Nước Châu Âu thứ 3 bị Nga cắt khí đốt
Nga cắt nguồn cung khí đốt cho quốc gia Châu Âu thứ 3 từ chối chấp nhận thanh toán bằng đồng rúp, CNN đưa tin.
Khí đốt Nga ngừng chảy đến Phần Lan lúc 7h sáng 21.5, theo giờ địa phương, công ty khí đốt nhà nước Phần Lan Gasum thông báo ngày 20.5. Trước đó, Ba Lan và Bulgaria bị cắt khí đốt Nga từ cuối tháng 4 vì không thanh toán bằng đồng rúp Nga.
“Rất tiếc là nguồn cung khí đốt theo hợp đồng cung cấp của chúng tôi sẽ bị tạm dừng” - Giám đốc điều hành Gasum Mika Wiljanen cho hay. Ông nhấn mạnh, công ty khí đốt Phần Lan đã “chuẩn bị kỹ lưỡng cho tình huống này”.
Đầu tuần này, Gasum tiết lộ đang chuẩn bị trước khả năng Nga khóa van khí đốt sau khi Phần Lan từ chối đáp ứng yêu cầu của Tổng thống Vladimir Putin rằng, các quốc gia "không thân thiện" phải thanh toán khí đốt Nga bằng đồng rúp, thay vì euro hoặc USD như nêu trong hợp đồng.
Cuối tuần trước, Phần Lan chính thức tuyên bố ý định gia nhập NATO, từ bỏ nhiều thập kỷ trung lập.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Phần Lan phụ thuộc vào Nga tới gần 68% lượng khí đốt trong năm 2020.
Tuy nhiên, xuất khẩu khí đốt Nga sang quốc gia Bắc Âu này chỉ chiếm 3% tổng lượng xuất khẩu năng lượng Nga. Trong năng lượng Nga xuất khẩu sang Phần Lan còn có năng lượng tạo ra từ nhiên liệu sinh học và các nguồn hạt nhân. Thông tin lấy từ Eurostat và Mạng lưới các nhà vận hành hệ thống truyền tải khí đốt Châu Âu.
Ông Wiljanen nói rằng, Gasum "có thể cung cấp khí đốt cho tất cả khách hàng trong những tháng tới" với điều kiện không có sự gián đoạn nào với mạng lưới truyền dẫn khí đốt. Dù vậy, ông cho rằng, cung cấp khí đốt cho mùa đông tới sẽ là "thử thách".
Phó Chủ tịch Gasum Olga Väisänen chia sẻ ngày 20.5, Phần Lan cũng đang nhận khí đốt thông qua đường ống Baltic với Estonia. Đường ống này kết nối mạng lưới truyền tải khí đốt của Phần Lan với Estonia và cho phép nước này sử dụng kho chứa dưới lòng đất ở Latvia.
Gazprom yêu cầu khách hàng mở 2 tài khoản tại Gazprombank - một tài khoản bằng đồng euro và tài khoản thứ hai bằng đồng rúp, từ đó các khoản thanh toán khí đốt sẽ được thực hiện.
Các quan chức EU, chính phủ các quốc gia và các công ty năng lượng đã tìm hiểu xem liệu cơ chế thanh toán mới có vi phạm các lệnh trừng phạt Nga hay không.
Vẫn còn nhiều bối rối nhưng một số công ty năng lượng Châu Âu đã bắt đầu quá trình mở tài khoản mới. Tập đoàn năng lượng Eni của Italia thông báo đầu tuần này về kế hoạch mở 2 tài khoản tại Gazprombank.
Tuy nhiên, Ủy ban Châu Âu khẳng định, hướng dẫn mà cơ quan này ban hành vào tuần trước cấm khách hàng mua khí đốt Nga mở tài khoản bằng đồng rúp. Người phát ngôn cơ quan điều hành của EU Eric Mamer cho hay, việc mở tài khoản như vậy sẽ vi phạm các lệnh trừng phạt Nga.
