Phần nổi của tảng băng chìm
Cách đây gần 7 năm, kể từ tháng 6.2017, khi Tổng Công ty vận tải thủy VIVASO mua lại Hãng phim truyện Việt Nam với 32,5 tỉ đồng cho 65% cổ phần những tranh cãi bất tận giữa doanh nghiệp và nghệ sĩ đã bùng nổ và kéo dài không hồi kết.
Riêng phần đối chất, tranh cãi giữa nghệ sĩ và đại diện doanh nghiệp VIVASO xoay quanh 300 cuộn phim mốc hỏng trong kho hãng phim truyện Việt Nam đã cho thấy sự đối lập trong cách nhìn nhận một vấn đề.
300 cuộn phim mốc hỏng được nghệ sĩ hãng phim miêu tả là “máu, mồ hôi, nước mắt, công sức của biết bao thế hệ các nhà làm phim”. Thế nhưng, theo đại diện doanh nghiệp VIVASO, những cuộn phim này vốn đã được lưu trữ ở Viện phim Việt Nam 2 bản (cả âm bản, dương bản), thế nên, lưu trữ những bộ phim này ở Hãng phim truyện Việt Nam là, “lãng phí, không cần thiết”.
Cuộc cãi vã không thể dừng lại, thậm chí như được châm ngòi gay gắt hơn, khi nhiều nghệ sĩ trong hãng tiếp tục cung cấp thông tin với phóng viên Lao Động cho rằng, “số lượng phim lưu trữ ở Viện phim Việt Nam rất ít, không đầy đủ”, “Viện phim Việt Nam chỉ lưu phim âm bản, Hãng phim truyện Việt Nam lưu trữ phim dương bản, 2 bản phim này khác nhau”... Các nghệ sĩ cho hay, VIVASO từ khi tiếp nhận hãng phim đã hủy hoại hãng, hủy hoại những di sản ở hãng.
Trước thông tin được cung cấp từ Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành khẳng định: “Viện phim Việt Nam lưu trữ đầy đủ 2 bản phim (cả âm bản, dương bản) mỗi tác phẩm”, các nghệ sĩ hãng phim phản ứng gay gắt, và khẳng định: “Đây là thông tin đánh lừa. Số phim được lưu trữ ở Viện phim rất ít. Cả Cục Điện ảnh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đều phải chịu trách nhiệm trước thương vụ cổ phần hóa đầy sai phạm này, chính vụ cổ phần đã khiến hãng phim điêu tàn, có nguy cơ bị xóa sổ như hiện nay”.
Tiếp đến, nghệ sĩ “kêu cứu” vì bị cắt lương, cắt tiền bảo hiểm, không có việc làm. Thời điểm đó, ông Thủy Nguyên - đại diện VIVASO đáp trả cho rằng: “Cách làm việc của các nghệ sĩ ở hãng phim khác xa doanh nghiệp chúng tôi. Doanh nghiệp chỉ trả lương cho những người đi làm. Nhưng nghệ sĩ ở hãng phim, có người quanh năm không thấy mặt, không làm gì, vẫn đòi nhận lương. Thậm chí, có người nhận lương ở hãng phim, nhưng lại đi làm ngoài, đi làm thêm cho các đoàn phim ở cơ quan khác”.
Ông Thủy Nguyên nói: “Tại sao chúng tôi phải trả lương cho những người không chịu làm việc?”.
Phía VIVASO cho rằng, việc cơ cấu lại và chuyển đổi cách thức làm việc từ một cơ quan Nhà nước như hãng phim truyện Việt Nam sang cách thức làm việc của một doanh nghiệp, tất yếu sẽ có sự thay đổi, nhưng trong suốt quá trình thay đổi, họ không nhận được sự hợp tác, lắng nghe từ giới nghệ sĩ.
Còn nghệ sĩ khẳng định, VIVASO chỉ nhắm đến hãng phim nhằm thâu tóm đất vàng.
Ai sẽ cứu Hãng phim truyện Việt Nam?
Trả lời phóng viên Lao Động, ông Nguyễn Danh Thắng - đại diện cho nhà đầu tư chiến lược VIVASO hiện giữ vị trí Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Phim truyện Việt Nam cho biết: “Ngay khi tiếp nhận hãng, chúng tôi đã phải trả 23,2 tỉ đồng tiền thuế do hãng nợ nần, chuyển sang. Sau đó, năm 2018, chúng tôi xin thoái vốn, nhưng quy trình thoái vốn kéo dài do không tìm được nhà đầu tư mới. Chính vì điều này, chúng tôi không thể đầu tư cơ sở vật chất cho hãng phim, đồng thời chịu rất nhiều tổn thất”.
Tháng 3.2023, khi NSND Trà Giang bật khóc vì sự hoang tàn, đổ nát của Hãng phim truyện Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rà soát lại toàn bộ những vấn đề tồn đọng ở hãng phim và giải quyết triệt để.
Mới đây, ngày 3.1.2024, tại hội nghị Tổng kết công tác năm 2023, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 Thủ tướng Phạm Minh Chính vẫn tiếp tục nhắc lại chỉ đạo, yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) phối hợp với Chính phủ giải quyết dứt điểm vụ cổ phần hóa ở Hãng phim truyện Việt Nam.
Sáng 6.1.2023, đại diện VIVASO nói, họ đã trình văn bản đề xuất các phương án giải quyết những vấn đề tồn đọng ở hãng phim, nhưng chưa nhận được phản hồi nào từ Bộ VHTTDL cũng như Chính phủ.
