Những ký ức thế giới trên vách đá Ngũ Hành Sơn

Tường Minh |

Một sự kiện văn hóa lớn của Việt Nam đã diễn ra vào những ngày cuối năm 2022 khi “Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng, Việt Nam” chính thức được Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương công nhận là Di sản tư liệu thế giới.

Bộ sử của Phật giáo Xứ Đàng Trong

“Ma nhai” là một từ Hán - Việt cổ. Chữ ma có nghĩa là mài giũa, va chạm… Chữ nhai nghĩa là sườn núi, vách núi... Hai chữ này hợp lại, có nghĩa là chạm khắc vào vách núi, vách đá. Trong tiếng Trung Quốc hiện đại, từ “ma nhai” được dùng cũng đúng theo nghĩa này, chỉ vào việc đục đẽo, chạm khắc hình ảnh, từ ngữ… trên vách núi đá.

Động Huyền Không, nơi có đến 60 bia ma nhai nhưng chỉ còn 36 bia tương đối nguyên vẹn. Ảnh: Từ Ân
Động Huyền Không, nơi có đến 60 bia ma nhai nhưng chỉ còn 36 bia tương đối nguyên vẹn. Ảnh: Từ Ân

“Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn” là một hệ thống gồm 78 văn bản bằng chữ Hán và chữ Nôm được khắc trên vách đá và hang động của danh thắng Ngũ Hành Sơn, với nội dung đa dạng, hình thức độc đáo, cùng nhiều thể loại văn học của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, trí thức, có niên đại trải dài từ nửa đầu thế kỷ XVII đến thế kỷ XX.

Theo nhà nghiên cứu Bùi Văn Tiếng, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Đà Nẵng, “Ma nhai Ngũ Hành Sơn” được xem là bộ sưu tập tác giả - gồm cả vua Minh Mạng với nhiều bài thơ ngự chế, 2 tấm bia khắc đại tự “Vọng Giang đài” và “Vọng Hải đài” thể hiện tư duy của người đứng đầu triều Nguyễn.

Ngoài ngự bút của vua Minh Mạng, bia còn thơ đề của các đại thần triều Nguyễn như: Đào Tấn, Trương Quang Đản, Nguyễn Văn Mại, Nguyễn Trọng Hợp, Nguyễn Thuật, Cao Xuân Dục… Đặc biệt, ma nhai Ngũ Hành Sơn được xem là bộ sử của Phật giáo Xứ Đàng Trong, bắt đầu với tấm bia chữ Hán có niên đại 1622 thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên.

Đại đức Thích Không Nhiên, Trưởng nhóm nghiên cứu Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán (Huế) nhận định khi nghiên cứu về ma nhai Ngũ Hành Sơn: "So với các địa chỉ lưu dấu ma nhai nổi tiếng cả nước, ma nhai Ngũ Hành Sơn vượt trội về mặt số lượng, tích hợp đa niên đại khắc bản, phong phú về thể loại, hội tập nhiều thế hệ tác giả là những danh nhân của 3 miền đất nước cũng như ngoại kiều".

Gạch nối giữa tiền nhân và hậu thế

TS Nguyễn Hoàng Thân, Giám đốc Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn - Đại học Đà Nẵng (thành viên Hội đồng Khoa học thẩm định hồ sơ ma nhai Ngũ Hành Sơn đệ trình UNESCO công nhận là di sản tư liệu thuộc chương trình Ký ức thế giới), đánh giá hệ thống tư liệu ma nhai Ngũ Hành Sơn là một bộ phận cấu thành quan trọng của di tích lịch sử - văn hóa và danh thắng Ngũ Hành Sơn.

Chữ khắc trên đá ở Ngũ Hành Sơn được vinh danh là Di sản tư liệu thế giới. Ảnh: Từ Ân
Chữ khắc trên đá ở Ngũ Hành Sơn được vinh danh là Di sản tư liệu thế giới. Ảnh: Từ Ân

Hệ thống tư liệu ma nhai hiện còn là dấu nối giữa tiền nhân và hậu thế, là nhịp cầu giao lưu, quan hệ giữa Việt Nam và các quốc gia, dân tộc trong khu vực.

Đây là nguồn di sản tư liệu quý hiếm, độc đáo, không thể thay thế, được các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm bởi những giá trị nhiều mặt về lịch sử, tôn giáo, địa lý, văn học, ngôn ngữ, nghệ thuật tạo hình, văn hóa và giáo dục.

Trong đó, ma nhai “Phổ Đà Sơn Linh Trung Phật” lưu giữ những “ký ức” về mối giao lưu kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội giữa Việt Nam với các nước trên con đường hàng hải xuyên khu vực cũng như vai trò của người phụ nữ Việt Nam trong hôn nhân quốc tế vào thế kỷ 17.

“Với những giá trị nổi bật đó, ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn đã được Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (gọi tắt là MOWCAP) đánh giá cao và công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức Thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn được các thành viên của MOWCAP đánh giá cao, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí mà UNESCO đưa ra như: tính xác thực và vẹn toàn; ý nghĩa khu vực; ý nghĩa về giới; có kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị bền vững và khoa học”, TS Nguyễn Hoàng Thân cho biết.

