Khi Elizabeth Holmes 19 tuổi, giới truyền thông đã đặt cho cô này biệt danh “Steve Jobs mặc váy”. Steve Jobs là doanh nhân và nhà sáng chế người Mỹ. Ông là đồng sáng lập viên, chủ tịch, và cựu Tổng Giám đốc điều hành của hãng Apple, là một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất ở ngành công nghiệp vi tính.
Elizabeth Holmes đã được dự đoán sẽ có một tương lai tuyệt vời. Cỗ máy thần kỳ “Edison” của Elizabeth Holmes được cho là một bước đột phá trong việc chẩn đoán bệnh. Hàng tỉ USD đã được đầu tư cho phát triển dự án, nhưng điều kỳ diệu đã không xảy ra.
Năm 2016, Văn phòng Luật sư Mỹ đã mở một cuộc điều tra về các hoạt động của Công ty Theranos, do Holmes đứng đầu. Trong sáu năm, cuộc điều tra đã thu thập bằng chứng về một âm mưu lừa đảo do Elizabeth tổ chức. Vào ngày 18.11, tòa án sẽ công bố phán quyết cuối cùng.
Bản án 15 năm tù
Ngày 11.11, các công tố viên liên bang đã yêu cầu tòa án tuyên phạt CEO Theranos 15 năm tù vì tội lừa đảo các nhà đầu tư. Bản cáo trạng dài 46 trang - do Trợ lý Luật sư Mỹ Robert S. Leach trình bày - cho biết Elizabeth Holmes đã tìm cách nói dối bệnh nhân và kiếm tiền tỉ qua các giao dịch với các nhà đầu tư.
Bên công tố cũng yêu cầu bị cáo phải bồi thường hơn 800 triệu USD cho các nạn nhân của vụ lừa đảo của Elizabeth Holmes, vì vụ lừa đảo này thực sự gây nguy hiểm cho sức khỏe của nhiều bệnh nhân.
Câu chuyện bắt đầu từ đâu?
Năm 2003, Elizabeth Holmes, nữ sinh viên của trường đại học Stanford, quyết định phát triển một thiết bị y tế có thể phát hiện và đưa ra chẩn đoán nhiều loại bệnh khác nhau chỉ từ một giọt máu, từ bệnh cúm và virus rotovirus cho đến ung thư và HIV. Không cần phải dùng ống tiêm và lấy máu ven nữa - chỉ cần chích ngón tay lấy một chút máu, thế là xong.
Holmes hứa hẹn rằng mỗi người dân sẽ sở hữu một thiết bị “Edison”, giống như iPhone hoặc iPod do Steve Jobs chế tạo ra. Ý tưởng đó yêu cầu thực hiện trên quy mô lớn nên Holmes đã mời một đội ngũ nhân viên của Apple cùng thực hiện thiết kế của thiết bị để đạt được sự tương đồng tối đa với thương hiệu "quả táo" nổi tiếng.
Năm 2013, Holmes bắt đầu bán phát minh của mình. Để có sức thuyết phục cao, Holmes tuyên bố rằng thiết bị này đã được quân đội Mỹ thử nghiệm. Nhưng Holmes đã không đưa ra những bằng chứng cho lời nói của mình. Tuy nhiên, điều này là không bắt buộc và các thỏa thuận cung ứng đã được ký kết với chuỗi nhà thuốc Walgreens và các siêu thị Safeway. Năm 2015, Holmes đã thỏa thuận được với mạng lưới các trạm y tế sử dụng thiết bị của mình để phân tích.
Danh tiếng của “Edison” nhanh chóng lan rộng. Cả chính quyền Mỹ lẫn Hollywood đều mơ ước có được điều đó - từ cựu Tổng thống Bill Clinton đến tỉ phú Rupert Murdoch. Và tất nhiên là những người Mỹ bình thường thì hết sức mong mỏi ngăn ngừa bất kỳ bệnh tật nào với số tiền ít ỏi.
Các nhà đầu tư xếp hàng dài tại công ty Theranos. Vốn hóa công ty đạt 9 tỉ USD và Elizabeth Holmes - người sở hữu một nửa công ty - trở thành tỉ phú trẻ nhất.
Trò nhảm nhí hay là điều kỳ diệu?
Năm 2015, nhà báo John Carreira của Wall Street Journal bắt đầu quan tâm đến thành công của công ty Theranos. Ông đã nghiên cứu các hoạt động của công ty kể từ khi thành lập, phỏng vấn các nhân viên cũ và đưa ra một cuộc điều tra đầy tai tiếng. Các nhân viên cũ thừa nhận rằng họ đã bị đe dọa và uy hiếp, họ được yêu cầu phải che giấu sự thật rằng “Edison” chỉ là một thứ nhảm nhí được bọc trong một cái vỏ ngoài xinh đẹp. Những người không chấp nhận điều này đều bị sa thải.
Trong khi làm việc trên thiết bị, các chuyên gia nhận ra rằng một giọt máu không đủ để đưa ra chẩn đoán. Có lẽ, do nhận ra được những hậu quả mà thị trường “Edison” có thể dẫn đến nên nhà phát triển chính của thiết bị, Ian Gibbons, đã tự kết liễu đời mình vào năm 2013 trước khi ông phải bảo vệ trước tòa về phát minh của mình.
Kể từ khi công bố cuộc điều tra, hàng trăm vụ kiện đã được đệ trình chống lại Theranos. Mọi người phàn nàn rằng máy đã chẩn đoán sai các trường hợp dẫn đến chết người. Liên quan đến sự cường điệu về thiết bị, vào năm 2016, Bộ Y tế Mỹ đã cấm Theranos tiến hành các xét nghiệm máu.
Hai năm sau, Elizabeth Holmes tuyên bố đóng cửa công ty. Cô ta cố gắng che đậy vụ bê bối và cáo buộc lừa dối các nhà đầu tư lớn. Cô ta đã đạt được thỏa thuận với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ, đồng ý nộp phạt 500.000 USD, mất toàn bộ cổ phiếu và bị cấm đảm nhiệm vị trí lãnh đạo trong 10 năm.
Sự thông đồng và lừa gạt
Cùng năm đó, vào năm 2018, một vụ án gian lận đã được khởi xướng chống lại Elizabeth Holmes và bạn trai cũ của cô ta là Ramesh Balwani. Do có hành vi tốt nên cặp đôi được tại ngoại.
Tuy nhiên, không ai trong số họ nhận tội. Holmes đổ cho bạn trai cũ mọi tội lỗi, nói rằng anh ta đã đẩy cô ta vào cuộc phiêu lưu này.
Vụ kiện của tòa án California đã bị hoãn 4 lần: 3 lần do đại dịch COVID-19 và một lần do Holmes mang thai. Sau đó, điều không thể tưởng tượng đã xảy ra: Bằng chứng chính của vụ án đã biến mất. Văn phòng công tố cho rằng cơ sở dữ liệu với thông tin về các bài test kể cả sai và đúng đều đã bị các nhân viên của Theranos hủy bỏ.
Vào tháng Giêng, một bồi thẩm đoàn đã kết luận Holmes phạm bốn tội danh gian lận và âm mưu. Holmes vẫn không chịu thừa nhận tội lỗi của mình, cho rằng chất lượng của các xét nghiệm là trách nhiệm của ban quản lý phòng thí nghiệm.
