Giả thuyết về thủ phạm
Vụ phá hoại các đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 1 và Nord Stream 2 vào ngày 26.9.2022 là vấn đề mang tính hệ quả hơn nhiều đối với khu vực tư nhân, theo tờ Foreign Policy.
Các công ty Tây Âu đã đầu tư hàng tỉ USD vào các đường ống Nord Stream. Bảo hiểm của họ có chi trả cho những tổn thất do phá hoại hay không phụ thuộc vào việc ai là thủ phạm. Khi xung đột địa chính trị toàn cầu gia tăng, các công ty phải đối mặt với nhiều tổn thất lớn hơn, săn lùng thủ phạm và tranh cãi về việc liệu đây có phải là một hành động chiến tranh hay không.
Có phải thủ phạm là một biệt kích đi từ cảng Rostock của Đức tới đường ống Nord Stream trên một chiếc du thuyền thuê 20 ngày trước vụ nổ và để lại chất nổ trên thuyền? Có phải hành khách liên quan đến vụ nổ đã vô hiệu hóa các đường ống một thời gian ngắn sau đó?
Các nhà chức trách ở Thụy Điển, Đan Mạch và Đức đang điều tra. Các nhà chức trách Nga cáo buộc hải quân Anh có liên quan, các chuyên gia tình báo nguồn mở, nhà báo Seymour Hersh cáo buộc Mỹ phá hoại... Ngoài ra, còn vô số những thám tử tương lai không có kỹ năng đặc biệt nào ngoài sự tò mò.
Tuy nhiên, đối với các chủ sở hữu đường ống, họ cần bằng chứng chứ không phải giả thuyết. Bốn công ty năng lượng Tây Âu sở hữu 49% Nord Stream 1, với chi phí xây dựng 7,4 tỉ Euro (7,9 tỉ USD).
E.ON và Wintershall Dea của Đức sở hữu 15,5% mỗi công ty, Engie của Pháp và Gasunie của Hà Lan sở hữu 9% mỗi công ty. Gazprom của Nga sở hữu phần còn lại và cũng sở hữu Nord Stream 2, mặc dù các công ty Tây Âu chiếm 50% trong chi phí xây dựng khoảng 10,3 tỉ USD.
Với các đường ống không sử dụng được, các công ty đang cố gắng thu hồi ít nhất hàng tỉ USD bảo hiểm.
Ai trả tiền bảo hiểm?
"Nhưng ai trả tiền mới là vấn đề” - Neil Roberts, thư ký Ủy ban Hỗn hợp Chiến tranh của ngành bảo hiểm hàng hải - cho biết. “Có nhiều thực thể của Nga, các công ty phương Tây, công ty bảo hiểm phương Tây, có thể là các công ty bảo hiểm khác. Đây là một mớ hỗn độn. Các quy tắc áp dụng cho thời bình không còn áp dụng nữa" - Roberts nói.
Đây chính xác là vấn đề mà không chỉ các đồng sở hữu châu Âu của Nord Stream và các công ty bảo hiểm của họ phải đối mặt, mà tất cả các công ty bị mắc kẹt ở giữa khi bế tắc địa chính trị của thế giới ngày càng gia tăng.
Chỉ những người tham gia Nord Stream và công ty bảo hiểm của họ mới biết chính xác các đường ống có những thỏa thuận gì, nhưng chủ sở hữu và công ty bảo hiểm sẽ có quan điểm khác nhau về việc liệu vụ phá hoại có được bảo hiểm hay không.
Hầu hết các hợp đồng bảo hiểm tài sản đều có khoản loại trừ chiến tranh, và đó là lý do danh tính của thủ phạm lại quan trọng đến vậy. Nếu đó là một nước thì các công ty bảo hiểm có thể lập luận rằng vụ phá hoại là hành động chiến tranh và từ chối thanh toán trừ khi các công ty có bảo hiểm chiến tranh riêng biệt.
Nhưng không có cuộc chiến nào xảy ra liên quan trực tiếp đến các quốc gia nơi Nord Stream xảy ra rò rỉ (vùng đặc quyền kinh tế của Thụy Điển và Đan Mạch), liệu một cuộc tấn công có thể được coi là một hành động chiến tranh độc lập không? Nếu không, nó có nên được coi là một hành động khủng bố hay phá hoại?
Đây là những nút thắt Gordian mà các công ty đa quốc gia và các công ty bảo hiểm phải đối mặt - không chỉ ở biển Baltic mà còn trên khắp thế giới mới của chiến tranh vùng xám.
Chẳng hạn, vào tháng 1, công ty Ireland Zephyrus Capital Aviation Partners 1D đã kiện hai công ty bảo hiểm của mình về một chiếc máy bay mà họ sở hữu đã bị chính quyền Nga tịch thu.
Sau khi phương Tây áp lệnh trừng phạt Nga khiến các công ty phương Tây không thể bảo dưỡng máy bay do các công ty Nga thuê, Nga đã tịch thu hơn 400 máy bay thuộc sở hữu của phương Tây.
Zephyrus - công ty mất máy bay theo cách này - lập luận rằng vì bảo hiểm của họ bao gồm “chính sách mọi rủi ro” nên việc tịch thu máy bay của họ được bảo hiểm.
Như vậy, ai đặt chất nổ dưới đáy biển Baltic rất quan trọng. Nếu thủ phạm là một nước hoặc một tổ chức hành động thay mặt nhà một nhà nước, các công ty bảo hiểm có thể lập luận rằng đây là hành động chiến tranh và từ chối chi trả.
Nhưng liệu các nhà chức trách Thụy Điển và Đan Mạch đang tiến hành các cuộc điều tra chính thức về Nord Stream sẽ đưa ra phán quyết? Có vẻ sẽ không. Tùy thuộc vào các phát hiện, kết quả của cuộc điều tra có thể gây bất ổn hơn cho biển Baltic, theo Foreign Policy.
