Vừa qua, cộng đồng mạng xôn xao trước clip Tùng Dương hát lại ca khúc "Sau lời từ khước" (Phan Mạnh Quỳnh sáng tác) - nhạc phim "Mai" do Trấn Thành sản xuất.
Đáng chú ý, ở phần bình luận, tài khoản Hà Trần (được cho là của ca sĩ Trần Thu Hà) viết: “No Shame” (Không biết xấu hổ), đồng thời gắn thẻ (tag) một tài khoản khác được cho là Trấn Thành. Vụ việc khiến cộng đồng mạng tranh cãi dữ dội, cho rằng phải chăng Tùng Dương hát ca khúc không xin phép?
Ngay sau đó, Tùng Dương đã lên tiếng phản hồi. Anh cho biết bản thân đã xin phép tác giả Phan Mạnh Quỳnh để hát ca khúc này: “Lần này ban tổ chức cũng yêu cầu hát và đã hỏi ý kiến tác giả cũng như đóng tác quyền đầy đủ. Ê-kíp Phan Mạnh Quỳnh đã đồng ý chứ không bao giờ hát mà không xin phép”.
Tuy nhiên, sự việc một lần nữa khiến cộng đồng mạng xôn xao đặt câu hỏi: "Sau lời từ khước" là nhạc phim "Mai". Vậy, tác giả Phan Mạnh Quỳnh hay nhà sản xuất Trấn Thành là người nắm giữ bản quyền và tác quyền ca khúc?
Liên quan đến vấn đề bản quyền ca khúc nhạc phim, Lao Động đã có cuộc trao đổi với nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung. Anh cho biết, đa số các ca khúc nhạc phim hiện nay đều do nhà sản xuất đặt hàng từ nhạc sĩ, chỉ một số ít được lựa chọn sẵn từ bài hát đã có sẵn phù hợp với nội dung phim.
"Mỗi bộ phim có một nội dung khác nhau, tính cách nhân vật, thông điệp nhà sản xuất muốn truyền tải cũng khác nhau nên phong cách âm nhạc phải tùy theo thể loại của phim. Do đó, hầu hết các bài nhạc phim đều do nhà sản xuất đặt hàng", nhạc sĩ giải thích.
Theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, vấn đề bản quyền nhạc phim sẽ tùy thuộc vào thỏa thuận giữa nhạc sĩ và nhà sản xuất, đa phần phụ thuộc vào kinh phí.
Nhạc sĩ cho biết: "Nhà sản xuất đặt bài hát cho phim thì đương nhiên, phần bản quyền âm nhạc sẽ thuộc về phía nhà sản xuất. Nhưng, có một số nhà sản xuất không muốn tốn quá nhiều chi phí cho việc đặt bài hát nên đã thỏa thuận với nhạc sĩ.
Nghĩa là, nhà sản xuất đặt hàng nhạc sĩ và được sử dụng độc quyền bài hát đó cho phim. Tuy nhiên, nhạc sĩ vẫn được nắm bản quyền để có thể kinh doanh bài hát đó ở những mảng khác, ví dụ trên Youtube hay tác quyền cho các ca sĩ biểu diễn ca khúc đó bên ngoài...".
Ngoài ra, cũng có trường hợp nhạc sĩ và nhà sản xuất thân thiết với nhau, nhạc sĩ tặng ca khúc cho nhà sản xuất làm nhạc phim, tăng độ nổi tiếng cho bài hát.
"Khi đó, nhạc sĩ vẫn giữ trọn vẹn bản quyền của ca khúc, có thể chủ động trong việc thu tác quyền từ các ca sĩ biểu diễn hoặc khai thác kinh doanh từ bài hát", nhạc sĩ nói.
Bởi vậy, tùy thuộc vào thỏa thuận hợp đồng giữa nhạc sĩ và nhà sản xuất mà bản quyền ca khúc sẽ thuộc về 1 trong 2 bên, hoặc cả 2 bên. Ca sĩ muốn hát bài hát có thể phải xin phép người nắm giữ bản quyền ca khúc, có thể là nhạc sĩ hoặc nhà sản xuất.
Tuy nhiên, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho biết, trong showbiz hiện nay, nhạc sĩ và nhà sản xuất thường thỏa thuận cộng tác hai bên cùng có lợi. Theo đó, nhà sản xuất chỉ bỏ một phần tiền theo thỏa thuận, chứ không mua đứt ca khúc từ nhạc sĩ.
Bù lại, nhạc sĩ sẽ có được thu nhập từ việc cho ca sĩ hát và kinh doanh ca khúc bên ngoài. Nhạc phim gắn liền với bộ phim, cũng là phương thức tốt để quảng bá cho bài hát nếu phim nổi tiếng.
Mặt khác, khi xác định được ca khúc thuộc quyền sở hữu của ai - nhà sản xuất hoặc nhạc sĩ, thì tiền bản quyền của nhạc phim sẽ được giao cho người đó, giống hệt với một ca khúc thông thường.
Giá thu bản quyền, tác quyền âm nhạc được quy định sẵn theo barem chung giữa nhà sản xuất/tác giả với VCPMC (Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam) hoặc bên thứ 3 được ủy quyền thu hộ.
Trong trường hợp ca khúc "Sau lời từ khước" nhạc phim "Mai", theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, việc Tùng Dương phải xin phép ai để hát ca khúc, phụ thuộc vào thỏa thuận hợp đồng giữa nhà sản xuất Trấn Thành và tác giả Phan Mạnh Quỳnh.
