Song, việc phải lau dọn ban thờ vào thời điểm nào và lau dọn ra sao vẫn luôn khiến nhiều người bối rối. Các chuyên gia văn hóa, phong thủy sẽ hướng dẫn các gia đình thực hiện việc này.
Thời điểm tốt nhất để lau dọn ban thờ
Theo các chuyên gia văn hóa, người dân có thể chọn một ngày lành bất kỳ để lau dọn ban thờ. Thời gian được nhiều người chọn nhất là vào dịp cuối năm để chuẩn bị đón năm mới.
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà (Công ty kiến trúc phong thủy Song Hà) cho rằng, từ ngày 23 tháng Chạp, sau khi tiễn ông Công ông Táo lên chầu trời, các gia đình có thể tiến hành lau dọn ban thờ và phòng thờ.
Khi tỉa chân hương, gia chủ cần một tay giữ bát hương, một tay dọn dẹp và rút chân nhang. Nếu trạch chủ là nam nhân nên giữ lại 7, 17, 27, 37 chân nhang, không được giữ lại 47 chân nhang vì đó là số tử thần. Trạch chủ là nữ, gia đình mẹ góa con côi… nên giữ lại 9, 19, 29, 39 chân nhang, không được giữ lại 49 chân nhang.
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cũng lưu ý, hiện nay hầu hết các gia đình sử dụng ban thờ gỗ, nếu đổ rượu gừng lau sẽ hỏng gỗ, có thể cháy gỗ.
Các gia đình có thể sử dụng nước ngũ vị hương từ 5 loại cây (hồi khô, quế khô, lá hương nhu, lá bưởi, lá mùi thơm) để lau dọn ban thờ. Hoặc dùng nước ngũ vị hương pha với rượu gừng để giảm độ nóng của rượu gừng.
Những bước tiến hành bao sái, rút tỉa chân hương
Theo TS Lê Xuân Phương (chuyên gia phong thuỷ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu doanh nhân và doanh nghiệp Đông Nam Á), trước khi làm lễ bao sái gia chủ nên tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo dài, mở rộng các cửa trong nhà.
Có thể chuẩn bị đĩa hoa quả tùy tâm, 10 bông cúc vàng chia làm hai bình cắm hai bên. Lưu ý không dùng nước lạnh lau dọn ban thờ. Nếu nhà có ban thờ Phật, tượng Phật, ảnh Phật thì không dùng rượu để lau, mà nên dùng khăn thấm nước ấm sạch và phải lau ban thờ Phật trước, sau đó mới lau dọn ban thờ gia tiên.
Sau khi đã chuẩn bị được các vật dụng phục vụ cho việc lau dọn, gia chủ thắp một nén hương, khấn xin phép gia tiên, các quan thần linh để thông báo xin được dọn dẹp ban thờ.
Văn khấn xin phép bao sái lau dọn (trích từ Văn khấn cổ truyền - Nhà xuất bản Văn hóa thông tin):
Con nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Tín chủ tên là:
Cư ngụ tại địa chỉ:
Hôm nay ngày .. tháng .. năm... xét thấy bản thân mình chưa chu toàn nên để hương án bị bụi, xin thành tâm sám hối.
Tín chủ xin kính cáo với các chư vị (tùy theo bàn thờ đó thờ thần linh, hộ pháp, hay gia tiên…), chọn được ngày lành tháng tốt hôm nay xin cho phép tín chủ được sái tịnh để cho bàn thờ được trang nghiêm thanh tịnh, kính mong các chư vị chứng minh và gia hộ.
Mong các vị độ cho con lau dọn được khang trang mỹ hảo, cho hương án được an chính vị, cho âm phần được an yên, cho gia cư được lạc thổ.
Chúng con người trần mắt thịt, tội lỗi đầy thân, chỉ biết kính cẩn tâm thành nếu có gì si mê lầm lỡ kính xin được tha thứ bỏ quá đại xá cho.
(Xong vái 3 vái).
Đợi hương tàn thì bắt đầu lau dọn ban thờ
Trước tiên, hạ các đồ muốn lau dọn xuống (lưu ý: Tuyệt đối không hạ hoặc di chuyển bát hương. Theo dân gian, nếu bát hương bị di chuyển sang hướng xấu, thậm chí có thể gây ra xui xẻo cho gia chủ).
Cần chuẩn bị bàn to và cao, phủ vải hoặc giấy đỏ, hạ đồ thờ cúng (bài vị, di ảnh, bình hoa, chén nước... xuống rồi để ngay ngắn toàn bộ đồ thờ cúng lên bàn). Nếu ban thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các thần thì phải để ra hai chỗ khác nhau. Không lau đồ trực tiếp trên ban thờ.
Dùng khăn sạch đã ngâm nước ấm hoặc nước ngũ vị hương pha rượu gừng lau toàn bộ các đồ thờ. Sau đó dùng khăn khô lau lại.
Sau khi lau bài vị xong mới đến phần dọn bát hương. Dân gian quan niệm, nên dùng chiếc thìa nhỏ xúc từng thìa tro đổ ra ngoài rồi mới lau sạch bát hương. Không nên cầm bát hương đổ hết tro ra ngoài, theo người xưa như vậy rất dễ gây “tán tài”.
Cuối cùng, đặt lại đồ thờ cúng đúng vị trí, thay nước, thay chum gạo muối (nếu có), khấn xin thỉnh các Ngài về, báo cáo đã xong việc lau dọn ban thờ.
