Thời cơ cho sách điện tử
Bà Claudia Kaiser - Phó Chủ tịch Hội sách Frankfurt - chia sẻ: “Nước Đức đứng thứ 3 trong Top 7 nước có số tác phẩm xuất bản lớn nhất thế giới, song đang phải gánh chịu sự sụt giảm 3% doanh số mỗi năm. Nhiều năm qua, chúng tôi mất khoảng 8 triệu người đọc vì các hình thức giải trí, truyền thông như Facebook, Skype...
Người ta không mua sách đọc nữa mà dồn tiền cho các kênh phim ảnh như Netflix. Facebook, Google, Amazon đang trở thành những nhà xuất bản lớn thế giới. Hiện tượng này cũng xảy ra đối với các nước còn lại trong Top 7 là Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Anh, Pháp, Ấn Độ”.
Bà Kaiser nhấn mạnh, ngành xuất bản Việt Nam nói chung và Đông Nam Á nói riêng đang đứng trước các thách thức lẫn cơ hội lớn. Theo bà, để tìm hướng đi mới cho ngành sách tại Việt Nam, các đơn vị xuất bản có thể tìm đến các hội sách quốc tế. Các nhà xuất bản, đơn vị làm sách tư nhân nên đưa các nhà văn, nhà diễn thuyết đến những hội sách lớn, tìm cơ hội quảng bá không chỉ thị trường sách trong nước mà còn cả văn hóa, du lịch... Ngoài ra, người làm sách không nên quá chú trọng việc nhập khẩu sách mà nên có sách của chính mình để bán ra nước ngoài.
Trong khi sách in bắt đầu mất khách hàng trẻ tiềm năng thì mảng sách điện tử bắt đầu phát triển đồng bộ hơn trên khắp thế giới. Theo TS Đinh Việt Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia: Xu hướng trong thời gian tới là xuất bản sách giấy sẽ bị thu hẹp dần, bởi để xuất bản một đầu sách giấy phải trải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi đầu tư về máy móc, nhân công, thời gian, chi phí để đưa đến độc giả. Nhưng xuất bản theo phương thức truyền thống vẫn tồn tại ở những môi trường nhất định như các trường đại học, các viện nghiên cứu. Trong khi đó, xuất bản số sẽ phát triển mạnh mẽ trong thời đại 4.0 bởi những đặc tính ưu việt của nó. Trong khâu phát hành, ngoài việc giảm thiểu được không gian và chi phí lưu kho, thì hệ thống marketing online, chức năng bán sách online cũng như khả năng phát triển các dịch vụ chăm sóc khách hàng cũng sẽ là một thế mạnh đặc biệt của xuất bản mạng, giúp tiếp cận khách hàng nhanh chóng và đưa công tác tiêu thụ xuất bản trở nên hiệu quả hơn nhiều so với xuất bản truyền thống.
Cuộc cách mạng mới về sách
Trong vòng 5 năm trở lại đây, có sự bùng nổ của các hội sách lan rộng từ TPHCM, Hà Nội đến các tỉnh thành và sự mở rộng của các đường sách chuyên nghiệp. Bên cạnh đó là sự chuyển dịch từ hội sách offline sang hình thức hội sách online như trên website của trang Tiki.vn hay trang Fahasa.com.vn.
Người ta đặt câu hỏi phải chăng văn hóa đọc sống dậy, hay tất cả chỉ là bề nổi còn thực tế, giới trẻ đã thay đổi cách đọc của mình, nếu không nói là chuyển sang nghe, nhìn nhiều hơn?
Tại thời điểm này, độc giả có nhiều lựa chọn ngoài sách giấy như sách điện tử, sách audio hay thậm chí những file điểm sách rút gọn nội dung để độc giả có thể tiết kiệm thời gian đọc. Tuy nhiên, nếu so sánh giá thành và thời gian thực hiện một cuốn sách giấy và sách điện tử thì giá sách giấy đang tăng cao chóng mặt vì nhiều lý do, trong khi chi phí cho sách điện tử không quá cao, rút ngắn nhiều quy trình thực hiện.
Cũng theo TS Đinh Việt Hòa, bằng sự xóa nhòa mọi giới hạn, ranh giới về không gian, thời gian, cách mạng 4.0 mở ra một bước ngoặt mới về tốc độ chia sẻ và lan tỏa. Những công đoạn của xuất bản truyền thống (sách in giấy) sẽ được giảm đi rất nhiều để đến được tay nhiều độc giả nhất, trong thời gian nhanh nhất.
Thứ hai, việc tiếp nhận thông tin “đầu vào” cho xuất bản cũng được mở ra những cơ hội mới. Thay vì lấy tác giả làm trung tâm như xuất bản truyền thống, tức là thông thường, tác giả có bản thảo sẽ tự tìm đến nhà xuất bản để xuất bản, thì nay, với những phương tiện hiện đại trong tay, được kết nối toàn cầu, các luồng thông tin trở nên vô cùng phong phú, những người làm xuất bản không còn thụ động “ngồi chờ” nguồn bản thảo nữa, mà họ có cơ hội tìm hiểu, nghiên cứu nhu cầu, thị hiếu của người đọc, hoặc chủ động tìm kiếm, khai thác đề tài rồi đặt các tác giả viết. Bên cạnh đó, công tác biên tập cũng trở nên chuyên nghiệp hóa hơn khi biên tập viên có được nhiều nguồn thông tin để kiểm định, kiểm chứng.
Nhưng xuất bản qua mạng cũng phải giải quyết bài toán khó là làm sao tìm được thông tin chính xác khi phải “bơi” trong biển thông tin thật và giả. Bên cạnh đó, sức khỏe và thị lực con người sẽ bị ảnh hưởng khi đọc trên mạng trong một thời gian dài.
Và cuộc cách mạng trong xuất bản sẽ khiến những nhà xuất bản truyền thống không trở tay kịp về đầu tư công nghệ và máy móc hiện đại, sẽ không đủ sức cạnh tranh, dẫn đến nguy cơ giải thể.
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang gây ảnh hưởng rất sâu sắc đến ngành xuất bản trong nước, nhất là ở phương pháp tiếp cận khách hàng và tiếp thị. Việc chuyển đổi các nhà xuất bản chuyên nghiệp sang các nhà cung cấp dịch vụ và cung cấp thông tin được cho là xu thế phát triển trong xuất bản 4.0.
