Quảng Ngãi là “cái nôi” của Văn hoá Sa Huỳnh
Quảng Ngãi vừa tổ chức lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh.
Văn hóa Sa Huỳnh, Văn hóa Đông Sơn, Văn hóa Đông Nam Bộ là ba trung tâm văn minh ở thời đại kim khí của Việt Nam, trong đó Văn hóa Sa Huỳnh phân bố trên dải đất Miền Trung Việt Nam từ vùng Hà Tĩnh đến Bình Thuận - Đồng Nai; Trung tâm của văn hóa này nằm ở các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, phía bắc Bình Định.
Văn hóa Sa Huỳnh được nhà khảo cổ học người Pháp M.Vinet phát hiện năm 1909, tại Sa Huỳnh Quảng Ngãi và được lấy tên địa danh Sa Huỳnh đặt tên cho nền văn hóa khảo cổ này là “Văn hóa Sa Huỳnh”.
Kể từ lúc được phát hiện, các nhà khoa học quốc tế và Việt Nam đã dành nhiều tâm huyết để giải mã một nền văn hóa phát triển rực rỡ, hết sức kỳ bí này. Các cơ quan nghiên cứu của Việt Nam đã phát hiện, khai quật, phục dựng, nghiên cứu về Văn hóa Sa Huỳnh.
Quảng Ngãi là “cái nôi” của Văn hoá Sa Huỳnh với hàng loạt di tích tiền Sa Huỳnh và Sa Huỳnh đã được nghiên cứu như: Long Thạch, Bình Châu, Gò Văng, Núi Sứa, Gò Quách, Gò Quê…
Tiến sĩ Đoàn Ngọc Khôi - Phó Giám đốc Bảo tàng Tổng hợp tỉnh chia sẻ, ở Quảng Ngãi đã tìm thấy khoảng 40 địa điểm di tích Văn hóa Sa Huỳnh ở cả vùng núi, vùng đồng bằng ven biển và hải đảo.
Các di tích khảo cổ Văn hóa Sa Huỳnh tiêu biểu nhất của Việt Nam hiện nay là hệ thống các di tích: Sa Huỳnh, Thạnh Đức, Phú Khương, Long Thạnh I, Long Thạnh II (Gò Ma Vương), phân bố xung quanh đầm nước ngọt An Khê và đầm nước mặn phía nam đầm với tổng diện tích 1.615ha.
Trong đó, đầm An Khê với diện tích 347ha chính là vùng lõi, vùng bảo vệ đặc biệt của di sản Văn hóa Sa Huỳnh.
Đầm nước ngọt An Khê được hình thành trước khi người Sa Huỳnh đến cư trú, các thềm biển, đụn cát đã hình thành và ổn định trước 3.500 năm
Vẫn còn nhiều việc phải làm
Nói đến Văn hóa Sa Huỳnh là người ta nghĩ đến những khu mộ chum rộng lớn với các chum gốm to, nhỏ, cao được dùng để lưu giữ phần xác của con người khi về thế giới bên kia, là nói đến những đồ trang sức bằng thuỷ tinh, những khuyên tai hai đầu thú, hạt cườm, những bình gốm con tiện, bát đồng, chậu, vò… những đồ gốm này đều được trang trí hoa văn đẹp và tinh xảo…
Ông Trần Hoàng Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi nhấn mạnh, di tích quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh gồm 6 địa điểm được khoanh vùng bảo vệ.
Các điểm di tích trên tạo nên một không gian sinh tồn, sinh thái nhân văn của cư dân cổ Sa Huỳnh, tiếp nối là cư dân Chăm pa và sau này là Đại Việt đã để lại rất nhiều di vật trên mặt đất trong dưới lòng đất.
Đây là một không gian lịch sử, sinh thái, văn hóa nhân văn quý hiếm, rất có giá trị cần được bảo vệ.
Đồng thời, Quảng Ngãi cũng sẽ có những giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di tích, kết hợp với phát triển du lịch góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Quảng Ngãi.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Liêm - Ủy viên Hội đồng di sản văn hóa quốc gia cho rằng, những hiện vật của Văn hóa Sa Huỳnh có giá trị rất lớn và được các nhà khoa học, khảo cổ học đánh giá rất cao.
Sự hiện diện của nền văn hóa cổ này tại tỉnh Quảng Ngãi thật sự là một thế mạnh không phải nơi nào cũng có.
Với những giá trị đặc biệt đó, di tích Văn hóa Sa Huỳnh đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt thể hiện sự quan tâm đặc biệt và đánh giá cao của Đảng, Nhà nước đối với vài trò và những giá trị to lớn của Văn hóa Sa Huỳnh trong lịch sử.
Đồng thời, đây cũng là sự ghi nhận đối với những nỗ lực cùng những đóng góp tích cực của tỉnh Quảng Ngãi trong việc gìn giữ và phát huy giá trị đặc biệt của di sản Văn hóa Sa Huỳnh.
“Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia luôn sẵn lòng hỗ trợ hết sức mình để cùng với tỉnh Quảng Ngãi chung tay, góp sức bảo vệ và phát huy giá trị kho tàng di sản Văn hóa Sa Huỳnh xứng tầm với di tích quốc gia đặc biệt”- Ông Liêm khẳng định.
