Giá xăng - nguyên nhân chính gây ra lạm phát cao nhất ở Mỹ trong 40 năm - đạt kỷ lục 5 USD/gallon (3,78 lít), tương đương 1,32 USD/lít vào ngày 11.6 và có rất ít dấu hiệu cho thấy xăng sẽ sớm giảm giá, theo AP.
Cũng trong ngày 11.6, Tổng thống Joe Biden cho biết ông vẫn chưa quyết định có thăm Saudi Arabia - nước sản xuất dầu mỏ lớn hàng đầu thế giới - hay không. Bất kỳ chuyến thăm nào như vậy đều nhằm mục đích tăng cường quan hệ với quốc gia Arab vào thời điểm ông Biden đang cố gắng tìm cách hạ giá xăng dầu.
Nhiều thành viên cánh hữu đổ lỗi cho tổng thống về giá xăng cao. Những người khác đổ lỗi cho chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina. Đảng Dân chủ cáo buộc các công ty dầu mỏ đang đục khoét giá.
Trên thực tế, giá cả đã tăng mạnh kể từ tháng 4.2020, khi cú sốc của đại dịch COVID-19 khiến giá xăng xuống dưới 1,80 USD/gallon (0,47 USD/lít), theo số liệu của chính phủ. Sau đó, giá xăng lên 3 USD vào tháng 5.2021 và vượt qua 4 USD vào tháng 3 này.
Ngày 11.6, giá xăng trung bình trên toàn quốc leo lên mức hơn 5 USD/gallon, theo Hiệp hội ôtô AAA. Giá trung bình tăng 18 xu trong một tuần và cao hơn 1,92 USD so với thời điểm này năm ngoái. Mức trung bình của tiểu bang dao động từ 6,43 USD ở California đến 4,52 USD ở Mississippi.
Giá dầu thế giới tăng không đều nhưng mạnh. Giá dầu thô quốc tế đã tăng gần gấp đôi, với mức chuẩn của Mỹ tăng gần như tương đương, đóng cửa hôm 10.6 ở mức hơn 120 USD/thùng.
Yếu tố đẩy giá lên cao hơn
Chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina và các lệnh trừng phạt do Mỹ và các đồng minh áp đặt lên Mátxcơva đã góp phần vào sự gia tăng. Nga là nước sản xuất dầu hàng đầu.
Mỹ là nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới nhưng khả năng biến dầu thành xăng của nước này đã giảm 900.000 thùng dầu mỗi ngày kể từ cuối năm 2019, theo Bộ Năng lượng.
Nguồn cung dầu và xăng ngày càng thắt chặt hơn khi mức tiêu thụ năng lượng tăng lên cùng với sự phục hồi kinh tế. Ngoài ra, người Mỹ thường lái xe nhiều hơn bắt đầu từ Ngày Tưởng niệm, vào cuối tháng 5, làm tăng thêm nhu cầu.
Các nhà phân tích cho rằng không có biện pháp khắc phục nhanh chóng, vì nguồn cung không thể tăng trong một sớm một chiều và nếu có bất cứ điều gì thì nguồn cung dầu toàn cầu sẽ thắt chặt hơn khi các lệnh trừng phạt Nga được giữ nguyên. Các nhà lãnh đạo Liên minh Châu Âu EU đã tuyên bố sẽ cấm hầu hết dầu của Nga vào cuối năm nay. Mỹ đã áp đặt lệnh cấm này.
"Bảo vệ tự do sẽ phải trả giá đắt" - ông Biden tuyên bố. Mỹ có thể yêu cầu Saudi Arabia, Venezuela hoặc Iran giúp đỡ nhưng mỗi lựa chọn đều mang những toan tính về đạo đức và chính trị. Các nguồn tin cho biết Tổng thống Joe Biden đang lên kế hoạch cho chuyến đi tới Saudi Arabia, Châu Âu và Israel vào cuối tháng 6.
Các đảng viên Đảng Cộng hòa đã kêu gọi ông Biden tăng sản lượng dầu trong nước, chẳng hạn bằng cách cho phép khoan ở nhiều vùng đất liên bang hơn và ngoài khơi, hoặc hủy bỏ quyết định thu hồi giấy phép đối với đường ống có thể chở dầu của Canada đến các nhà máy lọc dầu ở vùng Vịnh.
Tuy nhiên, các đảng viên Dân chủ và các nhà bảo vệ môi trường nói rằng điều đó sẽ làm giảm sút các nỗ lực hạn chế biến đổi khí hậu.
Vào cuối tháng 3, ông Biden thông báo khai thác thêm một lần nữa kho dự trữ xăng dầu chiến lược. Giá trung bình cho mỗi gallon đã tăng 77 xu kể từ đó, mà các nhà phân tích cho rằng một phần là do sự thắt chặt của quá trình lọc dầu.
Niềm tin của người tiêu dùng
Giá năng lượng cao hơn ảnh hưởng nặng nề nhất đến các gia đình có thu nhập thấp. Hiệp hội Giám đốc Hỗ trợ Năng lượng Quốc gia ước tính rằng 20% gia đình có thu nhập thấp nhất có thể chi 38% thu nhập của họ cho năng lượng bao gồm cả xăng dầu trong năm nay, tăng so với mức 27% vào năm 2020.
Khảo sát của Đại học Michigan tiết lộ, thước đo tâm lý người tiêu dùng đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 50,2 điểm vào ngày 10.6, thấp hơn gần 10 điểm so với dự đoán mà các chuyên gia kinh tế đưa ra với tờ Wall Street Journal và cho thấy mức giảm 8,2 điểm trong tháng qua.
Tâm lý người tiêu dùng cũng không phải là thước đo kinh tế duy nhất có vẻ tồi tệ trên khắp nước Mỹ. Các câu trả lời cho thấy kỳ vọng lạm phát trong năm tới đã tăng lên 5,4% vào tháng 6 từ mức 3,3% trong tháng 5, trong khi kỳ vọng về lạm phát trong 5 năm tới đã tăng từ 3% lên 3,3%.
Đại học Michigan cho hay, niềm tin của người tiêu dùng thấp như vậy gợi nhớ đến cuộc suy thoái năm 1980 - thời điểm gần nhất những con số ảm đạm như vậy xuất hiện.
