Cuộc cạnh tranh LNG
Liệu thế giới có đủ khí đốt khi Bắc bán cầu chuẩn bị đối mặt với mùa đông đầu tiên kể từ khi xung đột Nga - Ukraina bùng phát là một câu hỏi lớn.
Khách hàng Châu Á đang cảm nhận tác động của cuộc chiến kinh tế giữa Nga và Châu Âu về khí đốt, theo Nikke. Việc Mátxcơva hạn chế cung cấp khí đốt cho EU thông qua đường ống và quyết tâm của phương Tây trong chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch của Nga đã làm tăng nhu cầu về khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) trên toàn cầu.
Các quốc gia Châu Á, thường là những khách hàng lớn nhất, đã tăng cường nỗ lực để đảm bảo nguồn cung cho mùa đông và xa hơn nữa bởi sự xuất hiện của Châu Âu với tư cách là người mua LNG lớn hơn đã làm thay đổi động lực thị trường.
Takayuki Nogami, nhà kinh tế trưởng của Tập đoàn Dầu khí và Kim loại Quốc gia Nhật Bản (Jogmec), cho biết: “Châu Á hiện phải tranh giành LNG, cạnh tranh với Châu Âu, nơi LNG không còn là nguồn năng lượng bổ sung nữa”.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nhập khẩu LNG của Châu Âu tăng 65% trong 8 tháng đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm ngoái. Nhu cầu tăng thêm xuất phát từ mong muốn của Châu Âu trong đảm bảo khí đốt cho mùa đông. Theo IEA, lưu kho LNG của Châu Âu ở mức 87% khả năng lưu trữ vào cuối tháng 9. Trong tuần này, Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự kiến công bố "Triển vọng Năng lượng Thế giới".
Châu Âu vẫn đang đặt mục tiêu giảm tự nguyện 15% nhu cầu khí đốt trong giai đoạn từ tháng 8.2022 đến tháng 3.2023 so với mức trung bình 5 năm. “Vấn đề là chúng ta cắt giảm nhu cầu như thế nào và thời tiết sẽ như thế nào” - ông Naohiro Niimura, đối tác của công ty tư vấn hàng hóa Nhật Bản Market Risk Advisory, cảnh báo về thị trường LNG.
Châu Âu được hưởng lợi từ nhu cầu thấp hơn ở những nơi khác. Ông Hiroshi Hashimoto, người đứng đầu nhóm khí đốt tại Viện Kinh tế Năng lượng, Nhật Bản (IEEJ) cho hay: “Việc Châu Á giảm nhập khẩu LNG trong nửa đầu năm 2020 khiến lượng đó sẵn có cho thị trường Châu Âu”.
Chỉ số Japan Korea Marker (phản ánh giá cung cấp LNG cho Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và đảo Đài Loan) của S&P Global Platts - mốc chuẩn cho giá LNG giao ngay ở Đông Bắc Á - đã tăng vọt trong tháng 8 lên mức cao nhất là 69 USD/triệu đơn vị nhiệt của Anh. Giá đã giảm hơn một nửa kể từ đó.
Khi giá LNG tăng, Trung Quốc - nhà nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới - đã cắt giảm khối lượng LNG, đồng thời tăng dùng khí đốt, than trong nước và tăng nhập khẩu khí đốt qua đường ống. Suy thoái kinh tế của Trung Quốc cùng chính sách "zero-COVID" cũng là yếu tố khiến nhu cầu LNG giảm.
“Nhu cầu LNG sẽ tăng lên trong suốt mùa đông, nhưng Trung Quốc vẫn được cung cấp đầy đủ LNG theo hợp đồng và không có khả năng phải mua LNG giao ngay, trừ khi mùa đông đặc biệt lạnh" - ông Massimo Di Odoardo, Phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu về khí đốt và LNG, tại Wood Mackenzie cho hay.
