Theo giới phân tích, vụ tấn công cầu Crimea hôm 8.10 được coi là "sự cố biểu tượng" của cuộc xung đột Nga - Ukraina kéo dài nhiều tháng, vì động thái này, nếu được xác nhận là tấn công khủng bố, có thể vượt lằn ranh đỏ của Nga và dẫn đến phản ứng đáp trả mạnh mẽ.
Sự cố xảy ra chưa đầy một tháng sau vụ phá hoại đường ống dẫn khí Nord Stream chạy từ Nga sang Đức, có thể mở chiếc hộp Pandora phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự và quan trọng. Một khi những động thái như vậy trở thành một bình thường mới, cả thế giới sẽ buộc phải đối mặt với các mối đe dọa an ninh gia tăng.
Cầu Crimea, còn được gọi là cầu Kerch, nối bán đảo Crimea với lục địa Nga, đã bị hư hại do một vụ đánh bom bằng xe tải - RT dẫn lời Ủy ban Chống Khủng bố Quốc gia Nga cho biết. Theo thông tin sơ bộ, 3 người đã thiệt mạng, khả năng là hành khách của một chiếc xe gần chiếc xe tải đã phát nổ.
Xe tải nổ tung trên cầu Crimea xảy ra ngay sau 6h sáng theo giờ địa phương đã khiến 7 bồn téc chở nhiên liệu của một đoàn tàu đang chạy trên trường sắt song song bốc cháy và làm hai nhịp cầu bị sập một phần.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov gọi vụ việc là "tình huống khẩn cấp”, nhưng không đề cập ai đứng sau.
"Tổng thống Vladimir Putin đã chỉ đạo thủ tướng thành lập một ủy ban của chính phủ để tìm ra nguyên nhân vụ việc và khắc phục hậu quả càng sớm càng tốt" - ông Peskov nói.
Theo RT, giao thông đường bộ trên cầu Crimea đã mở một phần trở lại, ôtô và xe buýt được di chuyển, các chuyến tàu nối lại muộn hơn vào tối 8.10.
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky, viết trong một bài đăng trên Twitter: "Crimea, cây cầu, sự khởi đầu... Mọi thứ bất hợp pháp phải bị phá hủy, mọi thứ bị lấy đi phải được trả lại cho Ukraina…”, nhưng không trực tiếp tuyên bố Ukraina tuyên bố nhận trách nhiệm.
Sự cố mang tính biểu tượng
Hoàn cầu Thời báo dẫn lời các nhà quan sát Trung Quốc cho rằng sự cố này sẽ là một thời điểm biểu tượng khác của xung đột Nga - Ukraina, vì sẽ thổi bùng thêm tình hình vốn đã căng thẳng.
Theo chuyên gia Cui Heng từ Trung tâm Nghiên cứu Nga của Đại học Sư phạm Hoa Đông, cầu Crimea đủ quan trọng với Nga vì nước này liên tục đưa ra cảnh báo về lằn ranh đỏ nếu tấn công cây cầu. Nếu vụ nổ được xác nhận là tấn công có chủ ý, đó sẽ là phép thử xem Nga có bảo vệ lằn ranh đỏ của mình hay không.
Theo ông Cui, nhiều người cho rằng Nga không có lựa chọn nào khác ngoài việc thực hiện các biện pháp đối phó mạnh mẽ để cho thế giới bên ngoài thấy họ có quyết tâm vẽ và bảo vệ lằn ranh đỏ của mình.
Ông Cui cho biết, cả vụ phá hoại cầu Crimea và đường ống dẫn khí đốt Nord Stream đều là vụ việc nhuốm màu khủng bố. Chuyên gia lưu ý, việc sử dụng những động thái như vậy là một dấu hiệu đáng ngại cho thấy các bên liên quan đang vi phạm những quy tắc và phớt lờ đạo đức chiến tranh, thúc đẩy leo thang xung đột.
