Tuy đơn giản chỉ bằng vật liệu đá, cát, gạch không phải kim loại, máy móc, chỉ cần ánh sáng mặt trời để xem giờ, nhưng đồng hồ đá khá chính xác.
Theo tư liệu của Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu, đồng hồ đá tại Bạc Liêu là một trong hai đồng hồ đá vẫn còn “chạy” tốt trên thế giới. Một cái ở Anh Quốc, một cái ở Bạc Liêu, Việt Nam.
Chiếc đồng hồ đá được nhà bác vật Lưu Văn Lang xây dựng vào đầu thế kỷ XX. Chiếc đồng hồ đá được gọi tên là “Đồng hồ Thái Dương”. Chiếc đồng hồ được xây dựng bằng gạch thẻ, mặt đồng hồ được ốp bằng gạch tàu và chia vạch, đánh số La Mã.
Trên mặt đồng hồ có 3 phần, phần ở giữa là một gờ cao khối hình chữ nhật nhô ra phía trước, hai phần còn lại là hai khối hình vuông cân đối ở hai bên có vạch số La Mã từ I đến XII để chỉ giờ.
Đồng hồ hoạt động nhờ vào ánh sáng mặt trời. Khi ánh sáng mặt trời chiếu vào gờ cao sẽ chia mặt đồng hồ làm hai mảng sáng, tối. Lằn ranh giữa hai mảng sáng/tối chính là kim chỉ phút, giờ của đồng hồ ứng với vạch số La Mã để biết giờ, phút. Đồng hồ đá được đặt trước khuôn viên Dinh Tỉnh trưởng Bạc Liêu thời Pháp thuộc. Tương truyền đây là món quà của nhà bác vật Lưu Văn Lang làm để tặng cho viên tỉnh trưởng.
Tại bảo tàng tỉnh Bạc Liêu, phần “Lý lịch di tích đồng hồ đá” ghi rằng: “Hồi đó, không chỉ những ông Thông, ông Phán, ông Huyện (các chức danh trong bộ máy nhà nước thời thuộc Pháp) ghé vào xem giờ trước khi vào trình giấy cho tỉnh trưởng. Cả các quan Tây cũng thường xuyên ghé xem đồng hồ Thái Dương để... chỉnh giờ đồng hồ đeo tay của mình theo cho chuẩn”.
Tháng 10 năm 2006, UBND tỉnh Bạc Liêu quyết định xếp hạng đây là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh cần được bảo tồn và phát huy giá trị hiếm có của di tích.
Theo tài liệu của Bảo tàng Bạc Liêu, ông Lưu Văn Lang (1880 – 1969), quê tỉnh Đồng Tháp là con của thợ mộc Lê Văn Cứng. Thuở nhỏ, ông được gia đình cho học chữ nho, đến 10 tuổi học chữ Quốc ngữ và chữ Pháp. Thông minh, học giỏi nên ông Lang được cấp học bổng lên Sài Gòn học trường Tây Chasse Loup Laubat.
Năm 17 tuổi cậu học trò này đậu tú tài 2 với số điểm cao và được học bổng sang Pháp học trường đào tạo kỹ sư lớn nhất nước Pháp thời bấy giờ là Đại học Ecole Centrale de Paris. Năm 1904 kỹ sư Lưu Văn Lang tốt nghiệp loại giỏi, xếp thứ 3 trong số 250 sinh viên của Ecole Centrale de Paris và là người Nam bộ đầu tiên tốt nghiệp kỹ sư tại Pháp nên được người dân Nam bộ gọi là nhà bác vật.
Chiếc đồng hồ đá hiện nay nằm ở đường 30 tháng 4, phường 3, thành phố Bạc Liêu. Qua nhiều biến động của lịch sử, Dinh tỉnh trưởng Bạc Liêu hiện nay không còn dấu tích, vị trí đất này được giao cho doanh nghiệp xây dựng Trung tâm thương mại. Tuy nhiên, chiếc đồng hồ đá vẫn còn. Tỉnh Bạc Liêu vẫn dành hơn 500 m2 đất làm khuôn viên di tích xung quanh chiếc đồng hồ đá này.
Chính vì vậy, khi về Bạc Liêu du khách vẫn có thể tham quan chiếc đồng hồ độc đáo này và đừng quên nhìn chiếc đồng hồ hiện đại trên tay mình để kiểm chứng xem đồ đá có “chạy” tốt hay không.
