Bỏ cấu kiện gốc, tự ý mở rộng quy mô
Chùa Trà Phương (thôn Trà Phương, xã Thụy Hương, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng) còn có tên khác là chùa Bà Đanh. Chùa được khởi dựng dưới thời Lý (1010-1225), trải qua nhiều lần tu bổ, tôn tạo. Chùa hiện mang phong cách nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn (đầu thế kỷ 20), bố cục theo lối chữ Đinh gồm 5 gian tiền đường và 3 gian hậu cung.
Từ năm 2020, căn cứ mức độ xuống cấp của di tích, địa phương lập hồ sơ khảo sát, thiết kế, tu bổ từ tháng 7.2020 bằng nguồn kinh phí xã hội hóa. Ngày 5.4.2022, UBND thành phố ban hành quyết định phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật tu bổ, tôn tạo di tích chùa Trà Phương. Dự án tập trung tu bổ, tôn tạo các hạng mục nhà Tam bảo, nhà thờ Tổ. Trong đó, hạng mục Tam bảo mở rộng từ 5 gian thành 7 gian, hạng mục nhà Tổ giữ nguyên 7 gian, phục dựng lại toàn bộ cột, xà, hoành, rui bằng gỗ lim theo nguyên trạng…
Tuy nhiên, quá trình thi công nhà Tổ, tháo dỡ hạ giải cột kèo gỗ, nhận thấy hệ thống cột kèo đã bị mục nát, mối mọt nên nhà chùa và đơn vị thi công làm mới, không tận dụng cấu kiện cũ. Nhà Tổ cũng được xây 13 gian, vượt 6 gian so với quy mô được UBND TP.Hải Phòng phê duyệt (7 gian).
Đáng nói, hạng mục nhà Tam bảo cũng bị phá dỡ 1 phần để xây công trình nhà Tam bảo mới với quy mô vượt so với phê duyệt của thành phố mà không được cơ quan chuyên môn thẩm định, phê duyệt.
Khẩn trương khắc phục sai phạm
Trao đổi với Lao Động, đại diện Phòng Văn hóa Thông tin huyện Kiến Thụy cho biết, cuối năm 2022, Phòng đã xuống kiểm tra, phát hiện sai phạm và lập biên bản đình chỉ thi công; báo cáo Sở Văn hóa và Thể thao TP Hải Phòng và bàn giao cho địa phương giám sát. Thời điểm đó, nhà Tổ đã thi công xong phần khung.
Đến tháng 3.2023, UBND xã Thụy Hương có tờ trình gửi Sở Văn hóa và Thể thao đề nghị phê duyệt điều chỉnh thiết kế dự án. Theo đó, dịch chuyển đường trục đạo của 2 nhà về trung tâm khu đất phía nam 5 m, bổ sung 2 gian nhà Tam bảo, từ 7 gian thành 9 gian để bày trí bàn thờ và 2 bảo vật quốc gia để bảo quản, trưng bày tốt hơn. Đồng thời, mở rộng Nhà Tổ từ 7 gian thành 13 gian. Đề nghị của UBND xã chưa được cấp trên có thẩm quyền phê duyệt, tuy nhiên, nhà chùa và đơn vị thi công vẫn triển khai thi công.
Tháng 6.2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch kiểm tra thực tế di tích. Thời điểm này, nhà Tổ đã xây dựng lại, đang xây mới nền móng Tam bảo. Bộ kết luận, chưa có văn bản thỏa thuận hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công mà đã xây dựng là chưa tuân thủ các quy định của pháp luật về di sản văn hóa và pháp luật có liên quan.
Trước những sai phạm tại công trình này, UBND TP.Hải Phòng cũng giao Sở Văn hóa và Thể thao chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng, UBND huyện Kiến Thụy tổ chức kiểm tra thực trạng di tích theo ý kiến của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan.
Tháng 3.2024, Sở Văn hóa và Thể thao về làm việc tại chùa Trà Phương, yêu cầu dừng thi công và kiểm điểm trách nhiệm Ban Quản lý di tích chùa Trà Phương. Sở cũng yêu cầu địa phương làm hồ sơ điều chỉnh theo quy mô, hiện trạng của chùa.
Ông Vũ Duy Quận - Chủ tịch UBND xã Thụy Hương - cho hay: “Xã thừa nhận thiếu sót, do tin tưởng nhà chùa nên đã không thường xuyên giám sát, dẫn đến sai so với phê duyệt ban đầu. Chúng tôi đã kiểm điểm Trưởng thôn Trà Phương kiêm Trưởng Tiểu ban Quản lý di tích. Đồng thời, xã đã hoàn thiện hồ sơ gửi Sở Văn hóa và Thể thao thẩm định, trình UBND TP.Hải Phòng, xin ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về điều chỉnh dự án tu bổ, tôn tạo chùa, đáp ứng nhu cầu, mong mỏi của nhân dân địa phương".
