Bùng nổ trào lưu review phim
Chỉ cần gõ các từ khóa "review phim", “phim hay review”… hàng loạt các đoạn video được tóm sẵn tắt nội dung sẽ tràn ngập trên nền tảng mạng xã hội như Facebook hay YouTube. Trước khi trình chiếu, các đoạn video này được gia công, cắt ghép, lồng tiếng, đánh phụ đề từ nhiều bộ phim nổi tiếng, kể cả những phim bom tấn có bản quyền đang chiếu rạp.
Truy cập trên nền tảng Facebook Watch, người xem có thể dễ dàng bắt gặp những fanpage chuyên review các bộ phim, game show truyền hình ăn khách được phát sóng vào các khung giờ vàng. Nhiều fanpage review phim hoạt động theo phương thức tiết lộ, tóm tắt nội dung rất chi tiết.
Cụ thể, một fanpage có tên "Hội yêu phim Việt Nam" đã liên tục đăng tải, cắt ghép những đoạn video review phim trong ngày. Tuy thời lượng mỗi video ngắn nhưng lượng tương tác, phản hồi ở fanpage nay luôn ở mức khủng với cả ngàn lượt like, comment. Bên cạnh việc tiết lộ nội dung phim, fanpage khéo léo câu khách bằng cách cắt riêng các đoạn video chứa phần gay cấn của bộ phim.
Theo anh Lê Văn Đại - quản trị viên một diễn đàn phim - những chủ fanpage nêu trên đang tận dụng kẽ hở từ việc Facebook cho phép người sáng tạo nội dung kiếm tiền thông qua đăng tải video. "Nhiều người đã thu lợi từ việc đăng tải, cắt ghép những nội dung của phim để đăng lên mạng xã hội. Họ lợi dụng sự kiểm duyệt lỏng lẻo, ngang nhiên vi phạm bản quyền miễn là có lượt tương tác cao. Trang fanpage cũng hưởng lợi từ đó nếu được các đơn vị khác tìm đến nhờ quảng cáo" - anh Lê Văn Đại cho hay.
Vi phạm bản quyền trắng trợn
Cũng giống như Facebook, tình trạng trình chiếu, cắt ghép các đoạn video review phim cũng đang hoành hành trên YouTube. Theo đó, các tài khoản trên YouTube review phim nếu đủ 1.000 lượt theo dõi, video đăng tải phù hợp với tiêu chuẩn cộng đồng thì sẽ được bật chức năng kiếm tiền. Theo ước tính, doanh thu mỗi tài khoản đăng video đều đặn, có hàng trăm nghìn lượt đăng ký có thể lên đến hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Chính vì vậy, nhiều chủ kênh đang có xu hướng tận dụng, khai thác mảnh đất tiềm năng này, bất chấp hành vi của họ gây thiệt hại lớn cho chính chủ của tác phẩm.
Theo đó, giống như những trang phim lậu, sự xuất hiện của những đoạn video tóm tắt phim gây ảnh hưởng rất lớn tới doanh thu của nhà sản xuất, đơn vị phân phối phim chính thức. Việc review phim vô tình đã tiết lộ trước nội dung, khiến người xem không còn hứng thú với bộ phim đang công chiếu. Một số ý kiến cho rằng, review phim có thể coi như một kênh quảng bá, giới thiệu hấp dẫn, tuy nhiên, những đoạn video tóm tắt này lại được cắt ghép tràn lan, vi phạm bản quyền nên đã phá hỏng trải nghiệm của người xem.
Theo luật sư Quách Thành Lực (Đoàn luật sư TP.Hà Nội), review phim mà tiết lộ toàn bộ hoặc từng phần nội dung phim là hình thức xâm phạm bản quyền tác phẩm, quyền chủ sở hữu tác phẩm. Hành vi sao chép, ghi âm, ghi hình sẽ bị phạt từ 15 - 35 triệu đồng. Nếu gây hậu quả từ 100 triệu đồng đối với chủ sở hữu tác phẩm, hoặc thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên thì người vi phạm sẽ bị áp dụng chế tài hình sự là vi phạm quyền tác giả, với chế tài từ 50 - 300 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ tới 3 năm.
Liên quan đến vấn đề này, theo quan điểm của ông Phan Vũ Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Sở hữu Trí tuệ TPHCM, trong thời điểm dịch bệnh COVID-19 phức tạp, các rạp phim không thể mở cửa và hoạt động sản xuất phim đình trệ, những hình thức vi phạm như review phim đang gây ảnh hưởng lớn đến doanh thu của các đơn vị. Nó không khác nào hành vi vào rạp quay lén và vi phạm sự toàn vẹn của tác phẩm.
Công an TPHCM đã khởi tố vụ án xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan để làm rõ dấu hiệu tội phạm trong hoạt động của website "Phimmoi.net". Cơ quan chức năng đã điều tra cho thấy, các đối tượng đứng sau trang web này kinh doanh quảng cáo sản phẩm, dịch vụ trái phép trên các bộ phim có bản quyền, nhằm thu lợi bất chính với số tiền đặc biệt lớn.
Các chuyên gia nhìn nhận, bên cạnh xử lý các web phim lậu, những hành vi như review phim cũng cần sớm phải được ngăn chặn. Không thể để những hiện tượng ngang nhiên vi phạm bản quyền trên môi trường mạng tiếp tục diễn ra trong sự bất lực, thiếu kiểm soát.
