Thông tin trên được tờ New York Times đăng tải ngày 2.12.
Quỹ vỏ bọc
Nằm giữa trạm xe điện và cửa hàng bánh mì kebab, tòa nhà màu xám ở thành phố Schwerin, bang Mecklenburg-Vorpommern phía đông bắc nước Đức trông có vẻ vô hại. Và người thuê nhà là Quỹ Bảo vệ Khí hậu và Môi trường cũng vậy.
Được thành lập 23 tháng trước bởi chính quyền tiểu bang, Quỹ Bảo vệ Khí hậu và Môi trường chưa đóng góp gì nhiều cho khí hậu. Thay vào đó, quỹ đóng vai trò như một bên trung gian đối với ít nhất 165 triệu euro từ Tập đoàn dầu khí Nga Gazprom để xây dựng đường ống dẫn khí Nord Stream 2 từ Nga sang Đức - theo New York Times.
Năm 2020, Mỹ đã đe dọa trừng phạt bất kỳ công ty nào làm việc với Nord Stream 2. Tuy nhiên, việc đặt các công ty dưới sự bảo trợ của một quỹ sẽ ngăn cản Washington áp đặt trừng phạt.
Vì vậy, quỹ khí hậu đã giúp các công ty thuê mặt bằng cảng để phục vụ một con tàu đặt ống của Nga, mua một tàu đặt đá trị giá hàng triệu USD và môi giới một loạt giao dịch khác.
“Nhiệm vụ đã hoàn thành” - ông Erwin Sellering, Giám đốc quỹ, cựu Thống đốc bang Mecklenburg-Vorpommern, viết trên trang web của mình vào tháng 1, chúc mừng việc hoàn thành đường ống Nord Stream 2.
Tuy nhiên, một tháng sau đó, Nga đưa quân vào Ukraina khiến Đức phải tìm hướng đi khác. Quỹ khí hậu đang bị quốc hội bang điều tra, và trở thành một ví dụ điển hình về việc một số nhà lãnh đạo Đức sẵn sàng làm gì để duy trì dòng khí đốt giá rẻ của Nga.
“Thật lạ lùng, một cơ quan chính phủ Đức đang lấy tiền từ Gazprom để hoàn thành đường ống mà Gazprom không thể hoàn thành vì chịu lệnh trừng phạt của Mỹ" - Constantin Zerger thuộc cơ quan giám sát môi trường DUH ở Đức, cho biết.
Nhiều dấu hỏi về Nord Stream 2
Các nhà hoạt động như Zerger đã đặt câu hỏi về Nord Stream 2 ngay từ khi dự án bắt đầu. Đức nhận 55% nguồn cung cấp khí đốt thông qua một đường ống dẫn khí trực tiếp khác từ Nga, Nord Stream 1.
Tại thời điểm hiện tại, Nord Stream 2 gần như đã dừng hoạt động và cũng bị hư hại bởi một vụ loạt nổ bí ẩn vào tháng 9. Tuy nhiên, cách đây không lâu, các nhà lãnh đạo Đức lập luận rằng, khí đốt Nga là lợi ích chiến lược quốc gia, bác bỏ những lo ngại địa chính trị về đường ống do Mỹ, Ba Lan và các nước khác nêu ra. Đường ống này là ưu tiên hàng đầu của Mátxcơva và Berlin, với các quan chức Đức từ cả hai đảng chính đóng vai trò là những người cổ vũ nhiệt tình.
Không nơi nào điều đó rõ ràng hơn ở Mecklenburg-Pomerania, một trong những bang nghèo nhất nước Đức và từng là một phần của Đông Đức, nơi cả hai đường ống Nord Stream đều cập bờ.
Ông Sellering và người kế nhiệm ông là Thống đốc Manuela Schwesig, là đồng minh của cựu Thủ tướng Gerhard Schröder - một đảng viên Đảng Dân chủ Xã hội, bạn của Tổng thống Nga Vladimir V. Putin và là người vận động hành lang cho các công ty năng lượng Nga.
Bà Angela Merkel, người kế nhiệm ông Schröder, người có phiếu bầu ở Mecklenburg-Pomerania, đã phê duyệt Nord Stream 2 sau khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014.
Trước khi nổ ra xung đột Nga - Ukraina, Thủ tướng Đức Olaf Scholz từng gọi Nord Stream 2 là “dự án của khu vực tư nhân”. Năm ngoái, khi còn là Bộ trưởng Tài chính, ông Scholz đã đích thân viết thư cho người đồng cấp Mỹ yêu cầu dừng các biện pháp trừng phạt đối với các công ty thực hiện dự án Nord Stream 2.
Theo tờ New York Times, cả ông Scholz và bà Merkel đều biết về quỹ khí hậu, nhưng không ai phản đối cũng như không bận tâm khi Nga đầu tư hào phóng vào Mecklenburg-West Pomerania.
Ngày nước Nga
Vào tháng 10.2014, 7 tháng sau khi Nga sáp nhập Crimea, ông Sellering, khi đó là Thống đốc bang Mecklenburg-West Pomerania, đã tổ chức “Ngày nước Nga” đầu tiên của bang.
Andrey Zverev, Phó Đại sứ Nga tại Đức khi đó, nói với tờ Die Welt rằng một “cuộc đối thoại thoải mái” với Berlin đã trở nên bất khả thi và Mátxcơva đang tập trung nỗ lực tìm hướng khác. Ví dụ mà ông trích dẫn là “Ngày nước Nga”.
Việc vận động hành lang đã được đền đáp. Vào thời điểm "Ngày Nước Nga" tiếp theo của bang diễn ra vào năm 2016, Berlin đã phê duyệt Nord Stream 2, đặt đường ống ở Lubmin - một ngôi làng nhỏ ven biển nơi đường ống Nord Stream 1 đã bơm khí đốt của Nga từ năm 2011. Nord Stream đã quyên góp 3.000 euro mỗi năm cho Lubmin và trả hàng triệu euro tiền thuế.
Năm 2019, Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Gazprom và các công ty khác của Nga thực hiện dự án Nord Stream 2. Quốc hội sau đó đã đưa ra ý tưởng về cái gọi là lệnh trừng phạt ngoài lãnh thổ, nhắm vào bất kỳ công ty nào - kể cả bên ngoài Nga - đang nỗ lực hoàn thành đường ống.
Lệnh trừng phạt chưa bao giờ được ban hành, nhưng lời đe dọa đơn thuần cũng đủ gây nguy hiểm cho đường ống vốn đã hoàn thành 90%. Nhà thầu Thụy Sĩ - Hà Lan Allseas đã rút các tàu đặt ống, dự án tạm dừng.
Tuy nhiên, nhiều quan chức Đức không tin rằng đường ống này là sai. Cựu Thống đốc Sellering vẫn chỉ trích các biện pháp trừng phạt của Mỹ, nhấn mạnh rằng quỹ của ông làm việc dựa trên “niềm tin vào chủ quyền của nước Đức”.
Dưới áp lực pháp lý ngày càng gia tăng, Quỹ tiết lộ đã nhận được 192 triệu euro từ Nord Stream 2. Số tiền này được sử dụng để đóng vai trò trung gian trong việc xây dựng đường ống dẫn khí liên quan đến 80 công ty trong 119 giao dịch, trị giá 165 triệu euro.
Quỹ cũng xác nhận, đối với mỗi giao dịch thay mặt cho Nord Stream 2, quỹ đã kiếm được 10% hoa hồng.
