Jack Smith - công tố viên điều tra tội phạm chiến tranh - đang điều tra xem liệu ông Donald Trump hoặc các cộng sự có lưu trữ hồ sơ mật tại dinh thự riêng ở Florida sau khi ông rời nhiệm sở vào năm 2021 và có cản trở cuộc điều tra liên bang hay không.
Robert Hur - cựu luật sư thời ông Trump - được bổ nhiệm làm công tố viên đặc biệt để điều tra vụ phát hiện tài liệu mật tại nhà riêng và văn phòng cũ của ông Biden thời ông là phó tổng thống Mỹ.
Điểm tương đồng
Cả ông Biden và ông Trump lẽ ra không nên sở hữu bất kỳ tài liệu mật nào. Trong giai đoạn chuyển tiếp của tổng thống, hồ sơ của mỗi chính quyền được chuyển giao cho Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ - nơi lưu giữ hợp pháp.
Việc cố ý loại bỏ hoặc giữ lại tài liệu mật là hành vi bất hợp pháp. Việc không lưu trữ và bảo mật đúng cách tài liệu mật có thể gây rủi ro cho an ninh quốc gia nếu tài liệu rơi vào tay kẻ xấu.
Tổng thống Biden cho biết, ông rất ngạc nhiên khi biết mình sở hữu thông tin mật. Trong khi đó ông Trump tuyên bố đã giải mật các hồ sơ, mặc dù các luật sư của cựu tổng thống không khẳng định điều này trong hồ sơ tòa án.
Các tài liệu mật nói trên có từ thời ông Biden là phó tổng thống của Tổng thống Barack Obama từ năm 2009 đến năm 2017 và khi ông Trump là tổng thống từ năm 2017 đến năm 2021.
Điểm khác biệt
Các chuyên gia pháp lý cho biết có sự tương phản rõ rệt giữa hai trường hợp.
Trong trường hợp của ông Trump, Cơ quan Lưu trữ Quốc gia đã cố gắng trong hơn một năm sau khi ông Trump rời nhiệm sở để lấy lại tất cả các hồ sơ mà ông đã giữ lại, nhưng không thành công. Cuối cùng, khi ông Trump trả lại 15 hộp tài liệu vào tháng 1.2022, các quan chức Cục Lưu trữ phát hiện ra rằng chúng chứa các tài liệu mật.
Vụ việc đã được chuyển đến Bộ Tư pháp và Bộ này đã ban hành trát đòi ông Trump hầu tòa vào tháng 5 năm ngoái để trả lại tất cả các hồ sơ mật. Sau đó, các nhà điều tra đã đến nhà ông Trump, được các luật sư của ông Trump bàn giao thêm tài liệu và khẳng định không còn tài liệu nào trong nhà.
Tuy nhiên, điều đó hóa ra là sai. Bằng chứng bổ sung do FBI thu thập khiến các đặc vụ phải xin phép tòa án thực hiện lệnh khám xét dinh thự riêng của ông Trump ở Mar-a-Lago vào ngày 8.8.2022.
FBI đã phát hiện và tịch thu thêm 13.000 tài liệu, khoảng 100 trong số đó được đánh dấu là mật.
Trong trường hợp của ông Biden, Tổng chưởng lý Garland cho biết các luật sư của tổng thống đã thông báo cho Cơ quan Lưu trữ và Bộ Tư pháp vào tháng 11 rằng họ đã phát hiện khoảng một chục tệp tài liệu mật bên trong tủ quần áo tại viện nghiên cứu chính sách của Trung tâm Penn Biden ở Washington D.C vào đầu tháng đó.
Sau khi phát hiện, các luật sư tiếp tục tiến hành các cuộc khám xét bổ sung tại nhà của ông Biden ở Delaware và phát hiện thêm tài liệu mật trong cùng tháng 12. Tất cả đã được bàn giao cho cơ quan chức năng.
Ông Biden và Trump đối mặt nguy cơ pháp lý nào?
Việc lưu giữ hoặc loại bỏ hồ sơ mật nếu được xác định là cố ý mới cấu thành tội.
Các công tố viên thường sẽ không theo đuổi các cáo buộc về việc vô tình lưu giữ hồ sơ mật, nhưng nếu có bằng chứng về khả năng cản trở công lý, điều đó có thể thay đổi.
Vì lý do đó, các chuyên gia pháp lý cho biết, ông Trump phải đối mặt với nhiều nguy cơ pháp lý hơn đáng kể so với ông Biden.
Cho đến nay, Bộ Tư pháp không có gợi ý nào cho thấy ông Biden cố ý giữ lại hồ sơ hoặc từ chối trả lại cho chính phủ.
Ngoài ra, với tư cách là tổng thống, ông Biden khó có thể bị truy tố. Bộ Tư pháp có chính sách lâu dài là không truy tố tổng thống đương nhiệm.
Chính sách tương tự đã giúp bảo vệ ông Trump khi ông còn là tổng thống và bị công tố viên đặc biệt Robert Mueller điều tra. Trong trường hợp đó, Mueller từ chối xác định liệu ông Trump có cản trở cuộc điều tra về mối liên hệ có thể có giữa Nga và chiến dịch bầu cử năm 2016 của ông Trump hay không.
