Gần đây, bộ phim Cậu Vàng gây tranh luận khi chọn một chú chó Nhật đóng vai cậu Vàng. Tác phẩm do NSND Bùi Cường biên kịch, Trần Vũ Thủy đạo diễn dựa trên truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao.
Gần 40 năm trước, nhân vật cậu Vàng từng xuất hiện trong bộ phim kinh điển của điện ảnh Việt Nam: Làng Vũ Đại ngày ấy. Dù có xuất hiện trong bất cứ bộ phim chuyển thể nào, vai chính hay phụ, thì chắc chắn chú chó tên Vàng này đều phải đi cùng Lão Hạc.
Làm nên thành công của Làng Vũ Đại ngày ấy là dàn diễn nổi tiếng như Hữu Mười (giáo Thứ), Bùi Cường (Chí Phèo), Đức Lưu (Thị Nở) và một diễn viên đặc biệt - nhà văn Kim Lân - người vào vai Lão Hạc. Làng Vũ Đại ngày ấy được thực hiện năm 1982 bởi đạo diễn NSND Phạm Văn Khoa. Phim chuyển thể từ ba tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nam Cao: Chí Phèo, Sống mòn, Lão Hạc.
Trong phim, nhà văn Kim Lân thể hiện hình ảnh Lão Hạc - một nhân vật với bi kịch cá nhân nằm trong bi kịch chung của người dân trước Cách mạng tháng Tám. Lão Hạc sống quằn quại, cô độc và tuyệt vọng, sớm khuya chỉ bầu bạn với con Vàng, chết dần chết mòn trong túp lều tranh. Bi kịch đẩy lên đỉnh điểm khi Lão Hạc bán cậu Vàng và dùng bả chó để tự tử.
Vai diễn Lão Hạc trong phim luôn đi đôi, quấn quýt ngày đêm với con chó Vàng. Vì thế diễn viên và chú chó phải tạo được hình ảnh gắn bó thân thiết tựa cha con.
Bà Đoàn Lê - biên kịch phim - còn nhớ nhiều kỷ niệm khi thực hiện Làng Vũ Đại ngày ấy. Khi biết đạo diễn Phạm Văn Khoa mời nhà văn Kim Lân đóng vai Lão Hạc, biên kịch đã rất vui mừng. Giữa Kim Lân và Nam Cao từng có tình bạn thân thiết, nên tác giả Vợ nhặt có thể hiểu rõ tâm tư, ý đồ của tác giả Lão Hạc gửi gắm vào nhân vật. Thêm nữa, Kim Lân từng diễn xuất tài hoa trong phim Vợ chồng A Phủ, được lứa nghệ sĩ điện ảnh hồi ấy thán phục, nên có thể đưa lối diễn tinh tế ấy vào nhân vật Lão Hạc.
Biên kịch từng kể cả đoàn làm phim Làng Vũ Đại ngày ấy rất hồi hộp, vì con chó thể hiện vai cậu Vàng mới được đoàn thuê về, chưa quen mặt “chủ”. “Tất cả chúng tôi đều nơm nớp lo chú chó ấy giở chứng, làm khó cho bác Kim Lân trong những ngày quay phim thì chết”, biên kịch Đoàn Lê kể trên Văn nghệ Công an.
Trái ngược với sự sốt sắng của đoàn phim, nhà văn Kim Lân vẫn bình tĩnh. Ông đề nghị chủ nhiệm phim để mình được chăm nom con chó. “Anh để tôi chăm nom con chó, cho nó ăn uống, vuốt ve nó mới dễ làm thân. Giờ nó đang sợ, đừng ai lại gần, cũng không được dọa nạt bắt nó vào vai như người được đâu”, nhà văn Đoàn Lê nhắc lại lời Kim Lân.
Chỉ hơn một tuần, bằng sự chăm sóc tận tình của nhà văn Kim Lân, con chó đã ngoan ngoãn làm cậu Vàng bên cạnh “Lão Hạc”. Thấy chú chó bị “Lão Hạc” Kim Lân thu phục, cả đoàn phim thở phào nhẹ nhõm.
Với khuôn mặt khắc khổ, lối diễn chân thực, nhà văn Kim Lân và chú chó đã tạo thành hình ảnh Lão Hạc cùng cậu Vàng xúc động, lấy nhiều nước mắt của khán giả.
Nhà văn Kim Lân (1920 - 2007), tên thật là Nguyễn Văn Tài, là tác giả nổi tiếng của văn chương Việt Nam. Nhiều thế hệ học sinh biết tới ông qua các tác phẩm giảng dạy trong nhà trường như Vợ nhặt, Làng. Ngoài vai Lão Hạc của Làng Vũ Đại ngày ấy, nhà văn Kim Lân còn tham gia diễn xuất trong các bộ phim nhưVợ chồng A Phủ, Hà Nội 12 ngày đêm, Chị Dậu, Con Vá.
