Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ
Ngày 5.8, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã đảm bảo nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên đáng tin cậy của Nga cho EU, đồng thời nói thêm rằng các thành viên EU nên biết ơn Ankara.
Trong cuộc gặp với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ở Sochi, Tổng thống Putin gọi đường ống TurkStream (Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ) là một trong những động mạch quan trọng nhất để cung cấp khí đốt Nga.
“Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ - không giống như tất cả các tuyến đường cung cấp khí đốt khác của chúng tôi - hoạt động bình thường, trơn tru, không có bất kỳ hỏng hóc nào. Tôi nghĩ các đối tác Châu Âu của chúng tôi nên biết ơn Thổ Nhĩ Kỳ vì đã đảm bảo quá trình vận chuyển khí đốt của chúng tôi sang thị trường Châu Âu không bị gián đoạn” - RT dẫn lời Tổng thống Putin nói.
TurkStream bao gồm hai đường song song chạy dưới Biển Đen từ Nga, nhập vào mạng lưới vận chuyển khí đốt của Thổ Nhĩ Kỳ và đưa khí đốt Nga tới Bulgaria, Serbia và Hungary. Đường ống dẫn khí này không bị ảnh hưởng bởi những diễn biến xung quanh Ukraina và các lệnh trừng phạt Nga của EU, vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ bác bỏ.
Nord Stream - đường ống chính giữa Nga và EU, dẫn khí đốt đến Đức - gần đây đã hoạt động chỉ ở mức 20% công suất do các vấn đề về tuabin. Một tuabin đưa đi bảo dưỡng ở Canada nhưng không được trả lại đúng hẹn do vướng lệnh trừng phạt. Một tuabin khác đến kỳ bảo dưỡng. Trong khi đó, các đường ống dẫn khí khác qua Ukraina đã bị Kiev hạn chế. Việc vận chuyển qua đường ống Yamal-Châu Âu vẫn tiếp tục, mặc dù tập đoàn dầu khí Nga Gazprom đã ngừng sử dụng đường ống ở Ba Lan vào tháng 5 do lệnh trừng phạt.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chào mừng nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đến thành phố Sochi, miền nam nước Nga hôm 5.8. Hai nhà lãnh đạo đã dành hơn 4 giờ đồng hồ để thảo luận về nhiều vấn đề, từ xuất khẩu ngũ cốc đến thương mại song phương, hợp tác năng lượng và các nỗ lực chống khủng bố.
Thúc đẩy hợp tác thương mại và năng lượng
Hai tổng thống thảo luận về chương trình nghị sự song phương rộng lớn và cam kết hợp tác hơn nữa trong các lĩnh vực thương mại, giao thông, nông nghiệp, tài chính, du lịch và xây dựng. Mátxcơva và Ankara đồng ý “thoả hiệp" khi xét đến nhu cầu của mỗi bên trong lĩnh vực thương mại và năng lượng - tuyên bố chung cho biết.
Ông Putin đánh giá cao khối lượng thương mại giữa hai quốc gia đã tăng 57% trong năm ngoái và tăng gấp đôi trong 5 tháng đầu năm 2022. Ông Putin lưu ý, Nga cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ tất cả các loại tài nguyên năng lượng, bao gồm dầu, khí đốt và than đá theo cách có thể đoán trước, "không bị gián đoạn”.
Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cũng nhất trí về một cơ chế thanh toán mới, trong đó Ankara thanh toán một phần khí đốt Nga bằng đồng rúp. Phó Thủ tướng Nga Aleksandr Novak cho biết, đây là một giai đoạn thực sự mới.
Tổng thống Erdogan hoan nghênh vai trò của Nga trong việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ, Akkuyu, nói thêm rằng dự án này “rất quan trọng” đối với nền kinh tế của đất nước và dự kiến sẽ đáp ứng 10% nhu cầu năng lượng của Thổ Nhĩ Kỳ. Nhà máy đang được xây dựng theo thiết kế của Nga, dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2023.
Thỏa thuận ngũ cốc Istanbul cần được tuân thủ đầy đủ
Cả ông Putin và Erdogan đều khen ngợi vai trò của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trong việc đạt được thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc của Ukraina vào tháng 7. Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc đã giúp Mátxcơva và Kiev đàm phán một thỏa thuận cho phép tàu chở ngũ cốc rời cảng ở Biển Đen sau khi bị tạm dừng do chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina.
Hai nhà lãnh đạo nhất trí rằng thỏa thuận cần được thực hiện đầy đủ. Ngoài ra cần tạo điều kiện cho việc xuất khẩu ngũ cốc của Nga cũng như phân bón và nguyên liệu thô để sản xuất phân bón.
Liên Hợp Quốc cam kết sẽ nỗ lực tháo gỡ những trở ngại đối với xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga. Ngày 5.8, Mátxcơva cho biết các hạn chế do Mỹ và đồng minh áp đặt vẫn đang làm gián đoạn việc thu hoạch ngũ cốc của nước này và có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.
Ổn định khu vực và cuộc chiến chống khủng bố
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nói Nga đóng “vai trò đặc biệt” trên trường quốc tế, nhất là trong cuộc chiến chống khủng bố. Sự đoàn kết giữa Mátxcơva và Ankara là chìa khóa để bảo vệ hòa bình và ổn định ở Trung Đông.
Trong tuyên bố chung, Tổng thống Putin và Erdogan tái khẳng định cam kết đối với tiến trình chính trị ở Syria. Hai bên nhất trí rằng điều quan trọng là phải duy trì "sự thống nhất chính trị và toàn vẹn lãnh thổ" của quốc gia Trung Đông này. Mátxcơva và Ankara khẳng định sẵn sàng "hành động cùng nhau với sự phối hợp đầy đủ" để chống lại bất kỳ tổ chức khủng bố nào.
Các tổng thống cũng thảo luận về tình hình ở Libya, nhất trí rằng bản thân người dân Libya nên đóng vai trò chủ chốt trong các diễn biến chính trị của đất nước. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thống nhất chính trị của Libya.
Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí phát triển hơn nữa quan hệ song phương trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ quốc tế của nhau bất chấp những thách thức khu vực và toàn cầu hiện nay.