Tường Minh
TIN LIÊN QUAN

Tour giá rẻ đến Đà Nẵng có thể không còn hợp với khách Trung Quốc

THUỲ TRANG |

Khách Trung Quốc từng là thị trường khách quốc tế lớn nhất nhì của Đà Nẵng. Thời điểm năm 2019, các đoàn khách đa phần đi theo tour giá rẻ. Tuy nhiên, Hiệp hội Du lịch thành phố nhận định, dịch COVID-19 sẽ khiến xu hướng đi du lịch của khách quốc tế nói chung, khách Trung Quốc nói riêng thay đổi. Họ thích đi lẻ, theo gia đình và muốn tìm những điểm đến có nhiều trải nghiệm chất lượng.

Hơn 200 cây mai dự thi Mai Vàng Đà Nẵng lần đầu tiên năm 2023

Nguyễn Linh |

Hội Sinh vật cảnh TP Đà Nẵng tổ chức họp báo Hội thi Mai Vàng Đà Nẵng thu hút hơn 200 cây mai dự thi. Cuộc thi bắt đầu từ ngày 14 đến ngày 18.1.

Bảo tàng tại Đà Nẵng vẫn đông du khách trong những ngày đầu thu phí

Nguyễn Linh |

Sau một năm miễn phí vé tham quan để kích cầu du lịch, các địa điểm như Bảo tàng Đà Nẵng, Bảo tàng Mỹ Thuật và Bảo tàng điêu khắc Chăm bắt đầu thu phí tham quan từ 1.1.2023, tuy vậy vẫn thu hút đông du khách.

Nhiều trò chơi dân gian trong Lễ hội Tết Việt Quý Mão 2023 tại Đà Nẵng

Nguyễn Linh |

Huyện Hòa Vang (Đà Nẵng) sẽ tổ chức chương trình Lễ hội Tết Việt Quý Mão 2023 vào ngày 15.1 sắp tới với hơn 100 gian hàng tham gia và nhiều hoạt động vui xuân thú vị.

Tết trên bản Lô Lô Chải dưới chân cột cờ Lũng Cú

Kim Anh - Trần Vương |

Khi rừng già đã trút lá, những chồi non điểm xuyết bởi sắc hồng của hoa đào, sắc tím hoa tam giác mạch dưới chân cột cờ Lũng Cú, đồng bào Lô Lô ở bản Lô Lô Chải (huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang) lại rộn ràng cùng nhau đón Tết. Tết ở bản nay đã khác, khang trang và đầm ấm hơn.

Cafe chiều thứ 7: Kinh doanh, trục lợi tâm linh tại các lễ hội

Nhóm PV |

Trong chương trình "Cafe chiều thứ 7" của báo Lao Động, PGS.TS Đinh Hồng Hải đã có những trao đổi xung quanh hiện trạng kinh doanh tâm linh, mua thần bán thánh ở các lễ hội hiện nay.

Cách giúp học sinh hào hứng đi học lại sau Tết Nguyên đán 2023

Tường Vân |

Không còn tâm lí chán nản, mệt mỏi hay sợ hãi, nhiều học sinh tỏ ra hào hứng trong ngày đầu đi học trở lại sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Kịch bản bất ổn của thị trường dần lộ rõ khi lùi lịch điều chỉnh giá xăng

Cường Ngô |

Theo chia sẻ của nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, từ đầu năm 2022 đến nay, chiết khấu từ đầu mối nhập khẩu cho thương nhân phân phối xăng dầu, doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu rất thấp, thời điểm này xuống 0 đồng/lít tại kho đầu nguồn.

Tour giá rẻ đến Đà Nẵng có thể không còn hợp với khách Trung Quốc

THUỲ TRANG |

Khách Trung Quốc từng là thị trường khách quốc tế lớn nhất nhì của Đà Nẵng. Thời điểm năm 2019, các đoàn khách đa phần đi theo tour giá rẻ. Tuy nhiên, Hiệp hội Du lịch thành phố nhận định, dịch COVID-19 sẽ khiến xu hướng đi du lịch của khách quốc tế nói chung, khách Trung Quốc nói riêng thay đổi. Họ thích đi lẻ, theo gia đình và muốn tìm những điểm đến có nhiều trải nghiệm chất lượng.

Hơn 200 cây mai dự thi Mai Vàng Đà Nẵng lần đầu tiên năm 2023

Nguyễn Linh |

Hội Sinh vật cảnh TP Đà Nẵng tổ chức họp báo Hội thi Mai Vàng Đà Nẵng thu hút hơn 200 cây mai dự thi. Cuộc thi bắt đầu từ ngày 14 đến ngày 18.1.

Bảo tàng tại Đà Nẵng vẫn đông du khách trong những ngày đầu thu phí

Nguyễn Linh |

Sau một năm miễn phí vé tham quan để kích cầu du lịch, các địa điểm như Bảo tàng Đà Nẵng, Bảo tàng Mỹ Thuật và Bảo tàng điêu khắc Chăm bắt đầu thu phí tham quan từ 1.1.2023, tuy vậy vẫn thu hút đông du khách.

Nhiều trò chơi dân gian trong Lễ hội Tết Việt Quý Mão 2023 tại Đà Nẵng

Nguyễn Linh |

Huyện Hòa Vang (Đà Nẵng) sẽ tổ chức chương trình Lễ hội Tết Việt Quý Mão 2023 vào ngày 15.1 sắp tới với hơn 100 gian hàng tham gia và nhiều hoạt động vui xuân thú vị.