8 trạm BOT đặt sai vị trí: Bộ GTVT phải làm rõ sai đến đâu, sai như thế nào

TRANG KHANH |

Liên quan đến việc Ủy ban Kinh tế của Quốc hội không đồng thuận đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) về việc dùng ngân sách để mua lại 8 trạm thu phí BOT, nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, chức năng quản lý nhà nước của Bộ GTVT là có vấn đề. Do đó, Bộ GTVT, các địa phương và chủ đầu tư của 8 dự án trên phải ngồi bàn lại cụ thể sai đến đâu, sai như thế nào và ai sẽ phải chịu trách nhiệm.

Việc thu phí sẽ quyết định thời gian trả lại

Theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế Quốc hội, đề xuất của Bộ GTVT về dùng ngân sách Nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để mua lại 8 trạm BOT giao thông gặp vướng mắc do bất cập về vị trí đặt trạm, không được sự đồng thuận của người dân địa phương, là không hợp lý bởi chưa đủ cơ sở pháp lý và thực tiễn cho việc xem xét, quyết định mua lại. Trong khi đó, đại diện Bộ GTVT cho rằng, ngoài báo cáo Quốc hội, Bộ GTVT cũng đã báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ.

Cũng theo Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ngoài 8 dự án trên, vẫn còn một số dự án khác có bất cập về vị trí đặt trạm thu phí, nhưng người dân tại địa phương đó không còn phản đối sau khi có chính sách miễn, giảm phí. Nếu Nhà nước mua lại các dự án sẽ tiềm ẩn nguy cơ thiếu minh bạch, dẫn đến hiệu ứng lan rộng tại các dự án khác, gây khiếu kiện, mất an ninh, trật tự. Do đó, việc mua lại dự án gây áp lực cho ngân sách nhà nước trong điều kiện khó khăn hiện nay và đi ngược với chủ trương huy động nguồn vốn xã hội hóa cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng.

Theo thống kê, hiện cả nước có 107 trạm thu phí do trung ương và địa phương quản lý. Trong đó, có nhiều trạm BOT doanh thu thấp, khiến các nhà đầu tư gặp khó khăn do doanh thu thấp do lưu lượng xe thực tế thấp hơn so với dự kiến, các trạm thực hiện giảm phí, không được tăng phí theo lộ trình quy định trong hợp đồng dự án, từ đây tiềm ẩn nguy cơ nợ xấu và trả nợ vay ngân hàng vì trên 85% vốn của dự án là vay ngân hàng.

Theo PGS-TS Nguyễn Hồng Thái - Phó Trưởng khoa Vận tải Kinh tế (Trường Đại học GTVT), nhà đầu tư bao giờ cũng kỳ vọng vào dự án mình đầu tư, nhưng không phải khi nào cũng đạt được kỳ vọng đề ra. Đây là việc tất yếu trong quá trình đầu tư, vấn đề này có rất nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan mang lại. Bản thân BOT là khi nào nhà đầu tư hoàn thành việc thu phí sẽ trả lại Nhà nước, do đó việc thu phí sẽ quyết định thời gian trả lại.

PGS-TS Nguyễn Hồng Thái cho rằng, nếu dự án BOT làm ăn không hiệu quả mà trả lại Nhà nước sẽ là điều bất hợp lý, khi nhà đầu tư làm ăn hiệu quả thì không tính đến việc trả lại, kể cả khi Nhà nước muốn mua lại để san sẻ gánh nặng cho người dân. Tiếp đó, nếu ai cũng trả lại thì BOT sẽ không có rủi ro và ai cũng có thể đầu tư dự án BOT. Do đó, cũng cần phải tính toán là bán bao nhiêu và bán như thế nào bởi đây là vấn đề lớn. Việc Ủy ban Kinh tế Quốc hội không đồng ý việc dùng Ngân sách Nhà nước để mua lại 8 trạm BOT là đúng vì nó đảm bảo công bằng trong đầu tư, thu hút đầu tư và cũng đảm bảo được mục tiêu đề ra của BOT là thu hút nguồn vốn đầu tư ngoài Nhà nước.

Trách nhiệm thuộc về Bộ GTVT

Theo các chuyên gia về giao thông, khi đầu tư BOT, các doanh nghiệp phải chấp nhận lời ăn lỗ chịu, do đó quan điểm của Quốc hội là hợp lý và nhà đầu tư phải nghiêm túc thực hiện hợp đồng đã ký. Không thể ký hợp đồng triển khai đầu tư rồi, nhưng khi thấy không hiệu quả thì đề nghị trả lại Nhà nước. Việc kiến nghị trả lại cần phải xem xét lại vai trò của cơ quan chủ quản cụ thể là Bộ GTVT, cũng như tại sao các trạm BOT chậm triển khai thu phí không dừng… Vì vậy, Bộ trưởng Bộ GTVT cần nghiêm khắc kiểm tra làm rõ và xử lý nghiêm các đơn vị cá nhân không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình.

Liên quan đến vấn đề này, TS Nguyễn Xuân Thủy - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản GTVT (Bộ GTVT) - cho rằng, Nhà nước không thể bỏ tiền ra mua lại các dự án BOT không hiệu quả và cần phải quyết liệt xử lý, nếu cần thiết sẽ không cho phép thu phí. Không thể khó khăn cứ đổ lên vai Nhà nước, lên vai người dân bởi đây là hiện tiêu cực, coi trọng nhà đầu tư mà không coi quyền đi lại của người dân là tối thượng. Do vậy, cần phải minh bạch trong đầu tư BOT giao thông, đảm bảo quyền lợi của 3 bên là: Nhà nước - người dân - nhà đầu tư.

