Ngày 25.1, thông tin Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ cho biết, đơn vị vừa phối hợp cùng Viện Khảo cổ học, Sở Văn hóa Thể thao và Du Lịch tỉnh Thanh Hóa, công bố kết quả thực hiện khai quật di tích Thành nhà Hồ, trong nội thành Di sản thế giới Thành nhà Hồ với mục đích tìm hiểu một phần kiến trúc trung tâm Chính Điện và kiến trúc phía đông Thành nhà Hồ.
Ông Nguyễn Bá Linh - Giám đốc Trung tâm bảo tồn Di sản thế giới Thành nhà Hồ cho biết, cuộc khai quật khảo cổ học tại Thành nhà Hồ năm 2020 có quy mô tương đối lớn, đây là lần đầu tiên có thể nhận diện tương đối rõ nhiều di tích kiến trúc thuộc nhiều loại hình kiến trúc khác nhau thuộc Vương triều Hồ tại Thành nhà Hồ. Cuộc khai quật cũng phát hiện thêm một số dấu tích kiến trúc thuộc thời Lê sơ (thế kỷ 15), thời Lê Trung Hưng (thế kỷ 16 và 17).
Cuộc khai quật được tiến hành trong khoảng 6 tháng, tại 2 hố (có diện tích khoảng 8.000 m2). Tại đây, các nhà khoa học, nhà sử học đã tìm thấy được nhiều di vật, vật liệu kiến trúc quan trọng nhằm phục vụ cho dự án nghiên cứu.
Qua những phát hiện, các nhà khoa học cho biết, cơ bản địa tầng và tầng văn hóa của các hố khai quật năm 2020, giống những hố khai quật từ năm 2004 và 2010 với sự xuất hiện các dấu tích kiến trúc và các lớp đất đắp gia cố thời Hồ và Lê Sơ. Điểm đặc biệt trong lần khai quật lần này là xác định được 4 dấu tích kiến trúc thời Hồ, 2 lớp kiến trúc thời Lê Sơ và Lê Trung Hưng.
Cũng theo ông Linh, về các di vật, vật liệu kiến trúc đã tìm thấy nhiều loại như: Gạch trang trí hoa cúc, hoa sen, hoa đồng tiền thời Lý-Trần, hoa dây thời Lê và sản xuất tại Thăng Long. Ngoài ra, cũng tìm thấy nhiều loại gạch vuông, gạch chữ nhật, gạch có in chữ Hán được sản xuất tại Thành nhà Hồ và nhiều mảnh gốm men thời Trần-Hồ, Lê Sơ.
Dựa vào thư tịch cổ và vị trí của hố khai quật, có thể dự đoán hố khai quật ở khu vực Nền Vua đã làm lộ một tổ hợp kiến trúc tương đối hoàn chỉnh gồm có bao quanh. Tên gọi Nền Vua, vị trí, quy mô và bố cục kiến trúc gợi ý có thể đây là một dấu tích kiến trúc quan trọng bậc nhất ở khu Trung tâm của Kinh đô nhà Hồ”- ông Linh cho biết.kiến trúc chính ở trung tâm, phía trước có 2 kiến trúc cổng và dấu tích hệ thống hành lang
Ông Linh cho biết thêm, sau khi công bố những phát hiện quan trọng trên, nhiều nhà khoa học nhận định, lần khai quật này đã chứng minh tiềm năng to lớn của di sản dưới lòng đất của Thành nhà Hồ và trong tương lai nếu từng bước nghiên cứu, có thể các nhà khoa học sẽ dần dần khôi phục được các mặt bằng, kiến trúc Thành nhà Hồ xưa.
Thành nhà Hồ là công trình kiến trúc bằng đá độc đáo có một không hai tại Việt Nam, được xây dựng chỉ trong ba tháng (từ tháng 1/1397). Thành còn được gọi là Tây Đô (hay Tây Giai) để phân biệt với Đông Đô (Thăng Long, Hà Nội). Nơi đây từng là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa vào cuối triều Trần và kinh đô của nước Đại Ngu trong 7 năm (1400-1407).
Thành nhà Hồ gồm 3 bộ phận, La thành, Hào thành và Hoàng thành. Trong đó, công trình đồ sộ nhất và còn khá nguyên vẹn cho đến ngày nay là Hoàng thành. Hai bộ phận còn lại đã bị thời gian, chiến tranh phá huỷ, nay chỉ còn dấu vết mờ nhạt.
Ngày 27.6.2011, tại phiên họp lần thứ 35 của Ủy ban Di sản thế giới thuộc Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục Liên Hợp Quốc (UNESCO), thành nhà Hồ được công nhận là di sản văn hóa thế giới.
