Những trạm kiểm soát từ Kharkiv đến Dnipro
Ngày 28.2, bốn ngày sau các đợt pháo kích liên tục của Nga vào Kharkiv, cây viết Isabelle Khurshudyan của Washington Post và nhóm đồng nghiệp rời khỏi khách sạn ở thành phố lớn thứ hai ở Ukraina và cách biên giới Nga 25 km, lái 2 chiếc xe về hướng tây nam đến Dnipro.
Một ngày trước đó, quân đội Nga đã tấn công Kharkiv. Sau đó, quân đội Ukraina đẩy lui thành công. Tuy nhiên, chiến sự vẫn tiếp diễn. Theo thông tin mới nhất ngày 3.3 từ Ukraina, Nga tấn công Kharkiv khiến 34 dân thường thiệt mạng trong vòng 24h từ 2-3.3.
Dnipro cách Kharkiv khoảng 225km. Theo Google Maps, hành trình di chuyển giữa 2 thành phố dự kiến mất 3 giờ lái xe.
Người Ukraina trên khắp đất nước đã phải cân nhắc một sự lựa chọn tương tự nhóm nhà báo người Mỹ: Ở yên và mạo hiểm trước các cuộc tấn công hoặc xuống đường rời đi với điều kiện an toàn không thể đoán định.
Isabelle Khurshudyan và cộng sự đã dự kiến sẽ có các trạm kiểm soát có vũ trang trên hành trình đến Dnipro và đã gặp trạm kiểm soát đầu tiên ở rìa thành phố Kharkiv. Những người đàn ông mặc quân phục dựng rào chắn, hướng dẫn tài xế tấp vào lề và chỉ kiểm tra 1 hộ chiếu. Ở trạm tiếp theo, tất cả nhóm được yêu cầu xuất trình hộ chiếu và mở cốp xe.
Sau khi di chuyển khoảng 90 phút, nhóm nhà báo Mỹ dừng xe ở 1 trạm xăng trên tuyến đường từ Kharkiv đến Dnipro để tạm nghỉ. Khi họ định đi tiếp thì hơn 10 người đàn ông chĩa súng trường từ phía bên kia đường vây quanh 2 chiếc xe. Các thành viên của một lực lượng dân quân Ukraina nhìn thấy một người trong đoàn chụp ảnh bảng hiệu trạm xăng và nảy sinh nghi ngờ. Sau một hồi liên tục giải thích sự hiểu lầm, cho xem hộ chiếu và đảm bảo sẽ không chụp ảnh bất cứ thứ gì nhóm được phép rời đi.
Trạm kiểm soát tiếp theo nhóm nhà báo Mỹ gặp thân thiện hơn. Các binh sĩ Ukraina yêu cầu 2 chiếc xe tấp vào lề để nhường đường cho một chiếc xe quân sự của Ukraina đang đi phía sau.
Họ tiếp nhiên liệu ở Novomoskovsk, nơi cuộc sống dường như bình thường một cách đáng ngạc nhiên. Dù có một miệng hố dấu vết của đạn pháo nhưng ở nơi chỉ cách Dnipro 24km về phía bắc, đèn giao thông vẫn hoạt động, không phải xếp hàng chờ đợi ở cây xăng hoặc tại bất kỳ cửa hàng tạp hóa nào.
Khi đến trạm kiểm soát cuối cùng để vào Dnipro, người lính Ukraina yêu cầu xe tấp vào lề, ghi biển số xe lại và hỏi có phải đoàn vừa chụp ảnh không. Họ yêu cầu tất cả nhóm xuống xe để kiểm tra thùng xe, họ đồng ý cho xe qua. Nhóm nhà báo Washington Post tiến vào Dnipro sau hành trình 6 giờ.
