Ngày 4.10, Phó Chủ tịch huyện Đắk Pơ (Gia Lai) - ông Nguyễn Trọng Thủy đã chủ trì cuộc họp báo công bố nội dung bản dịch bia đá Chăm Pa được khai quật tại thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đắk Pơ (Gia Lai). Buổi công bố bản dịch còn có sự tham gia của Giáo sư, tiến sỹ, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Quang Ngọc – Phó Chủ tịch Hội khảo cổ học Việt Nam; Giáo Sư Andrew Hardy – Trưởng Văn phòng đại diện Trường Viễn Đông Bác cổ.
Bia đá Chăm Pa có niên đại năm 1438, thuộc thế kỷ XV (tức năm 1360 – niên đại Saka, dưới thời vua Yura Bhadravarman De va).
Tháng 5.2010, người dân phát hiện một bia đá ở thôn Tư Lương với những ký tự lạ không ai đọc được.
Qua nhiều kênh kết nối, Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội đã mời Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) qua hỗ trợ dập, đọc mới dịch ra được.
Nội dung dòng chữ trên bia đá cổ được dịch như sau: “Ngợi ca! Đã từng có một chúa tể tối cao của các vị vua, con trai hoàng thượng Jayasinhavarma thuộc dòng dõi Vrsu, quý tộc của thành phố hoàng gia Nauk Glaun Vijaya. Khi ông tuyên bố chủ quyền, Đại Việt và Campuchia công khai tấn công, muốn gây hấn trở lại. Vào (năm) ba mươi hai (thuộc triều đại của ông), ông được tôn phong là (tên) Indravarman, cai quản nhiều lãnh địa khác nhau, nhờ ân điển của ông đã có một hoàng tử đã đăng quang, xây dựng (cung điện của vị này gọi là) Samrddhipuri. Trong năm con hổ, ông ta lập Mandi Vanan, dựng những nhà chữ trên nhiều con đường khác nhau, đắp đập trên dãy Hayav, thành lập kinh đô.
Ông ta mada ka tmuv kirendra tới hai mươi lần tại Hayav… ông ta sắp đặt các thứ bậc khác nhau (của xã hội) trở lại trật tự một lần nữa. Ông ta mada ka tmuv trắng…điều này…Ông ta thanh tẩy mình ở cửa (sông) Air Lanuv. Vào (năm) ba mươi tám (đã xây dựng) nhà chữ của văn khắc đá này tại mvanna của nhà vua. [Đó là năm Saka] 1360".
Qua gần 600 năm tồn tại, có ký tự bị phai mờ, phong hóa nên bản dịch chỉ dịch được khoảng 90% nội dung, một số ký tự không thể đọc rõ để dịch ra.
Theo ông Nguyễn Thanh Hiền - Phó trưởng phụ trách Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Đắk Pơ, một vị hoàng tử đã có ý định lấy Đắk Pơ (ngày nay) làm kinh đô. Vị này đã mở đường, đắp đập và đã sắp xếp các trật tự thứ bậc (quan lại, cấp chính quyền) ở đây, rất nhiều lần lui tới vùng đất để theo dõi tiến độ thành lập Kinh đô. Sau đó, khi kinh đô chưa hình thành, chưa biết vì lí do gì, vị hoàng tử đã tự vẫn ở cửa sông.
“Trong thời gian tới, huyện Đắk Pơ sẽ mời các chuyên gia về xử lý để tránh bia đá bị phong hóa, nứt vỡ do ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên. Đồng thời, để phục vụ công tác nghiên cứu, phát triển du lịch địa phương, huyện Đắk Pơ sẽ làm bảng chỉ dẫn, cơ sở hạ tầng giao thông đến bia đá và đề nghị các cấp có thẩm quyền lập thủ tục xếp hạng Di tích”, Phó Chủ tịch huyện Đắk Pơ - ông Nguyễn Trọng Thủy nói tại buổi họp báo.
Hiện bia đá được huyện Đắk Pơ xây mái che bằng tôn và quây tường rào để bảo vệ thuộc thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đắk Pơ, Gia Lai.
