Những điều làm nên sự khác biệt của làn điệu Sán Cố
Quảng An có 9 dân tộc anh em sinh sống, trong đó người Dao đông nhất - chiếm 55%. Trong kho tàng văn hóa của người Dao nơi đây, Sán Cố là một trong những nét văn hóa quý báu được gìn giữ qua bao thế hệ.
Trò chuyện cùng phóng viên, bà Lỷ Pắc Kứu, sinh năm 1969, Chủ nhiệm CLB hát Sán Cố xã Quảng An tự hào cho biết, với nhiều người Dao, đặc biệt là những người cao tuổi, làn điệu Sán Cố không chỉ theo họ rong ruổi trên những sườn đồi từ thời còn thơ bé mà còn gắn liền với những ký ức thời thanh xuân, giúp họ quên đi những mệt nhọc trên nương rẫy và thêm yêu, gắn bó với quê hương.
"Mỗi 1 bài hát chỉ có 4 câu, mỗi câu có 7 chữ. Trước đây, Sán Cố được các đôi trai gái hát với nhau bên bìa rừng, bên chân ruộng bậc thang hay bên gốc cây, bờ suối thơ mộng. Càng về sau, nội dung trong các làn điệu Sán Cố càng được mở rộng ra” - bà Lỷ Pắc Kứu chia sẻ.
Nhiều lời bài hát cũng là những lời chúc mừng của bà con trong dịp đầu xuân gặp mặt.
"Bài hát chúc tết đầu năm mới
Chúc mừng mọi người nhiều sức khỏe
Bạn, anh, chị, em nhiều vui vẻ
Mở lòng hoan hỉ thọ muôn Xuân"
Đây là những lời ca thường vang lên vào những ngày đầu Xuân năm mới, tại Nhà văn hóa thôn Làng Ngang, xã Quảng An khi chương trình giao lưu giữa các CLB diễn ra.
Những nỗ lực bảo tồn
Tuy vậy, những người “say” làn điệu Sán Cố như bà Lỷ Pắc Kứu cũng còn điều trăn trở. Đó là làm sao để ngày càng có nhiều người trẻ tham gia CLB bởi các thành viên CLB hiện nay toàn người trung tuổi trở lên và mong muốn chính quyền các cấp hỗ trợ một phần kinh phí để duy trì sinh hoạt CLB.
Ông Lê Đức Thiện – Phó Chủ tịch UBND xã Quảng An - khẳng định: “Xã đang thực hiện Đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn với phát huy những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc. Trong đó, Sán Cố là 1 làn điệu sẽ tiếp tục được địa phương bảo tồn cùng các lễ hội truyền thống, như: Lễ Đại phan của dân tộc Sán Dìu, Lễ cấp sắc của dân tộc Dao, Lễ cầu mùa và Ngày tránh gió của đồng bào”.
Mới đây nhất, tại chợ phiên vùng cao Ba Nhất ngày 3-4.2 (tức ngày 25-26 tháng Chạp vừa qua), làn điệu Sán Cố lại ngân nga thu hút du khách gần xa. Đây là lần thứ nhất xã Quảng An tổ chức chợ phiên. Thời gian tới, chợ phiên sẽ được tổ chức 1 lần/tháng và sau đó sẽ mang tên “Chợ phiên vùng cao miền Sán Cố”.
Trước đó, năm 2023, xã Quảng An đã tổ chức 2 chương trình văn hóa mang bản sắc dân tộc hướng tới phát triển du lịch là “Về miền Sán Cố” và “Trải nghiệm ẩm thực miền Sán Cố”.
Ngày Xuân, đến với xã Quảng An, khách phương xa không chỉ được thưởng thức ẩm thực núi rừng với món gà bản, lợn bản, nộm chuối rừng, khoai sọ nương mà còn được đắm mình trong các làn điệu Sán Cố để thêm hiểu và yêu những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc.