"Một cuộc chiến khủng bố không che giấu đang được tiến hành chống lại chúng tôi. Hơn nữa, cuộc tấn công khủng bố đã được công bố từ lâu ở cầu Crimea không còn chỉ là thách thức mà là lời tuyên chiến không có luật lệ" - ông Oleg Morozov, nghị sĩ Quốc hội Nga, nói với hãng thông tấn RIA. Ông nói thêm: “Nếu chúng ta im lặng và không đưa ra phản ứng thích đáng, thì những cuộc tấn công như vậy sẽ nhân lên”.
Cầu Crimea đã trở thành điểm nóng giữa hai nước kể từ khi cuộc khủng hoảng Nga - Ukraina bắt đầu. Vào tháng 8 đã xảy ra các vụ nổ trên cầu, mặc dù không có thiệt hại nào rõ ràng. Giới chức Ukraina nhiều lần tuyên bố sẽ tấn công cầu Crimea trong cuộc xung đột giữa Mátxcơva và Kiev.
Thiếu tướng Ukraina Dmytro Marchenko nói rằng cây cầu sẽ là mục tiêu số một đối với Kiev sau khi nhận được vũ khí của phương Tây - truyền thông đưa tin hồi tháng 8. Theo tờ Politico, một quan chức cấp cao của Mỹ nói rằng Washington ủng hộ các cuộc tấn công cầu Crimea nếu Kiev cho là cần thiết.
Chuyên gia Cui nhìn nhận: “Trong ngắn hạn, xung đột sẽ leo thang và sự thù địch giữa cả hai nước đang đến giới hạn. Từ góc độ rộng hơn, một khi việc phá hoại cơ sở hạ tầng cơ bản trở nên bình thường trong cuộc xung đột này, cả thế giới phải đối mặt với nguy cơ an ninh gia tăng”.
Vụ tấn công cầu Crimea xảy ra chưa đầy một tháng sau khi đường ống Nord Stream 1 và Nord Stream 2 bị vỡ vào ngày 26.9, khiến khí đốt Nga rò rỉ ra biển Baltic, ngoài khơi bờ biển Đan Mạch và Thụy Điển. Ngày 6.10, Cơ quan An ninh Thụy Điển công bố kết quả sơ bộ điều tra vụ Nord Stream, cho biết đã tìm thấy bằng chứng về các vụ nổ, củng cố nghi ngờ về "vụ phá hoại tổng thể" - theo Reuters.
Tác động kéo dài
Giới quan sát cho rằng thiệt hại của cây cầu dài 19 km bắc qua eo biển Kerch, do Tổng thống Vladimir Putin khai trương năm 2018, là một đòn tấn công có chủ đích nhằm vào tinh thần của Nga. Ngoài ra, vụ tấn công sẽ có tác động trực tiếp đến khả năng tiếp tế cho các lực lượng của Nga ở vùng Kherson và Nikolayevsk.
Tuy nhiên, dù cây cầu đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nhiên liệu, thiết bị và đạn dược cho các đơn vị Nga đang chiến đấu ở miền nam Ukraina, song tác động của việc cây cầu bị hư hại trong cuộc xung đột là khá hạn chế.
Hạm đội Biển Đen của Nga có trụ sở và cơ sở chính ở Sevastopol trên bán đảo Crimea. Nhưng hỗ trợ hậu cần và vận chuyển binh lính cho lực lượng mặt đất của Nga đang chiến đấu ở miền đông Ukraina không phải từ bán đảo này. Hơn nữa, cây cầu chỉ là một trong những kênh kết nối Crimea với lục địa Nga và cũng có thể được thay thế bằng phà hay các cách khác.
Li Ziguo, nhà nghiên cứu cấp cao của Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc, cho rằng Mátxcơva cũng có thể sử dụng vụ việc này để huy động thêm quân và cho họ thấy những mối nguy hiểm mà Nga phải đối mặt trong cuộc xung đột. "Nó cũng có thể được Nga sử dụng để giành được sự ủng hộ của người dân đối với các hành động quân sự của mình" - ông Li nói.