Các kho dự trữ LNG khác của Châu Á cũng tương đối mạnh. Tính đến tháng 6, dự trữ LNG ở Nhật Bản và Hàn Quốc cao hơn 8% so với mức trung bình 5 năm của mỗi nước. Tháng này, Viện Kinh tế Năng lượng Hàn Quốc cho biết, công ty khí đốt Korea Gas Corp sẽ đảm bảo 90% công suất dự trữ LNG vào tháng sau. Theo Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, dự trữ LNG của các công ty sản xuất điện lớn nhất nước này ở mức 2,5 triệu tấn tính đến ngày 16.10, cao hơn mức trung bình 5 năm là 1,8 triệu tấn.
Những phương án ứng phó
Các nhà phân tích cho rằng, các nước nhập khẩu khí đốt ngay lập tức rơi vào tình trạng thiếu nguồn cung là điều không có khả năng nhưng một mùa đông khắc nghiệt bất ngờ có thể thay đổi điều đó.
Tại Nhật Bản, trong tháng này, nội các đã thông qua những thay đổi về luật cho phép công ty Jogmec thuộc sở hữu nhà nước mua khí đốt khi các công ty tư nhân không thể đảm bảo đủ nguồn cung. Tại Hàn Quốc, tháng trước, chính phủ tổ chức cuộc họp với các công ty khí đốt để thảo luận về nguồn cung cho mùa đông năm nay. Trong cuộc họp, Korea Gas cho biết không gặp vấn đề gì với việc nhập khẩu LNG. Tuy nhiên, công ty có kế hoạch đảm bảo nguồn cung bổ sung cho mùa đông và theo dõi sát thị trường quốc tế.
Qatar, nhà xuất khẩu LNG lớn thứ hai thế giới trong năm 2021, đã đảm bảo với Châu Á về việc đáp ứng tất cả các hợp đồng cho khách hàng Châu Á dù nhu cầu từ Châu Âu tăng lên.
Bộ trưởng Năng lượng Saad Sherida al-Kaabi nói với Nikkei Asia vào ngày 18.10: “Qatar hoàn toàn cam kết tuân thủ ràng buộc hợp đồng. Khối lượng chúng tôi đã cam kết cho Châu Âu sẽ tới Châu Âu nhưng chúng tôi sẽ không lấy hàng từ người mua Châu Á và chuyển hướng hàng đó sang Châu Âu".
Bất chấp nỗ lực cắt giảm nhu cầu của các nước và sự xuất hiện của những nguồn cung mới, giới phân tích cho rằng, an ninh năng lượng với nhiều nước vẫn còn mong manh.
“Châu Âu có khả năng chỉ có thể dự trữ từ 80% đến 85% lượng khí đốt vào cuối tháng 10.2023. Tuy nhiên, nếu mùa đông này lạnh hơn mức trung bình và xuất khẩu của Nga sang EU bị cắt giảm hơn nữa, Châu Âu có thể chỉ có được từ 60% đến 70% lượng khí đốt dự trữ dù nhập khẩu tối đa LNG. Các biện pháp cắt giảm nhu cầu sẽ là không thể tránh khỏi trong những hoàn cảnh đó" - chuyên gia Odoardo của Wood Mackenzie cho biết.
Ngoài những rủi ro liên quan đến Nga, nguồn cung LNG bị gián đoạn bất ngờ còn có nguyên nhân từ hỏa hoạn tại nhà máy hóa lỏng Freeport LNG ở bang Texas, Mỹ; đình công tại cơ sở LNG Shell ở Australia và tuyên bố bất khả kháng của nhà sản xuất khí đốt Petronas của Malaysia sau khi đường ống bị rò rỉ.
Với Nhật Bản, rủi ro liên quan đến nguồn cung khí đốt từ dự án Sakhalin-2 ở Nga. Nhật Bản nhập khẩu khoảng 9% LNG từ dự án Shakhalin-2.
