Bệnh đậu mùa khỉ do virus đậu mùa khỉ gây ra, cùng họ với virus đậu mùa nhưng ít nghiêm trọng hơn. Bệnh xuất hiện chủ yếu ở các quốc gia Trung và Tây Phi, gần rừng mưa nhiệt đới.
Virus lần đầu tiên được xác định trên khỉ nuôi nhốt và kể từ năm 1970 đã có các đợt bùng dịch được ghi nhận ở 10 quốc gia Châu Phi.
Đợt bùng phát đầu tiên ghi nhận ngoài Châu Phi là ở Mỹ năm 2003 với tổng cộng 81 trường hợp nhiễm bệnh nhưng không gây tử vong. Năm 2017, một đợt bùng phát lớn được ghi nhận ở Nigeria với 172 trường hợp, 75% người bệnh là nam, tuổi từ 21 đến 40.
Các triệu chứng ban đầu bao gồm sốt, đau đầu, sưng tấy, đau lưng, đau cơ. Người bệnh có thể phát ban khi sốt, thường xuất hiện từ mặt rồi lan ra các bộ phận khác trên cơ thể, dễ thấy nhất là lòng bàn tay, bàn chân. Các vết ban thường rất ngứa hoặc đau, thay đổi và dần chuyển thành vảy rồi bong ra. Các tổn thương có thể để lại sẹo.
Người mắc bệnh đậu mùa khỉ thường tự khỏi trong khoảng 14 - 21 ngày. Hầu hết các trường hợp đều là thể nhẹ, đôi khi giống thủy đậu, tuy nhiên cũng có thể trở nặng và tử vong.
Virus lây lan khi tiếp xúc với người, động vật nhiễm bệnh như khỉ, chuột, sóc hay đồ vật có mang mầm bệnh như giường, quần áo. Virus xâm nhập cơ thể thông qua vết thương hở, đường hô hấp, mắt, mũi hoặc miệng.
Đợt bùng phát lần này làm dấy lên lo ngại bởi đậu mùa khỉ xuất hiện tại những khu vực vốn không coi đây là bệnh đặc hữu.
Australia ngày 20.5 ghi nhận ca nhiễm đầu tiên là người vừa trở về từ Anh và có một trường hợp nghi nhiễm, theo Reuters.
Châu Âu là nơi có nhiều ca đậu mùa khỉ được ghi nhận ngoài Châu Phi với các quốc gia đã phát hiện người nhiễm bệnh gồm Áo, Bỉ, Czech, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Đức, Italia, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Slovenia, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ và Anh.
Đậu mùa khỉ cũng đã xuất hiện tại Trung Đông (Israel, UAE) và Châu Mỹ (Argentina, Canada, Mỹ).
Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã gửi công văn đến ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về các biện pháp phòng chống bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm chủ động giám sát phát hiện các trường hợp nghi ngờ tại cửa khẩu, nhất là các trường hợp đi về từ các quốc gia đang lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ; tăng cường giám sát phát hiện trường hợp mắc bệnh tại các cơ sở y tế trên địa bàn; phối hợp với các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur để chẩn đoán xác định ca bệnh; chủ động truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân về bệnh đậu mùa khỉ và các biện pháp phòng, chống dịch theo khuyến cáo của cơ quan y tế.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 24.5 cho biết đợt bùng phát đậu mùa khỉ ngoài Châu Phi có thể được kiểm soát. Số ca nhiễm đang tăng nhưng cho đến nay không nghiêm trọng.
“Chúng tôi kêu gọi tất cả hãy tăng cường giám sát đậu mùa khỉ để xác định mức độ lây nhiễm và bệnh diễn biến thế nào” - Sylvia Briand, giám đốc WHO về sẵn sàng ứng phó lây nhiễm độc hại toàn cầu, nói.
Theo bà Briand, thế giới hiện có sẵn vaccine và phương pháp điều trị đậu mùa khỉ. Bà kêu gọi có biện pháp phù hợp, tăng cường nghiên cứu và hợp tác toàn cầu. WHO đang soạn hướng dẫn chiến lược vaccine và sẽ triệu tập thêm các cuộc họp để đưa ra khuyến nghị hỗ trợ các quốc gia thành viên.
Các nhà khoa học cũng không cho rằng đợt bùng phát hiện tại có thể biến thành đại dịch như COVID-19 do virus không dễ lây lan như SARS-CoV-2.
