Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất
Ông Abe Shinzo sinh ngày 21.9.1954, giữ chức Thủ tướng Nhật Bản bốn nhiệm kỳ, đồng thời là Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) từ 2006 đến 2007 và từ 2012 đến 2020. Ông là Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản.
Ông Abe được bầu vào Nghị viện trong cuộc bầu cử năm 1993. Ông được chọn làm Chánh Văn phòng Nội các vào tháng 9.2005, trước khi kế nhiệm ông Koizumi làm Chủ tịch LDP tháng 9.2006.
Ông Abe được xác nhận làm Thủ tướng Nhật Bản sau một phiên họp Quốc hội Nhật Bản ở tuổi 52, khiến ông là Thủ tướng sau chiến tranh trẻ nhất, và là người đầu tiên sinh sau Thế chiến thứ hai.
Năm 2007, ông Abe từ chức Thủ tướng với lý do bệnh viêm loét đại tràng, không lâu sau khi đảng ông thua trong cuộc bầu cử năm đó. Ông được kế nhiệm bởi ông Yasuo Fukuda, người đầu tiên trong chuỗi 5 thủ tướng mà không ai tại nhiệm hơn 16 tháng.
Sau khi phục hồi, ông Abe bất ngờ trở lại chính trường, vượt qua cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ishiba Shigeru để trở thành Chủ tịch LDP lần thứ hai vào tháng 9.2012.
Tháng 12.2012, sau chiến thắng áp đảo của LDP trong cuộc tổng tuyển cử, ông trở thành Thủ tướng đầu tiên tái nhiệm kể từ ông Yoshida Shigeru năm 1948. Ông tiếp tục đắc cử với kết quả áp đảo năm 2014 và 2017.
Từ chức
Tháng 8.2020, ông Abe thông báo ý định từ chức, với lý do là bệnh viêm loét đại tràng trở lại. Ông chính thức từ chức vào ngày 16.9.2020, sau khi cuộc bầu cử lãnh đạo LDP diễn ra hai ngày trước đó đã bầu ông Suga Yoshihide làm Chủ tịch LDP.
Ông Abe, 65 tuổi, tuyên bố quyết định từ chức chỉ 4 ngày sau khi ông lập kỷ lục về thời gian tại nhiệm dài nhất không bị gián đoạn với tư cách là nhà lãnh đạo Nhật Bản - gần 8 năm.
Kể từ khi lên nắm quyền vào cuối năm 2012 với tư cách là thủ tướng thứ 6 trong vòng 5 năm, ông đã giám sát sự phục hồi của Nhật Bản sau trận động đất, sóng thần và thảm họa hạt nhân tàn khốc, khôi phục đất nước trở lại tình trạng kinh tế rực rỡ.
Tuy nhiên, theo tờ New York Times, mặc dù đã nắm giữ quyền lực trong thời gian dài, ông Abe đã không đạt được mục tiêu cuối cùng của mình là sửa đổi Hiến pháp hòa bình do Mỹ thiết lập sau Thế chiến 2. Ông cũng không thể đảm bảo việc trao trả các đảo tranh chấp mà cả Nhật Bản và Nga tuyên bố chủ quyền để hai nước có thể ký hiệp ước hòa bình chính thức chấm dứt chiến tranh.
Và trong một cuộc họp báo công bố quyết định từ chức, ông Abe bày tỏ sự tiếc nuối về tham vọng thứ ba chưa thực hiện điện là đưa các công dân Nhật Bản bị Triều Tiên bắt cóc hàng thập kỷ trước trở về.
Giải thích cho quyết định từ chức, ông Abe nói với các phóng viên rằng ông bị tái phát bệnh viêm loét đại tràng, căn bệnh đường ruột khiến ông phải từ chức chỉ sau một năm trong thời gian cầm quyền đầu tiên.
Ông Abe nói muốn mở đường cho một nhà lãnh đạo mới, người có thể tập trung hoàn toàn vào việc giải quyết đại dịch COVID-19 và những thách thức khác.
“Tôi không muốn mắc sai lầm trong các quyết định chính trị quan trọng khi đang điều trị. Tôi đã quyết định không nên tiếp tục ngồi ở ghế này chừng nào tôi không thể tự tin đáp lại sự ủy thác của mọi người” - ông Abe nói trong phát biểu công bố quyết định từ chức.
Trong nhiệm kỳ thứ hai, bắt đầu vào cuối năm 2012, ông Abe đã vượt qua một số vụ bê bối. Năm 2015, ông đã thúc đẩy thông qua luật an ninh gây tranh cãi cho phép quân đội Nhật Bản tham gia các nhiệm vụ chiến đấu ở nước ngoài cùng với các lực lượng đồng minh, như một phần của "quyền tự vệ tập thể".
Quyền lực chính trị của ông đạt đến đỉnh điểm vào năm 2017, khi đảng của ông giành được chiến thắng vang dội, cùng với các đối tác liên minh chiếm 2/3 số ghế trong Quốc hội. Trước sức ép sửa đổi hiến pháp, ông Abe chưa bao giờ biến giấc mơ dân tộc đó thành hiện thực, do sự phản đối của công chúng với việc này vẫn ở mức cao.
Ông Abe có lẽ là người duy nhất trong số các nhà lãnh đạo thế giới đã phát triển mối quan hệ cá nhân thân thiết với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, mà nhiều người ở Nhật tin rằng đã giúp ngăn chặn các thỏa thuận thương mại trừng phạt hoặc yêu cầu Nhật Bản trả nhiều hơn để hỗ trợ gần 55.000 lính Mỹ đồn trú trên toàn quốc.
Ông Abe cũng tham gia sáng lập Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP - hiệp định mà sau khi Mỹ rút khỏi đã trở thành Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Kristi Govella, trợ lý giáo sư nghiên cứu về Châu Á tại Đại học Hawaii tại Manoa, cho biết: “Tôi nghĩ di sản lớn nhất của ông Abe đối với người kế nhiệm là ông đã nắm quyền ở Nhật Bản lâu hơn bất kỳ thủ tướng nào khác. Ông ấy đã thực sự nâng tầm vị thế của Nhật Bản trên trường quốc tế và thực hiện những thay đổi đáng kể trong chính sách trên một số lĩnh vực vấn đề và ở Nhật Bản, đó là điều mà chúng tôi không mấy khi thấy”.
Ngày 8.7, cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo được đưa đến bệnh viện trong tình trạng chảy máu sau khi ngã gục khi đang phát biểu tại thành phố Nara, miền tây Nhật Bản, đài truyền hình NHK đưa tin. Có âm thanh giống tiếng súng được phát ra vào thời điểm cựu Thủ tướng Abe Shinzo ngã gục. Các nhân chứng có thể nghe thấy 2 tiếng nổ liên tiếp trong bài phát biểu của cựu Thủ tướng Abe Shinzo.
Một nam nghi phạm đã bị giam giữ nhưng các thông tin chi tiết khác không được tiết lộ.
Nhật Bản là quốc gia có luật sử dụng súng nghiêm ngặt nhất trong số các nền kinh tế hàng đầu và rất hiếm khi xảy ra các vụ xả súng.