GS-TS Đặng Đình Đào - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển (Đại học Kinh tế Quốc dân) - cho rằng, Nhà nước đang thua thiệt khi bán rẻ và mua đắt, việc đầu tư BOT giao thông phải theo quy tắc thị trường, bằng doanh thu, chi phí thực sự chứ không thể đầu tư trên nền đường hiện hữu rồi thu phí, làm không đúng thì dân phản ứng là đúng.

Theo GS-TS Đặng Đình Đào, hiện chức năng quản lý nhà nước của Bộ GTVT là có vấn đề, chủ trương BOT là đúng nhưng khi thực hiện lại không như mong đợi vì các cơ chế và lợi ích nhóm. Bộ GTVT, các địa phương và chủ đầu tư của 8 dự án trên phải ngồi bàn lại cụ thể sai đến đâu, sai như thế nào và ai sẽ phải chịu trách nhiệm.

Việc các trạm BOT đặt sai vị trí có nhiều lý do, nhưng trách nhiệm đầu tiên phải của cơ quan quản lý Nhà nước khi đồng ý cho đầu tư. “Nếu thực hiện đúng từ đầu sẽ không phát sinh vấn đề này, do đó cần phải đánh giá lại việc đầu tư và sự chia sẻ của các bên, chứ không thể khi xảy ra rủi ro đẩy về vai Nhà nước. Bản thân nhà đầu tư khi đề xuất cũng đã đánh giá được hiệu quả đầu tư, do đó họ phải chịu trách nhiệm. Nếu đổ hết cho Nhà nước sẽ không còn là BOT nữa” - PGS-TS Nguyễn Hồng Thái cho hay.

TRANG KHANH
TIN LIÊN QUAN

TPHCM: Trạm thu phí BOT Xa lộ Hà Nội dự kiến thu phí trở lại từ ngày 1.4

MINH QUÂN |

Trạm thu phí BOT Xa lộ Hà Nội dự kiến thu phí trở lại từ ngày 1.4 để hoàn vốn cho dự án mở rộng xa lộ Hà Nội và quốc lộ 1, đoạn từ ngã ba trạm 2 cũ đến nút giao Tân Vạn.

Cần Thơ: Thống nhất phương án xóa sổ trạm thu phí BOT T2 tuyến QL91

TRẦN LƯU |

Phương án được thống nhất là sẽ xóa sổ trạm thu phí BOT T2, bàn giao tuyến QL91B cho Cần Thơ quản lý, với sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

TPHCM: Tháo dỡ trạm thu phí BOT cầu đường Bình Triệu 2 sau 5 năm bỏ hoang

MINH QUÂN |

Trạm thu phí BOT cầu đường Bình Triệu 2 (TPHCM) sẽ được tháo dỡ trong tháng 7 sau 5 năm bỏ hoang.

Dưa hấu trưng Tết 700.000 đồng/cặp, bưởi Tài-Lộc giá gấp 3 vẫn đắt hàng

Văn Sỹ |

Sau ngày đưa ông Táo về trời (23 tháng Chạp), trên nhiều tuyến đường ở TP Cần Thơ, hàng chục loại trái cây trưng Tết cũng đã xuống phố phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân. Trong đó, dưa hấu hoàng kim, một trong những trái cây trưng Tết phổ biến của các gia đình ở miền Tây có giá khá đắt, từ 500.000 đến 700.000 đồng/cặp.

Ông Lê Tiến Châu làm Bí thư Thành ủy Hải Phòng

Mai Chi |

Ông Lê Tiến Châu, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được Bộ Chính trị phân công làm Bí thư Thành ủy Hải Phòng, nhiệm kỳ 2021 - 2025.

Hà Nội: Đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài trước ngày thông xe

Tô Thế |

Hà Nội - Theo dự kiến, đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài (quận Đống Đa) sẽ chính thức thông xe vào sáng 17.1.2023 sau hơn 20 năm triển khai.

Hiệp định Paris là đỉnh cao thắng lợi của ngoại giao Việt Nam

Thanh Hà |

Hiệp định Paris là đỉnh cao thắng lợi của nền ngoại giao Việt Nam trong 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc, là minh chứng hùng hồn cho việc vận dụng nhuần nhuyễn phương châm "dĩ bất biến ứng vạn biến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Người nhà bệnh nhân mong chờ đón Tết ở bệnh viện không còn lạnh lẽo

MINH HÀ - HẢI DANH |

Hàng trăm người nhà bệnh nhân tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức vẫn phải chịu cảnh màn trời chiếu đất khi bệnh viện không có chỗ lưu trú. Vào thời điểm cận Tết, họ cảm thấy chạnh lòng, lo lắng phải đón Tết ở bệnh viện trong cảnh thiếu thốn, lạnh lẽo.

TPHCM: Trạm thu phí BOT Xa lộ Hà Nội dự kiến thu phí trở lại từ ngày 1.4

MINH QUÂN |

Trạm thu phí BOT Xa lộ Hà Nội dự kiến thu phí trở lại từ ngày 1.4 để hoàn vốn cho dự án mở rộng xa lộ Hà Nội và quốc lộ 1, đoạn từ ngã ba trạm 2 cũ đến nút giao Tân Vạn.

Cần Thơ: Thống nhất phương án xóa sổ trạm thu phí BOT T2 tuyến QL91

TRẦN LƯU |

Phương án được thống nhất là sẽ xóa sổ trạm thu phí BOT T2, bàn giao tuyến QL91B cho Cần Thơ quản lý, với sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

TPHCM: Tháo dỡ trạm thu phí BOT cầu đường Bình Triệu 2 sau 5 năm bỏ hoang

MINH QUÂN |

Trạm thu phí BOT cầu đường Bình Triệu 2 (TPHCM) sẽ được tháo dỡ trong tháng 7 sau 5 năm bỏ hoang.