Ngày 29.7, tờ The Conversation đưa tin Bộ Tư pháp Mỹ đã bắt giữ 2 trong số những trùm tội phạm bị truy nã gắt gao nhất Mexico tại El Paso, Texas vào ngày 25.7 mà không cần nổ súng.
Ismael “El Mayo” Zambada và Joaquin “El Chapo” Guzman lãnh đạo băng đảng Sinaloa - tổ chức buôn ma túy mạnh nhất thế giới - bị bắt giữ.
Vụ bắt giữ này là một trong những vụ lớn nhất trong gần 20 năm đấu tranh chống lại các băng đảng ma túy của Mexico.
Ông trùm của các ông trùm bị bắt
Joaquin Guzman là con trai của trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman Loera, đang lãnh đạo băng đảng. Trong khi đó, Zambada được xem như mục tiêu quan trọng hơn. Người này hiện 76 tuổi, thuộc nhóm trùm ma túy bị săn lùng trong nhiều thập kỷ.
Cùng với El Chapo, Zambada là một trong những người sáng lập băng đảng Sinaloa vào cuối những năm 1980. Mặc dù băng đảng đã phân tán thành nhiều phe, ông trùm Zambada vẫn là người có quyền lực lớn trong mạng lưới này khi giữ vị trí trung gian, thỏa thuận giữa các phe và với băng đảng khác. Zambada được gọi là capo de capos - ông trùm của các ông trùm.
Băng đảng Sinaloa là một trong những tổ chức buôn bán ma túy lớn và lâu đời nhất ở Mexico. Nhóm này buôn bán ma túy trên toàn cầu. Theo Cơ quan Thực thi Pháp luật về Ma túy Mỹ (DEA), băng đảng này đứng sau việc đưa fentanyl vào Mỹ. Cơ quan này cho biết, gần 200 người Mỹ chết mỗi ngày vì quá liều fentanyl.
Từ lâu, chính phủ Mexico đã bị cáo buộc ưu ái băng đảng Sinaloa. Năm 2023, Bộ trưởng An ninh Công cộng Mexico Genaro García Luna bị kết án ít nhất 20 năm tù. Ông bị kết tội nhận hối lộ hàng triệu USD từ băng đảng.
Ngay cả khi các quan chức Mexico nghiêm túc nỗ lực bắt giữ ông trùm Zambada, việc này vẫn rất khó khăn. Zambada nổi tiếng là ẩn dật, sống ở một khu vực cô lập, nơi các quan chức địa phương được cho là sẽ đưa ra cảnh báo nếu có bất kỳ nguy hiểm nào. Trong trường hợp bị bắt ở Mexico, Ismael “El Mayo” Zambada có thể trốn thoát khỏi nhà tù ở đây. El Chapo cũng đã vượt ngục 2 lần.
Trong tình huống khó khăn này, việc bắt giữ Ismael “El Mayo” Zambada là một vấn đề nan giải. Các quan chức Mỹ không được phép mang vũ khí ở Mexico. Mặt khác, hợp tác an ninh giữa Mỹ và Mexico đang ở mức thấp.
Theo Vanda Felbab-Brown, nhà phân tích tại Brookings Institution, nhiệm kỳ của Tổng thống López Obrador đã khiến mối quan hệ an ninh giữa hai nước trong tình trạng "đóng băng".
Bí ẩn xoay quanh vụ bắt giữ
Để bắt giữ được Zambada, Mỹ phải dụ ông ra khỏi biên giới. Chi tiết chính xác về kế hoạch chưa được "bật mí".
Tuy nhiên, Reuters tiết lộ, Ismael “El Mayo” Zambada bị Joaquin "El Chapo" Guzman lừa. Con trai ông trùm bị cho là muốn đầu hàng chính quyền.
Trong khi đó, luật sư của Zambada, Frank Perez, đã bác bỏ thông tin này và cho hay, thân chủ của mình đã bị Joaquin "El Chapo" Guzman bắt cóc một cách dã man.
Theo Perez, Guzman và 6 người đàn ông mặc quân phục đã phục kích Zambada gần thành phố Culiacán, Mexico. Guzman được cho là hỗ trợ bắt giữ Zambada như một phần của thỏa thuận để giảm án cho bản thân.
Zambada không nhận tội về các cáo buộc liên quan đến ma túy tại tòa án liên bang ở El Paso. Khi hai trong số các thủ lĩnh hàng đầu gần như chắc chắn sẽ vào tù, tương lai của băng đảng Sinaloa vẫn chưa rõ ràng.
Tuy nhiên, việc ông trùm Zambada bị bắt giữ không đồng nghĩa với sự kết thúc của băng đảng Sinaloa. Hoạt động buôn bán ma túy của nhóm này có nền tảng, không phụ thuộc vào 1 hoặc 2 người.
Băng đảng này có thể yếu đi, nhất là khi các nhóm đối thủ lợi dụng tình hình. Tuy nhiên, nó đã tồn tại 30 năm bằng cách thích nghi với nhiều hoàn cảnh thay đổi, bởi vậy có khả năng sẽ sống sót qua tình huống này.