Nga không cung cấp khí đốt miễn phí
Ông lớn khí đốt Nga Gazprom Export đã xác nhận về việc ngừng cung cấp khí đốt cho Phần Lan. “Vào cuối ngày làm việc ngày 20.5 (thời hạn thanh toán theo quy định của hợp đồng), Gazprom Export không nhận được khoản thanh toán từ Gasum cho nguồn cung khí đốt tháng 4. Do vậy, Gazprom Export thông báo cho Gasum về việc ngừng cung cấp khí đốt từ ngày 21.5.2022 cho đến khi việc thanh toán được thực hiện theo thủ tục được quy định trong sắc lệnh của tổng thống" - công ty dầu khí Nga thông báo.
RT cho hay, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng, Nga sẽ không cung cấp khí đốt miễn phí cho các quốc gia từ chối chuyển sang kế hoạch thanh toán bằngđồng rúp.
“Rõ ràng không ai cung cấp miễn phí bất cứ thứ gì cho bất cứ ai" - ông Peskov chia sẻ với báo giới ngày 20.5 khi được hỏi về việc ngắt khí đốt cho công ty Phần Lan Gasum.
“Chúng tôi không có thông tin về tất cả công ty mà Gazprom có hợp đồng. Đây không phải là đặc quyền của chúng tôi. Tất nhiên, để biết chi tiết, bạn cần hỏi Gazprom" - người phát ngôn Điện Kremlin nói.
Giải pháp thoát khí đốt Nga
Phần Lan đã nhất trí thuê kho nổi chứa và tái hóa khí (FSRU - Floating Storage Regasification Unit) với công ty Excelerate Energy có trụ sở tại Mỹ để thay thế nguồn cung khí đốt Nga, Bộ trưởng Tài chính Phần Lan Annika Saarikko thông báo ngày 20.5.
“Kho LNG sẽ giúp chúng tôi có thể thoát khỏi khí đốt Nga" - Reuters dẫn lời bà Saarikko.
Từ 13.5, ủy ban chuẩn bị khẩn cấp của Phần Lan cho biết đã sẵn sàng đối phó trong trường hợp Nga cắt nguồn cung khí đốt.
Trong tháng 4, Phần Lan và Estonia công bố ý định thuê chung một kho nổi để nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), loại hàng hóa được giao dịch toàn cầu, để thay thế khí đốt Nga.
Bà Saarikko nói rằng, mục tiêu là kho LNG nổi đặt tại bờ biển phía nam Phần Lan sẽ đi vào hoạt động trong quý 4 năm nay.
“Tổng chi phí của dự án kho LNG với hợp đồng thuê 10 năm ước tính khoảng 460 triệu euro (487 triệu USD), ngoài ra còn có các chi phí riêng liên quan đến khối lượng sử dụng" - Gasgrid Finland, nhà điều hành hệ thống truyền dẫn khí đốt thuộc sở hữu nhà nước Phần Lan, cho hay.
Công ty chịu trách nhiệm vận hành hệ thống truyền dẫn khí đốt ở Phần Lan cũng đã đàm phán với Estonian Elering về sự tham gia trong dự án này.
Kho LNG nổi sẽ được các nhà khai thác hệ thốngkhí đốt Gasgrid Finland và Elering cùng quản lý với công ty Phần Lan chịu 80% phí thuê.
Kho có khối lượng tương ứng khoảng 68.000 tấn LNG khi đầy, tương đương khoảng 1.050 GWh năng lượng và sẽ được nạp LNG khoảng 2-3 lần một tháng, Gasgrid Finland thông tin.
Với hơn 5 tỉ mét khối mỗi năm công suất tái khí hóa, kho Exemplar có thể dễ dàng đáp ứng nhu cầu tiêu thụ khí đốt của Phần Lan và Estonia, Giám đốc điều hành Excelerate - ông Steven Kobos - cho biết.
"Kho LNG sẽ đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo nguồn cung khí đốt cho ngành công nghiệp Phần Lan” - Bộ trưởng Kinh tế Phần Lan Mika Lintila nhận định.