Nơi trú ẩn cho người tị nạn từ Kharkiv
Anya, một nghệ sĩ 18 tuổi, đóng gói quần áo, máy tính xách tay và một tập giấy ký họa, rời Kharkiv vào ngày 28.2, ngày thứ 4 trong cuộc tiến công của Nga vào thành phố lớn thứ 2 của Ukraina. “Tôi cảm thấy như mình đã trải qua mọi giai đoạn căng thẳng. Lúc đầu, bạn sợ hãi, bạn khóc, bạn không chấp nhận nó. Sau đó, tôi chỉ còn tức giận. Và bây giờ tôi đã chấp nhận nó" - Anya nói.
Nữ nghệ sĩ 18 tuổi nói thêm: "Nhiều bạn tôi nói rằng, cảm giác như chúng mình đang ở trong một trò chơi điện tử hoặc một mô phỏng - như thể mình có thể tháo kính thực tế ảo ra và sau đó mọi thứ sẽ ổn".
Việc rời khỏi Kharkiv - nơi đang trải qua những đợt bắn phá dữ dội nhất của Nga kể từ khi chiến sự nổ ra - đặc biệt thảm khốc. Hầu như không có taxi còn chạy, mọi người phải thử đi nhờ xe còn các chuyến tàu và xe buýt đầy ắp hành khách.
Điểm đến của Anya khi rời Kharkiv là Dnipro. Khi Anya và bạn gái đến Dnipro đêm 28.2, lúc đó đã quá 20h, đến giờ thành phố giới nghiêm. Họ qua đêm trong ga tàu cho đến khi chú của cô, Evgeny, 37 tuổi, có thể đến đón lúc 6 giờ sáng. Hiện họ đang ở với ông tại căn hộ 2 phòng của Evgeny cùng với 3 người khác và 1 con mèo. Evgeny, một người tị nạn từng sống ở khu vực phía đông Donbass trước năm 2014, đã lên kế hoạch đón thêm 3 người khác trong ngày 3.3.
Dnipro được coi là an toàn cho đến hiện tại, tác giả bài viết đăng ngày 2.3 trên Washington Post lưu ý. Nhưng binh lính Nga đã tiến tới Zaporizhia, cách Dnipro khoảng 80km về phía nam, và tiếp theo có thể tiến đến Dnipro. Khu vực này cũng giáp với vùng Donbass, nơi lực lượng ly khai đang tiến vào lãnh thổ do Kiev kiểm soát. Và nếu Kharkiv rơi vào tay lực lượng Nga, những đơn vị có thể tiến đến Dnipro.
Và Dnipro không phải là điểm đến cuối cùng của hầu hết những người tị nạn Ukraina, những người đang hy vọng lấy đây làm điểm xuất phát để cuối cùng đến phía tây Ukraina, Ba Lan hoặc một quốc gia láng giềng khác.
Hầu hết những người phải di tản ở Ukraina đang hướng về các thành phố phía tây Ukraina như Lviv. Nhưng đó là một hành trình đầy thử thách bởi phải đi qua con đường xuyên qua Kiev đang rất nguy hiểm khi thủ đô Ukraina cũng đang trải qua những đợt bắn phá dữ dội. Điều đó khiến Dnipro trở thành điểm chuyển tiếp hậu cần cho người dân miền đông Ukraina.
Tới nay, Dnipro chưa đối mặt với bất kỳ cuộc pháo kích nào, nhưng thành phố của Ukraina cũng đã thực hiện các động thái để củng cố khi chứng kiến các thành phố lân cận bị tấn công trong chiến sự Nga-Ukraina. Các trạm kiểm soát được thiết lập ở hướng vào thành phố. Cửa sổ các cửa hàng, cơ sở văn hóa được đặt các bao cát xung quanh để bảo vệ khỏi các vụ nổ. Không có hàng dài khách hàng ở những cửa hàng tạp hóa và cây ATM nhưng các cửa hàng súng địa phương thì có. Ngoài ra còn có một danh sách chờ để gia nhập Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ. Hiện tại Anya cảm thấy an toàn ở Dnipro nhưng cô có gia đình ở Lviv và sẽ tới đó nếu thấy cần phải di tản xa hơn về phía tây.
