Và nghi vấn đổ dồn vào bức tranh “Phố cũ” của Bùi Xuân Phái - danh họa có nhiều tranh bị giả, nhái bậc nhất.
“Phố cũ” đưa ra đấu giá được giới thiệu là tranh của Bùi Xuân Phái, chất liệu sơn dầu, kích thước 50x40cm, có mức giá khởi điểm 8.000USD. Bức tranh thuộc sở hữu của một sư thầy này khiến giới chơi tranh thắc mắc vì rất giống bức “Phố cũ” trong phiên đấu giá của Sotheby’s (Singapore) bán 11.443USD năm 2006, sau đó Christie’s (Hong Kong) bán 12.804USD vào năm 2014.
Thành viên Nhà đấu giá Chọn khẳng định có hợp đồng đúng luật và sư thầy cam đoan chịu trách nhiệm trước pháp luật về nguồn gốc xuất xứ của tác phẩm. Đồng thời, trong một tháng, nếu ai có bằng chứng và xác nhận là tranh giả, BTC sẽ hoàn lại 100% giá trị bức tranh cũng như bồi thường thiệt hại tinh thần cho người mua.
Giám đốc Nhà đấu giá Chọn cũng khẳng định “Phố cũ” là tranh thật, đúng bút pháp, phong cách của Bùi Xuân Phái, đến độ cũ, toan và từng chiếc đinh vít trên tranh cũng “đúng niên đại”. Nhà đấu giá Chọn cũng đã nhờ các chuyên gia uy tín thẩm định tranh nên “rất tin tưởng vào độ xác thực của bức tranh này, với kinh nghiệm, tay nghề, mắt nhìn tranh của các chuyên gia thẩm định”. Tuy nhiên, nhà đấu giá lại không tiết lộ danh tính người thẩm định với lý do “họ không muốn ra mặt”.
Dù ồn ào, nghi vấn thế, song “Phố cũ” vẫn được một nhà sưu tập trẻ đấu với giá 12.500USD, hơn gấp rưỡi mức khởi điểm.
Tranh Phái vướng nghi vấn thật - giả đã là “chuyện thường ngày”. Các cuộc đấu giá, mua bán, kể cả đấu giá từ thiện cả tỉ đồng, cũng bị cho là tranh giả. Không chỉ các nhà đấu giá nội, mà đến Sotheby’s hay Christie’s cũng vướng, với chính tranh Phái. Năm 2008, con trai họa sĩ Bùi Xuân Phái tuyên bố sẽ kiện Sotheby’s (Singapore) vì cho rằng họ đấu giá bốn bức tranh giả, khiến Sotheby’s phải hủy phiên đấu giá.
Tình trạng tranh giả, vàng-thau lẫn lộn đã tạo tiếng xấu cho tranh Việt trên thị trường quốc tế. Đại diện Chọn cho rằng đấu giá chính là cách để đưa vàng-thau ra ánh sáng, khẳng định tranh Phái là thật sẽ “ghi điểm” trong mắt các nhà sưu tầm quốc tế. Chưa thấy có ghi được điểm hay không, nhưng những ồn ào quanh phiên đấu giá cùng câu chuyện xác minh thật-giả vốn không dễ dàng và ít khi đi đến hồi kết, như nhiều vụ nghi vấn tranh giả khác, lại khiến vàng-thau thêm lẫn lộn, và mong muốn của những người yêu tranh về một thị trường tranh Việt chuyên nghiệp hơn vẫn cứ xa vời, mơ hồ.
