Nhóm lao động phổ thông chiếm số lượng tương đối cao trong tổng số các nhóm lao động trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, lao động phổ thông từ nông thôn và từ ngoại thành di cư ra thành thị thường khó tiếp cận với các chính sách về an sinh xã hội, đặc biệt là chính sách việc làm. Độ tuổi của nhóm lao động này giao động từ 18 – 35 với tỷ lệ nữ giới cao hơn là 60%, nam giới là 40%.
Khi di cư ra các thành phố lớn, nhóm lao động phổ thông có mong muốn tìm được công việc có thu nhập cao hơn. Nhưng do chưa qua đào tạo, không có chuyên môn kỹ thuật, công việc của lao động di cư chủ yếu là những công việc chân tay, không ổn định, môi trường làm việc độc hại, nguy hiểm...
Mặt khác, những lao động đã qua đào tạo thường tìm được công việc ngay tại chỗ nên các doanh nghiệp từ xa về khó tuyển dụng được lao động như mong muốn, trong khi lao động phổ thông thì không đáp ứng được yêu cầu. Điều này tạo nên một nghịch cảnh rằng doanh nghiệp vẫn loay hoay trong tìm kiếm người làm, còn lao động phổ thông vẫn cứ tiếp tục thất nghiệp.
Theo ông Vũ Quang Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, nguyên nhân là do người lao động và doanh nghiệp đang thiếu những thông tin về thị trường lao động. Chính vì thế, Dự án “Phát triển thị trường lao động và việc làm” đang đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ tư vấn, cung cấp thông tin lao động việc làm; tư vấn nghề nghiệp, giới thiệu việc làm; tổ chức bồi dưỡng, tập huấn các kỹ năng tìm việc, làm việc cho lao động khu vực nông thôn và ngoại thành.
Thông qua các Trung tâm Dịch vụ Việc làm (TTDVVL) và các sàn giao dịch việc làm vệ tinh, lao động phổ thông và lao động nông thôn sẽ được cung cấp những thông tin về thị trường lao động. Đây là giải pháp cơ bản và hữu hiệu nhất để tăng khả năng kết nối cung – cầu lao động, góp phần giảm thiểu tình trạng lao động phổ thông không có việc làm.
Hiện nay, cuộc CMCN 4.0 đang tác động mạnh mẽ tới thị trường lao động. Dự báo những ngành, nghề đang sử dụng quá nhiều lao động phổ thông, số lượng lớn người lao động sẽ có nguy cơ bị cắt giảm để thay thế bởi máy móc. Nếu không có hướng đi chiến lược thì sự mất cân đối về việc làm sẽ rất cao. Việc đi trước đón đầu, thiết lập nền tảng thông tin cho nhóm lao động phổ thông và các doanh nghiệp của các TTDVVL là cần thiết. Từ đó, người lao động nắm bắt được nhu cầu thị trường lao động hiện hành. Đồng thời, doanh nghiệp cũng tạo cho mình được những hướng đi phù hợp trong sản xuất.
Tuy nhiên, theo ông Lê Quang Trung - Phó Cục trưởng phụ trách Cục việc làm, để có được công việc mang lại thu nhập nuôi sống bản thân, lao động phổ thông cần nghiên cứu, tận dụng những gì mình có, tham gia những khóa đào tạo ngắn hoặc dài hạn đáp ứng nhu cầu của thị trường.
“Ví dụ lao động phổ thông có thể học những nghề hết sức đơn giản để có thể làm được. Con đường tốt nhất là các bạn nên trang bị cho mình nghề. Vì thu nhập thấp thì không có điều kiện nâng cao mức sống của mình, rồi sẽ rơi vào nguy cơ thất nghiệp cao hơn” – ông Trung đưa ra lời khuyên cho nhóm lao động phổ thông.
Nhóm người lao động phổ thông hiện nay đang chiếm số lượng lớn trong tổng số lao động trên thị trường. Tỷ lệ người lao động thất nghiệp là lao động phổ thông (không có bằng cấp, chứng chỉ nghề chuyên môn) chiếm 63,7% số người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN).
