*Lưu ý: Bài viết có tiết lộ một phần nội dung phim “Em và Trịnh”.
Mối quan hệ kỳ lạ
Ai yêu nhạc Trịnh đều sẽ yêu giọng hát của Khánh Ly. Ai yêu chặng đường âm nhạc của Trịnh đều biết đến sự gắn kết đặc biệt giữa Trịnh Công Sơn và Khánh Ly. Nhưng không phải ai cũng cắt nghĩa được mối quan hệ đặc biệt giữa họ.
Nếu Trịnh Công Sơn tạo ra được một trường phái âm nhạc riêng mang tên “nhạc Trịnh” trong dòng chảy đời sống âm nhạc Việt, thì Khánh Ly là người tạo ra “chất Trịnh” riêng biệt qua giọng hát của mình. Nếu Trịnh Công Sơn có bức chân dung âm nhạc đa sắc màu bậc nhất, thì Khánh Ly chính là một điểm nhấn.
Chỉ qua giọng hát của Khánh Ly, người yêu nhạc Trịnh mới thấy được sắc màu liêu trai, bảng lảng và ma mị. Cắt nghĩa như cách Trịnh Công Sơn từng nói, “Khánh Ly hát về nỗi buồn một cách bình thản. Và còn gì buồn hơn khi nỗi buồn đến một cách bình thản, đương nhiên như thế?”.
Khánh Ly đã khoác cho nhạc Trịnh màu sắc hư thực nhưng chân thực, liêu trai nhưng ảo ảnh, ma mị nhưng mênh mông buồn.
Sự gắn kết, đồng điệu, tôn vinh nhau trong âm nhạc khiến người hâm mộ luôn đặt câu hỏi về mối quan hệ giữa họ. Nhiều giai thoại cho rằng, giữa Trịnh Công Sơn và Khánh Ly có tình yêu lớn. Bạn bè cố nhạc sĩ vẫn kể lại và cắt nghĩa, giữa họ dường như còn tồn tại những cảm xúc gắn bó, lớn lao hơn cả tình yêu.
Trong tự truyện của mình, Khánh Ly viết rất nhiều về Trịnh. Bà dẫn lại nhiều câu nói, câu viết, ca từ của Trịnh. Trịnh Công Sơn trong ký ức, nỗi nhớ của Khánh Ly luôn có vị trí đặc biệt, là người làm thay đổi cuộc đời bà.
Ở “Đằng sau những nụ cười”, Trịnh Công Sơn hiện lên là người đã đi cùng Khánh Ly suốt những năm tháng tuổi trẻ. Họ yêu thương nhau bằng tình yêu lạ kỳ. Tình yêu giữa họ không chỉ là sự gắn kết, cứu rỗi nhau, còn là sự thấu hiểu tận cùng. Khánh Ly gọi Trịnh Công Sơn là tri kỷ của bà. Thời tuổi trẻ khi cùng nhau đi hát, cứ 100 bài thì có đến 99 bài là do chính Trịnh Công Sơn tập cho Khánh Ly hát.
Đọc những trang viết cũng có thể thấy, tâm hồn, cảm xúc của Trịnh Công Sơn thấm đẫm trong con người Khánh Ly.
“Nếu để Trịnh Công Sơn và Khánh Ly yêu nhau là tầm thường hóa mối quan hệ giữa họ”
Trong bộ phim “Em và Trịnh”, Khánh Ly xuất hiện cũng đặc biệt như thế. Khánh Ly dưới sự diễn xuất của ca sĩ Bùi Lan Hương được ngợi khen về tạo hình, cá tính, cách hát. Mối quan hệ giữa Khánh Ly và Trịnh Công Sơn cũng được định hình rất rõ ràng ở “Em và Trịnh”.
Không có sự mơ hồ, lập lờ, giữa họ là một tình bạn, tri kỷ trong âm nhạc. Khi ngồi bên Khánh Ly, Trịnh Công Sơn luôn nhắc về Dao Ánh, khẳng định tình yêu của mình dành cho Dao Ánh. Và Khánh Ly có một câu thoại, “Em chỉ như một thằng đàn ông da đen ở bên cạnh anh”.
Chia sẻ về việc định hình rõ ràng mối quan hệ giữa Khánh Ly và Trịnh Công Sơn trong phim, đạo diễn Phan Gia Nhật Linh nói với Lao Động, “Tôi đã đọc rất nhiều tư liệu, sách báo, tự truyện, các bài phỏng vấn Trịnh Công Sơn và Khánh Ly để hiểu được nhiều nhất những cảm xúc họ dành cho nhau. Cả Khánh Ly và Trịnh Công Sơn đều gọi nhau là tri kỷ trong âm nhạc. Cá nhân tôi cũng cho rằng, mối quan hệ giữa Trịnh và Khánh Ly còn lớn hơn cả tình yêu nam nữ. Nếu xây dựng họ yêu nhau đơn thuần như một cặp nam – nữ, thì đó là cách tầm thường hóa mối quan hệ giữa họ”.
Ca sỹ Khánh Ly tên thật là Nguyễn Thị Lệ Mai, sinh năm 1945 tại Hà Nội. Năm 1956, bà đã từng đạt giải nhì cuộc thi tuyển lựa ca sĩ nhi đồng do đài Pháp Á tổ chức tại rạp Norodom, khi mới 11 tuổi. Năm 1967, bà kết hợp với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và trở thành một hiện tượng của tân nhạc Việt Nam thời kỳ đó.
Trong “Em và Trịnh”, hình ảnh Khánh Ly của Bùi Lan Hương được đánh giá thành công khi tái hiện được giai đoạn âm nhạc rực rỡ giữa bà và Trịnh.
