lượt theo dõi rất cao.
Ngoài kênh Bà Tân Vlog kể trên, hai con trai của bà là Nguyễn Văn Hưng (Hưng Vlog) gần 3 triệu lượt theo dõi và Nguyễn Văn Hậu (Hậu Troll) gần 300 nghìn lượt. Một người con gái nuôi của bà là Thanh Lương cũng sở hữu kênh Youtube với 262 nghìn lượt theo dõi.
Có lượt theo dõi khủng nhưng những gì công chúng thấy được từ các kênh YouTube này thực sự rất phản cảm. Kênh Hưng Vlog liên tiếp bị Sở Thông tin Truyền thông Bắc Giang xử phạt về 2 video “Troll lấy cắp tiền, đập bể heo đất của em gái, em trai đi ăn chơi và cái kết” và “Troll em gái, em trai ăn nồi cháo gà nguyên lông và cái kết”.
Hậu Troll với những clip như "Ăn Khuya Lúc 12h Đêm Ngoài Cánh Đồng Với Món Vịt Quay Và Cái Kết", "Đeo 10kg Vàng Vào Nhà Hàng Ăn Gà Rán KFC",...
Còn Bà Tân Vlog sau khi đã quá quen thuộc với mô típ "siêu to khổng lồ" dần đi vào lối mòn, nội dung nhàm chán, hời hợt chạy theo lợi nhuận. Bà Tân liên tục dính phải những ồn ào, như việc bị nghi ngờ gian dối ăn bớt công đoạn, quảng cáo bất chấp khi sản phẩm không liên quan đến món ăn, tốn kém, lãng phí không cần thiết để thực hiện video câu view,...
Gia đình bà Tân chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh Youtube Việt đang có quá nhiều mảng tối. Để có view, có tiền, các YouTuber sẵn sàng làm các video kiểu "ăn tươi nuốt sống" đến rùng mình bao gồm: ăn cá sống, ăn rắn rết sống, chế biến các món từ chất thải động vật…
Bên cạnh đó, ngập ngụa YouTube là những nội dung dạng “troll” (chơi khăm) hoặc thử thách 24h hết sức phản cảm như: "Đổ 400 quả trứng vào đầu người lạ" (kênh PHD Troll), "Đổ thau nước mắm siêu to khổng lồ lên đầu mẹ" (kênh Mập Vlog), "Thử thách leo cột điện cao 100m" (kênh NTN Vlogs),...
Nói về những video nhảm nhí, bạo lực, Thạc sỹ Ngô Văn Phong (Trường Đại học Văn Hoá) cho hay: "Nguyên nhân của tình trạng này vừa do người làm vừa thiếu ý thức, vừa do cố tình để câu view".
Cụ thể, Thạc sỹ Phong cho rằng, do thiếu ý thức, nhận thức kém, nhiều người làm YouTube không hiểu được việc đăng những video lên sẽ ảnh hưởng đến nhận thức, định hướng, của người khác.
Bên cạnh đó, việc những video vi phạm thuần phong mỹ tục xuất hiện tràn lan cũng xuất phát từ ý đồ cố tình câu view. Do có thể kiếm tiền nên một số cá nhân cố tình câu view, tăng lượt xem để có thể kiếm được nhiều tiền. "Suy cho cùng, nguồn gốc của vấn đề này là sự thiếu hiểu biết" - Thạc sỹ Phong kết luận.
YouTube có đang cổ xuý cho video nhảm nhí, phản cảm?
Theo tìm hiểu PV, Google cho biết hệ thống của YouTube sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đưa ra các gợi ý, đề xuất video dựa trên những tiêu chí phù hợp nhất với người dùng.
Tuy nhiên, cơ chế gợi ý này từng gây nhiều tranh cãi vì tự động đưa ra những video có nội dung độc hại dù người dùng không hề nhấn theo dõi kênh hay tìm kiếm chúng.
Những nội dung xấu, độc, phản cảm sẽ gây nhiều tranh cãi và thu hút lượt xem cao. Và một khi người dùng đã nhấn xem, hệ thống đề xuất của Youtube tiếp tục đưa ra những video phản cảm gợi ý để xem tiếp mà không có điểm dừng.
