Hơn nửa thế kỷ trước, vào ngày 5.2.1958, một sự cố đầy rủi ro đã xảy ra khi hai máy bay của Không quân Mỹ va chạm giữa không trung trong một nhiệm vụ huấn luyện.
Máy bay ném bom chiến lược B-47 lúc đó đang mang theo một quả bom hạt nhân Mark 15. Trong nhiệm vụ kéo dài hơn hai tháng sau vụ va chạm, các thợ lặn của lực lượng Không quân và Hải quân Mỹ đã tìm kiếm một khu vực rộng 62 km vuông ở vùng biển Wassaw Sound, gần Savannah, Đại Tây Dương. Tuy nhiên, họ không bao giờ tìm thấy quả bom hạt nhân bị mất tích này.
Một cuốn sách kể về một sĩ quan Không quân nghỉ hưu và những hồi ức từ thời thơ ấu về quả bom đã đánh dấu sự khởi đầu của cuộc tìm kiếm kéo dài hàng thập kỷ. Từng chìm vào quên lãng, vụ việc lại trở thành đề tài nghiên cứu và tranh cãi trong nhiều năm qua.
Mất bom trong nhiệm vụ huấn luyện vũ trang
Theo báo cáo năm 2001 về vụ tai nạn Tybee, tại thời điểm va chạm xảy ra, các phi công của Lực lượng Không quân Mỹ đang thực hiện nhiệm vụ huấn luyện mang bom lên máy bay, một thực hành "thông thường" trong các bài tập. Mục đích của nhiệm vụ huấn luyện này là mô phỏng cuộc tấn công hạt nhân.
Trong quá trình huấn luyện này, một máy bay B-47 sẽ đảm nhận nhiệm vụ ném bom nhiệt hạch Mark 15, trong khi một máy bay khác, F-86, thực hiện nhiệm vụ đánh chặn máy bay phản lực. Một sai lầm trong radar đã khiến máy bay F-86 va chạm với máy bay B-47.
May mắn thay, mọi người trên hai máy bay sống sót sau tai nạn. Tuy nhiên, tình hình vẫn rất căng thẳng. Phi công trên máy bay B-47, Thiếu tá Howard Richardson, thấy máy bay của mình hỏng nặng và không thể hạ cánh an toàn xuống đường băng đang được xây dựng. Ông đã đưa ra quyết định khó hiểu: hướng máy bay ra biển và thả quả bom hạt nhân từ độ cao 2.195 mét, sau đó hạ cánh an toàn.
Mặc dù không ai thấy quả bom nổ sau khi ném, nhưng vào năm 2008, Richardson đã thay đổi câu chuyện của mình và cho rằng anh đã quay đầu máy bay sau khi thả bom khiến mọi người không thể xác định là nó có nổ hay không.
Năm 2004, ông cũng thú nhận rằng mình hối hận về việc thả bom này vì tất cả rắc rối mà nó gây ra. Mọi người hiểu rằng ông đã đối mặt với một quyết định khó khăn và phải chọn an toàn cho sự sống của phi hành đoàn trước hết.
Tuy Lực lượng Không quân và Chính phủ Mỹ đã nhiều lần khẳng định rằng quả bom Tybee không chứa viên nang plutonium khi được thả xuống biển, nhiều sự nghi ngờ vẫn tồn tại.
Một bức thư được giải mật vào năm 1994 tiết lộ lời khai của Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng lúc bấy giờ, Jack Howard, gọi quả bom Tybee là một vũ khí hạt nhân hoàn chỉnh, bao gồm cả plutonium.
Cơ quan An ninh Hạt nhân Quốc gia cũng đã tham gia vào việc giám định tình hình. Mặc dù họ không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào về sự tồn tại của vũ khí hạt nhân trong vùng biển, nhưng sự việc này đã thúc đẩy nhiều người dân cảm thấy hoang mang và lo lắng.
Rủi ro vẫn còn nhiều
Quả bom mất tích trong vụ Tybee không phải là trường hợp duy nhất. Từ những năm 1950, quân đội Mỹ đã ghi nhận 32 vụ "mũi tên gãy", liên quan đến việc mất hoặc rơi vũ khí hạt nhân. Đây chỉ là một phần nhỏ trong chuỗi những vụ tai nạn và sự cố liên quan đến vũ khí hạt nhân.
Những vụ sự cố như Tybee, bất kể có chứa plutonium hay không, đóng vai trò nhắc nhở về những nguy cơ tiềm ẩn của vũ khí hạt nhân. Chúng là nhắc nhở về những sai sót trong quá trình vận hành và quản lý vũ khí hạt nhân. Trong bối cảnh hiện tại, việc tìm kiếm và xác định vị trí của quả bom Tybee vẫn là một vấn đề không dễ dàng.
