“Đừng quay lén, đừng spoil, đừng xem lậu”
Tại buổi ra mắt phim “Mai” trước thềm mùa Tết Nguyên đán, Trấn Thành gần như nài nỉ khán giả hãy ủng hộ phim Việt bằng cách “đừng quay lén, đừng spoil, đừng xem lậu”.
“Spoil” ý chỉ những khán giả đi xem phim về lập tức đăng đàn, lên mạng xã hội, kể lể hết nội dung, tình tiết phim, khiến những ai đọc được không còn muốn ra rạp mua vé. Quay lén là cách những khán giả đi xem, tìm mọi “thủ đoạn” quay được hình ảnh những pha gay cấn nhất, thậm chí quay tất cả phần kết thúc phim, để tăng “rating” cho kênh cá nhân trên mạng xã hội.
Cuối cùng, xem lậu - chính là cách thức nhanh nhất để khán giả “triệt hạ” con đường ra rạp của một tác phẩm điện ảnh, khi chỉ ngồi nhà, với một cú nhấp chuột, đã có ngay vô số đường link dẫn đến các website chiếu lậu, thả sức xem miễn phí.
Cả 3 “vấn nạn” Trấn Thành kể ra đều đang mặc sức “tung hoành” ở Việt Nam. Chỉ vài ngày sau lời kêu gọi gần như nài nỉ của Trấn Thành, phim “Mai” đã có bản lậu, thậm chí trên nhiều tài khoản TikTok còn có các bài hướng dẫn cụ thể “Cách xem lậu phim Mai của Trấn Thành”. Đoạn kết phim “Mai” được chia sẻ tràn lan, khiến Trấn Thành liên tục phải đăng đàn “nài nỉ” khán giả, hãy xem phim có trách nhiệm.
Trước đó, nhà sản xuất Ngô Thanh Vân thậm chí đã bật khóc khi nhắc đến vấn nạn xem lậu, quay lén khi hàng loạt tác phẩm của cô đều chịu cảnh bị phân phối bất hợp pháp, từ “Hai Phượng”, “Trạng Tí”, đến “Cô Ba Sài Gòn”, gần nhất là “Thanh Sói”.
Phim lậu tấn công điện ảnh thế giới
Những ngày này, bom tấn “Quật mộ trùng ma” (tựa gốc Exhuma) đang “làm mưa làm gió” phòng vé nhiều quốc gia, chính vì sức hút này, “Quật mộ trùng ma” bản lậu xuất hiện tràn lan trên các web lậu.
Trung Quốc chưa có tác quyền phát hành “Quật mộ trùng ma” nên khán giả quốc gia này phải “vượt tường lửa” để xem.
Theo tờ The Wall Street Journal, hiện nay hàng loạt bộ phim Hollywood chỉ mất vài giờ phát hành chính thức ngoài rạp đã có bản lậu tràn ngập trên các trang web vi phạm bản quyền.
Bom tấn “Dune” có được sức hút đặc biệt đầu năm 2024, được ví là sự trỗi dậy mạnh mẽ của dòng phim sử thi với hình ảnh mãn nhãn, kỳ vĩ, hiện đã có bản lậu ngoài sức kiểm soát. Tại Việt Nam, chỉ cần vào các nền tảng tìm kiếm gõ “xem Dune 2”, lập tức sẽ có vô số web lậu hiện ra để người dùng lựa chọn.
Tờ The Wall Street Journal cho rằng, việc các hãng phim phát hành thêm bản trực tuyến trong thời kỳ chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19 đã vô tình tiếp tay cho nạn phim lậu tràn lan, mất kiểm soát.
Tờ The Washington Post từng có bài phân tích cho thấy, việc vi phạm bản quyền trong công nghiệp điện ảnh có ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế Mỹ. Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ đã công bố số tiền thất thoát khi các phim trực tuyến bị phát hành bất hợp pháp lên tới 6 tỉ USD mỗi năm.
Theo đó, việc vi phạm bản quyền phim gây ra thất thoát 800 triệu USD doanh thu thuế và gây cản trở việc tạo ra 140.000 việc làm ở Mỹ.
Việc thất thoát về doanh thu cũng có thể gây ra hiệu ứng giảm đầu tư ngân sách vào những dự án phim mới. Điều này làm hạn chế tính đa dạng cũng như chất lượng của nền điện ảnh.
Lực bất tòng tâm
Tại Việt Nam, “phimmoi.net” vốn là website nổi tiếng trong việc phát hành phim lậu, trang web này đã bị đánh sập nhiều lần, nhưng vẫn “thản nhiên” quay trở lại dưới nhiều tên miền khác nhau.
Trao đổi với phóng viên Lao Động về vấn nạn phim lậu, đại diện Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử của Bộ Thông tin Truyền thông cho biết, việc quản lý phim ảnh trên các website lậu là thực trạng nan giải, lực bất tòng tâm.
“Chúng tôi đã cho rà soát và chặn nhiều địa chỉ website phổ biến phim vi phạm pháp luật, tuy nhiên, cứ chặn website này họ lại “mọc” ra website khác. Đây là một thực trạng chưa thể xử lý trong ngày một ngày hai” - đại diện Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử nói.
Chưa kể, rất nhiều website chiếu phim lậu có trụ sở, máy chủ đặt ở nước ngoài, rất khó quản lý. Bên cạnh đó, những hình thức vi phạm bản quyền chiếu phim ngày càng phát triển với “muôn hình vạn trạng” về mặt hình thức phát tán. Hiện, các nền tảng mạng xã hội đang nở rộ trào lưu “review phim” (bình luận phim) dưới dạng video tầm 10 phút.
Chỉ với 10 phút cắt dựng ngắn gọn, các video này kể lể lại toàn bộ nội dung chính của tác phẩm. Dạng video này được nhiều khán giả hưởng ứng, nhất là khi họ bận rộn, không có nhiều thời gian để xem trọn vẹn một tác phẩm điện ảnh kéo dài khoảng 2 giờ đồng hồ.
Việc vi phạm bản quyền phát hành phim gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu, sự phát triển của công nghiệp điện ảnh, không những thế, còn tác động mạnh mẽ đến thói quen, sự trải nghiệm điện ảnh của khán giả.
Nhà sản xuất Trương Ngọc Ánh nói: “Đối đầu với vấn nạn xem lậu, những nhà làm phim chúng tôi tha thiết, mong đợi rất lớn vào ý thức xem phim của khán giả. Đừng để những bản phim lậu kém chất lượng làm thay đổi thói quen ra rạp thưởng thức điện ảnh của bạn. Việc ra rạp xem phim còn thể hiện trách nhiệm, ý thức của bạn, góp phần giúp công nghiệp điện ảnh phát triển, mang đến doanh thu, lợi nhuận cho cả nền kinh tế”.
Chưa kể, việc vào các web lậu xem phim còn khiến khán giả đối mặt với rất nhiều nguy cơ như bị ăn cắp thông tin cá nhân, chuyển liên kết sang các trang web đen ẩn chứa virus, tham gia các website lừa đảo...
