Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu cho rằng, đọc “Xứ Đoài Mây Trắng” ông lại nhớ về quê hương mình. “Xứ Đoài Mây Trắng” phản ánh rất đậm nét bức tranh nông thôn Việt Nam, từ con người, cảnh vật và mối quan hệ xóm làng từ những năm đầu thế kỉ 20, bị hai tầng áp bức nhưng đã xứng đáng là chủ lực quân của cách mạng, khi quyết tâm theo Đảng, đoàn kết lại, anh dũng vùng lên chống lại cường quyền và giành chiến thắng. “Xứ Đoài Mây Trắng” là một tác phẩm rất hay viết về người nông dân Việt Nam…
Theo PGS. TS. Nguyễn Hữu Sơn, Phó Viện trưởng Viện Văn học, mặc dù các nhân vật chưa định hình thành tuyến, chưa liên kết thành số phận điển hình nhưng thế mạnh của tiểu thuyết là bối cảnh, không khí, môi trường và hoàn cảnh sống của nhân vật.
Về bút pháp, có thể thấy lối hành văn vừa linh hoạt lại hàm súc, chuyển đoạn nhanh, giàu phong vị điện ảnh. Cũng có thể tìm thấy ở tác phẩm số lượng phong phú các từ ngữ gắn với đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất.
Rất nhiều lời đối thoại và lối sống hầu như đã chuyển về thời quá khứ hoặc chỉ còn được bảo lưu thưa thoáng ở một vài vùng quê. Tiểu thuyết đã khơi gợi, phản ánh sinh động không gian, môi trường, cuộc sống, tâm tư người nông dân nửa đầu thế kỷ 20. “Xứ Đoài Mây Trắng” là tiểu thuyết hiếm thấy, bởi có “lối đi riêng” vào tâm thức người đọc rất đỗi tự nhiên.
Từ xứ sở Kim chi xa xôi, GS.TS Bac Yangsoo, làm việc tại Khoa Tiếng Việt của Đại học Bussan đã gửi đến nhận xét khi đọc tác phẩm này: Tiểu thuyết đã giúp tôi thực sự hiểu biết nhiều hơn về văn hóa và con người Việt Nam. Thiết chế làng, xã đúng là nhân tố làm cho văn hóa Việt Nam mãi mãi trường tồn trước mọi cuộc xâm lăng về văn hóa trong lịch sử, từ chủ ý đồng hóa của phương Bắc hàng ngàn năm cho đến sự xâm lăng văn hóa phương Tây của thực dân Pháp.
Chúng ta cũng gặp trong “Xứ Đoài Mây Trắng” tư tưởng Tam giáo đồng nguyên: Phật - Nho - Lão thực sự được xem như một bản sắc riêng của văn hóa Việt Nam. Thông qua những xung đột nội tâm của các nhân vật, Nguyễn Sơn Đỗng đã cho thấy, nếu bên ngoài xã hội Việt Nam diễn ra cuộc đấu tranh cam go chống ngoại xâm giành độc lập thì bên trong mỗi con người lại là cuộc đấu tranh không kém phần khốc liệt giữa các lề lối phong kiến của Nho giáo như quy định cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy trong hôn nhân, những khát khao cháy bỏng của người phụ nữ khi đòi hỏi được thực sự là mình. Xứ Đoài Mây Trắng thật sự làm cho những người nước ngoài như tôi càng đọc càng bị cuốn hút…
