Theo New York Times, tiền tuyến mới cho an ninh năng lượng của châu Âu là một tòa nhà văn phòng khiêm tốn nhìn ra vịnh ở Stavanger, Na Uy.
Trong tòa nhà này, công ty Petoro giám sát khoảng 30 mỏ dầu và khí đốt lớn nhất ở châu Âu, trên thềm lục địa giàu dầu mỏ của Na Uy.
Những hoạt động này - ở vùng biển Na Uy, được đánh dấu bằng các giàn khoan ngoài khơi khổng lồ và các giếng dầu sâu hàng nghìn mét dưới mặt nước - là công cụ giúp châu Âu giữ ấm nhà cửa và tạo ra điện kể từ khi xung đột Nga - Ukraina bắt đầu.
Khi Nga giảm xuất khẩu khí đốt vào năm ngoái, Na Uy đã đẩy mạnh nỗ lực và hiện là nhà cung cấp nhiên liệu chính của châu Âu. Na Uy cũng đang cung cấp lượng dầu lớn hơn cho các nước láng giềng, thay thế dầu của Nga bị cấm vận.
Bà Kristin Fejerskov Kragseth - giám đốc điều hành của Petoro - cho biết: “Chiến sự và toàn bộ tình hình năng lượng đã chứng minh rằng năng lượng của Na Uy cực kỳ quan trọng với châu Âu. Chúng tôi luôn quan trọng nhưng có lẽ chúng tôi đã không nhận ra điều đó".
Na Uy - quốc gia có 5,5 triệu dân - có năng lượng chiếm khoảng 1/3 sản lượng kinh tế và chính phủ không chỉ sở hữu các mỏ dầu khí mà còn có cổ phần lớn trong các công ty khai thác năng lượng.
Khi nhu cầu năng lượng tăng do xung đột ở Ukraina, thu nhập từ dầu mỏ và khí đốt của Na Uy tăng khoảng 100 tỉ USD.
Dù ở Na Uy cũng có những ý kiến khác nhau về sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhưng tầm quan trọng của việc cung cấp năng lượng dường như dẫn đến đồng thuận rằng, Na Uy nên tiếp tục sản xuất lượng lớn xăng dầu, ít nhất là trong vài năm.
Ulf Sverdrup - Giám đốc Viện Các vấn đề Quốc tế Na Uy - cho hay, chiến sự “đã thay đổi quan điểm chính trị”. “Về cơ bản, châu Âu nói là: "Này! Chúng tôi cần năng lượng của bạn" - ông nói.
Là quốc gia nhỏ có biên giới với Nga, Na Uy không phải thành viên Liên minh châu Âu. Sau khi chiến sự bắt đầu, Brussels và các quốc gia châu Âu, đặc biệt là Đức, vốn phụ thuộc nhiều vào khí đốt Nga, đã nhờ đến sự giúp đỡ của Oslo.
Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn: “Đóng góp của Na Uy cho châu Âu là duy trì và tăng cường xuất khẩu khí đốt".
Năm ngoái, sản lượng khí đốt tăng 8%, khiến Na Uy trở thành nguồn cung khoảng 1/3 lượng khí đốt tiêu thụ ở châu Âu. Na Uy đã nhận được thành quả tài chính khi cấp khí đốt cho châu Âu.
Giống như các công ty năng lượng như Shell và BP đạt mức lợi nhuận kỷ lục vào năm ngoái, Petoro kiếm được khoảng 50 tỉ USD trong năm 2022, gần gấp 3 lần so với doanh thu năm 2021.
Trong khi đó, công ty sản xuất năng lượng nhà nước Na Uy Equinor có khoản thu kỷ lục là 75 tỉ USD. Doanh thu từ dầu khí đã đóng góp 125 tỉ USD cho nhà nước Na Uy năm 2022, theo ước tính của chính phủ.
Khoản tiền này được đưa vào quỹ đầu tư quốc gia trị giá 1,3 nghìn tỉ USD có tên gọi chính thức là Quỹ hưu trí chính phủ Toàn cầu, thường được gọi là quỹ dầu mỏ.
Quỹ này nắm giữ trung bình 1,5% của 9.000 công ty niêm yết trên toàn thế giới và chính phủ Na Uy có thể khai thác thu nhập dự kiến hàng năm của quỹ để tài trợ cho gần 20% ngân sách nhà nước.
Sự sắp xếp này giúp bảo vệ nền kinh tế Na Uy, vốn tăng trưởng 3,3% vào năm 2022, khỏi biến động của giá dầu và khí đốt.
Na Uy sẽ có thể duy trì dòng khí đốt cao đến châu Âu trong những năm tới. Năm 2020, chính phủ đã áp dụng các thay đổi thuế tạm thời để đảm bảo đại dịch không khiến việc đầu tư vào ngành bị ngừng lại.
Những ưu đãi này đã dẫn đến bùng nổ hoạt động khoan và phát triển dự án mới, trị giá ước tính khoảng 43 tỉ USD. Aker BP - công ty dầu khí có trụ sở ở ngoại ô Oslo - có kế hoạch đầu tư 19 tỉ USD để tăng sản lượng thêm 1/3 vào năm 2028.
