Gần như ngay lập tức, cuộc chiến đã tạo thêm những bất ổn mới cho kinh tế thế giới, vốn đã lao đao do đại dịch COVID-19, dẫn đến nợ công tăng kỷ lục, khủng hoảng chi phí sinh hoạt do lạm phát và tình trạng thiếu lao động trong các lĩnh vực thiết yếu.
Các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga được đưa ra khi các rào cản đối với thương mại thế giới gia tăng sau kỷ nguyên toàn cầu hóa nhanh chóng.
Reuters dẫn lời ông Robert Kahn, giám đốc địa kinh tế vĩ mô toàn cầu tại công ty tư vấn Eurasia Group, cho biết: “Cú sốc của cuộc chiến về nhu cầu và giá cả đã giáng xuống nền kinh tế toàn cầu, cùng với COVID-19 và các quyết định chính sách khác, đã tạo ra những cơn gió ngược này đối với tăng trưởng. Và tôi nghĩ rằng mọi việc vẫn chưa hết".
Chiến tranh đã tàn phá nền kinh tế Ukraina, khiến nền kinh tế suy giảm tới 1/3, trong khi các biện pháp trừng phạt khiến Nga không có được nguồn thu từ năng lượng và các mặt hàng xuất khẩu khác. Nhưng thật khó để định lượng tác động đối với phần còn lại của thế giới.
Các nước láng giềng châu Âu cho đến nay đã tránh được việc phân phối năng lượng hàng loạt và làn sóng phá sản, nhờ những nỗ lực dự trữ khí đốt, kiềm chế nhu cầu năng lượng, và không kém phần quan trọng là nhờ mùa đông ôn hòa bất thường.
Giá lương thực và năng lượng toàn cầu đã tăng vọt khi thế giới thoát khỏi đợt phong tỏa do đại dịch năm 2020 và tăng vọt sau khi chiến sự bùng nổ, nhưng nhiều chỉ số đang ở dưới mức của một năm trước.
"Chúng tôi thấy rằng giá năng lượng tăng nhiều hơn vào năm 2021 so với năm 2022, cho thấy chiến tranh và các lệnh trừng phạt không phải là động lực quan trọng nhất" - các nhà phân tích Zsolt Darvas và Catarina Martins cho biết trong một nghiên cứu vào tháng 12 cho tổ chức tư vấn châu Âu Bruegel.
Một số người có thể kết luận rằng, điều đó có nghĩa là nền kinh tế thế giới đã vượt qua cuộc xung đột. Sự lạc quan chiếm ưu thế tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm nay ở Davos, trong khi thị trường tài chính đang đặt cược rằng, các nền kinh tế tiên tiến có thể tránh được suy thoái toàn diện.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng 3,4% trong năm ngoái - chỉ thấp hơn một điểm phần trăm so với dự báo trước khi chiến sự bắt đầu và trước khi các ngân hàng trung ương của thế giới thực hiện các đợt tăng lãi suất lớn.
Vẫn còn phải xem liệu tăng trưởng thế giới có đạt mức 2,9% trong năm nay như dự báo của IMF hay không. Chiến sự chưa thấy hồi kết, khiến chưa rõ triển vọng cho cả nền kinh tế toàn cầu.
Tác động của xung đột đối với các nguồn năng lượng được thể hiện rõ rệt nhất trong năm 2022: Thế giới đổ xô vào nhiên liệu hóa thạch cũ như than đá, sau đó là thúc đẩy đầu tư vào năng lượng tái tạo - được coi là ít bị tổn thương hơn trước các cú sốc địa chính trị trong tương lai.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự kiến xuất khẩu dầu của Nga giảm sẽ sớm góp phần vào sự ổn định trong nhu cầu toàn cầu đối với nhiên liệu hóa thạch và do đó mang lại tiềm năng chuyển đổi nhanh hơn sang năng lượng xanh.
Nhưng điều đó vẫn đòi hỏi nhiều hơn khoản đầu tư kỷ lục 1,4 nghìn tỉ USD vào năng lượng sạch mà IEA dự kiến cho năm 2022.
