Theo CNN, các nhà lãnh đạo quốc hội của cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đang hy vọng thông qua việc gia hạn ngân sách ngắn hạn để duy trì hoạt động và tránh tình trạng đóng cửa.
Tuy nhiên, không rõ liệu kế hoạch này có thành công hay không trong bối cảnh có sự chia rẽ sâu sắc về chi tiêu giữa hai đảng và những bất đồng về chính sách đối với các vấn đề như viện trợ cho Ukraina.
Dưới đây là những điều cần biết nếu chính phủ Mỹ đóng cửa và điều gì đang thúc đẩy tình trạng hiện tại.
Lý do dẫn đến việc đóng cửa chính phủ
Ngân sách của chính phủ hết hạn vào cuối ngày thứ Bảy 30.9, khi đồng hồ điểm nửa đêm và chuyển sang ngày 1.10, đánh dấu bắt đầu năm tài chính mới. (Hạn chót thường được mô tả là nửa đêm ngày 30.9).
Nếu quốc hội không thông qua nghị quyết gia hạn ngân sách trước hạn chót thì chính phủ liên bang sẽ đóng cửa vào lúc nửa đêm. Vì việc này sẽ diễn ra vào cuối tuần nên toàn bộ ảnh hưởng của việc đóng cửa sẽ không thấy rõ cho đến khi bắt đầu tuần làm việc vào thứ Hai ngày 2.10.
Điều gì có thể xảy ra khi chính phủ đóng cửa?
Trong trường hợp đóng cửa, nhiều hoạt động của chính phủ sẽ bị đình trệ, nhưng một số dịch vụ được coi là thiết yếu sẽ vẫn tiếp tục, bao gồm các hoạt động bảo vệ an toàn công cộng và an ninh quốc gia, bảo vệ biên giới, thực thi pháp luật liên bang và kiểm soát không lưu.
Những nhân viên liên bang có công việc được coi là “không thiết yếu” sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời, có nghĩa là họ sẽ không làm việc và sẽ không được trả lương trong thời gian chính phủ đóng cửa.
Những nhân viên có công việc được coi là “thiết yếu” sẽ tiếp tục làm việc nhưng họ cũng sẽ không được trả lương trong thời gian chính phủ đóng cửa. Theo luật năm 2019, những nhân viên này sẽ nhận được tiền truy lĩnh sau khi tình trạng bế tắc về tài chính được giải quyết.
Nhân viên liên bang không phải là những người duy nhất có thể cảm nhận được tác động của việc đóng cửa.
Trong những lần chính phủ đóng cửa trước đây, các công viên quốc gia đã trở thành tâm điểm chú ý. Mặc dù hầu hết công viên quốc gia trên khắp đất nước ngừng hoạt động trong các đợt đóng cửa chính phủ trước đây, song nhiều địa điểm vẫn mở nhưng thiếu nhân lực trầm trọng, như dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump năm 2019.
Kể từ năm 1976 đến nay đã có 20 lần chính phủ Mỹ đóng cửa, trong đó lần đóng cửa dài nhất là 35 ngày, dưới thời Tổng thống Donald Trump, từ ngày 22.12.2018 đến ngày 25.1.2019.
Hầu hết các lần đóng cửa đều xảy ra ở một chính phủ bị chia rẽ - khi Nhà Trắng, Hạ viện và Thượng viện không bị kiểm soát bởi một đảng duy nhất - giống như tình trạng trong chính phủ hiện tại của Tổng thống Joe Biden.
Tại sao chính phủ Mỹ có thể phải đóng cửa?
Hiện tại, có sự chia rẽ sâu sắc giữa Hạ viện và Thượng viện về nỗ lực đạt được sự đồng thuận và thông qua luật chi tiêu cả năm.
Hồi tháng 5, Nhà Trắng và các nhà lãnh đạo Cộng hòa tại quốc hội đã đạt thỏa thuận tiếp tục cấp ngân sách cho chính phủ Mỹ cho các ưu tiên về an ninh quốc gia và các vấn đề thiết yếu, đồng thời giảm thâm hụt ngân sách 1.000 tỉ USD trong 10 năm tới.
Tuy nhiên, hiện tại, những người theo đường lối bảo thủ cứng rắn của đảng Cộng hòa tại Hạ viện không muốn tuân thủ thỏa thuận này.
Khi hạn chót sắp đến, các nhà lập pháp hàng đầu của cả hai đảng hy vọng sẽ thông qua việc đảm bảo ngân sách ngắn hạn, hay còn gọi là “nghị quyết tiếp tục” (CR). Những biện pháp ngắn hạn này thường được sử dụng như một giải pháp tạm thời để ngăn chặn việc ngừng đóng cửa và có thêm thời gian để đạt được thỏa thuận ngân sách cả năm.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu lưỡng đảng có đủ sự đồng thuận để thông qua dự luật ngân sách ngắn hạn trước hạn chót hay không khi những người bảo thủ tại Hạ viện phản đối và đã đe dọa sẽ bỏ phiếu chống một lần nữa.
Cuộc tranh cãi về viện trợ cho Ukraina cũng có thể trở thành tâm điểm và làm phức tạp thêm những nỗ lực thông qua dự luật ngắn hạn.
