Cơ chế "khí đốt - đồng rúp" ngược
Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov giải thích với nhật báo kinh doanh Vedomosti của Nga, một kế hoạch tương tự như cơ chế mà Nga sử dụng để nhận các khoản thanh toán khí đốt bằng đồng rúp sẽ được sử dụng để trả nợ có chủ quyền. Các trái chủ sẽ cần phải mở hai tài khoản tại một ngân hàng Nga được chỉ định để nhận những khoản tiền đó.
Từ lâu, Nga đã sử dụng hệ thống tài chính do phương Tây kiểm soát cho các khoản thanh toán lãi trái phiếu, nhưng quyền truy cập những hệ thống này bị hạn chế theo các lệnh trừng phạt được áp đặt để trả đũa chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina hồi tháng 2.
Mỹ trước đây cho phép thanh toán cho các chủ sở hữu trái phiếu Euro của Nga - lần đầu sử dụng dự trữ ngoại hối bị đóng băng và sau đó là tiền thu được từ hoạt động ngoại thương - nhưng tuần trước Bộ Tài chính Mỹ thông báo không gia hạn việc miễn trừ này.
Phát biểu với Vedomosti, Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov nói Nga dự định sử dụng kế hoạch tương tự như cơ chế thanh toán khí đốt bằng đồng rúp đối với “các quốc gia không thân thiện", để lách lệnh cấm của Mỹ. Bộ trước đó cho biết khoản nợ sẽ được trả bằng đồng rúp.
Kế hoạch thanh toán khí đốt bằng đồng rúp - được đưa ra nhằm đảm bảo các khoản thanh toán bằng ngoại tệ không bị các quốc gia phương Tây chiếm đoạt - yêu cầu khách hàng từ các quốc gia "không thân thiện" phải mở hai tài khoản tại một ngân hàng của Nga. Các khoản thanh toán được thực hiện bằng đồng Euro sau đó được chuyển đổi sang đồng rúp.
“Cơ chế thanh toán trái phiếu Euro sẽ hoạt động theo cách tương tự, nhưng ngược lại” - ông Siluanov nói, đồng thời cho biết thêm Bộ sẽ sớm hoàn thiện cơ chế mới và sẽ sẵn sàng trình bày với các trái chủ. Trước đó, Bộ trưởng cho biết Nga sẽ có cơ chế thanh toán các trái phiếu Euro vào cuối tháng 7.
Các biện pháp hạn chế của Mỹ nhằm ngăn cản Nga trả nợ lãi trái phiếu có khả năng dẫn đến một vụ vỡ nợ kỹ thuật. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ thừa nhận điều đó chỉ là đòn tượng trưng với Nga.
“Nếu Nga vỡ nợ, tôi không nghĩ điều đó sẽ thay đổi đáng kể tình hình của Nga, bởi trên thực tế Mátxcơva đã bị loại khỏi các thị trường vốn toàn cầu” - Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nói. Bà Yellen bổ sung rằng, việc Mỹ không gia hạn miễn trừ là “để cho phép một khoảng thời gian diễn ra quá trình chuyển đổi có trật tự và cho các nhà đầu tư có thể bán trái phiếu”.
Trong khi đó Mátxcơva tuyên bố, việc Nga không thanh toán được các khoản nợ có chủ quyền là do mánh khoé tài chính của Mỹ và không phản ánh tình trạng tài chính thực sự của Nga. Không giống như vụ vỡ nợ trong nước vào năm 1998, nó sẽ không ảnh hưởng đến tình hình nội địa của Nga - Bộ Tài chính giải thích.
Nga thanh toán lãi trái phiếu, tránh vỡ nợ
Reuters đưa tin, Nga đã thực hiện thanh toán khoản lãi đến hạn với hai trái phiếu Euro vào ngày 27.5. Cơ quan Lưu ký Thanh toán Quốc gia (NSD) của Nga cho biết, hai trái phiếu Euro này đáo hạn vào năm 2026 và 2036. Nga đã chuyển hai khoản thanh toán đến cơ quan lưu ký trong nỗ lực tránh một vụ vỡ nợ kỹ thuật.
Khoản thanh toán được thực hiện chỉ vài ngày sau khi Mỹ quyết định không gia hạn miễn trừ cho phép Nga trả nợ bằng ngoại tệ. Việc miễn trừ đã được đưa ra vào đầu mùa xuân này, sau khi Mỹ và một số quốc gia phương Tây khác áp đặt các biện pháp trừng phạt Nga. Việc Mỹ không gia hạn miễn trừ có nghĩa là các chủ nợ có thể không thể nhận được các khoản thanh toán ngay cả khi Nga thực hiện chúng, điều này sẽ tạo thành vỡ nợ.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, kiểu vỡ nợ này là chưa từng có do Nga bị đẩy vào tình thế áp lực địa chính trị, chứ không phải do không có khả năng thanh toán. Nga đã nhiều lần tuyên bố có tiền để thanh toán các khoản lãi trái phiếu nhờ doanh thu từ dầu khí và 300 tỉ USD dự trữ (ngoài 300 tỉ USD khác bị đóng băng bởi các lệnh trừng phạt). Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt của phương Tây về cơ bản đã ngăn chặn Nga thực hiện các giao dịch bằng ngoại tệ và nếu không có sự miễn trừ của Mỹ, Mátxcơva không còn cách nào để thanh toán.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Anton Siluanov cho biết, Nga coi tình huống này là một "vụ vỡ nợ nhân tạo" và đang nghiên cứu cơ chế mới (như đã nói ở trên) để trả các khoản lãi trái phiếu mà không cần sự miễn trừ của Mỹ. Các trái phiếu Euro tiếp theo đáo hạn vào năm 2027, 2028 và 2048 sẽ được trả lãi vào cuối tháng 6.
Bộ trưởng Siluanov nhắc lại rằng, Nga sẽ thanh toán các khoản lãi trái phiếu Euro bằng đồng rúp nếu nước này không thể thanh toán bằng ngoại tệ, để bảo vệ hình ảnh của mình là một bên đi vay đáng tin cậy.
Theo báo cáo từ RBC, Nga có thể sử dụng điều khoản "hoàn trả bằng tiền tệ thay thế" được quy định trong tài liệu về chứng khoán của Nga. Theo điều khoản này, nghĩa vụ thanh toán được coi là hoàn thành nếu số tiền phải trả sau đó được đổi thành USD từ đơn vị tiền tệ được sử dụng để thanh toán. Các chuyên gia nói rằng điều khoản này đủ để Nga ứng phó với tình trạng vỡ nợ nếu điều đó xảy ra. Tuy nhiên, Mátxcơva mong muốn tránh tình trạng vỡ nợ, dù là vỡ nợ kỹ thuật, bởi điều đó sẽ làm giảm cơ hội vay nợ của Nga trong tương lai và tăng chi phí đi vay.
