Tuần qua, Viện Khảo cổ học thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc công bố những thành quả khảo cổ quan trọng nhất được phát hiện ở Trung Quốc trong năm ngoái. Dù hầu hết các di chỉ khảo cổ được phát hiện trước năm 2021, nhưng đều có những khai quật đáng chú ý trong năm ngoái. Những phát hiện khảo cổ này giúp phác họa bức tranh về xã hội Trung Quốc cổ đại qua nhiều thiên niên kỷ.
Dưới đây là những khám phá khảo cổ hàng đầu của Trung Quốc năm 2021, theo chính phủ Trung Quốc:
1. Đột phá tại Tam Tinh Đôi
Không thể thảo luận chính xác về khảo cổ Trung Quốc thời gian gần đây nếu không đề cập đến di chỉ khảo cổ Tam Tinh Đôi. Các nhà nghiên cứu ước tính, Tam Tinh Đôi khoảng 3.000 đến 3.200 năm tuổi.
Tháng 3.2021, các nhà khoa học đã công bố những chiếc mặt nạ cổ làm từ những lá vàng được bảo quản tốt. Phát hiện về mặt nạ vàng ở Tam Tinh Đôi thú vị tới mức những nông dân gần khu di chỉ khảo cổ đã tạo hình "khuôn mặt người ngoài hành tinh" nổi tiếng trong các món đồ tạo tác lên cây trồng của họ.
Vào tháng 9, các nhà khoa học công bố một loạt đồ tạo tác hoàn toàn mới được phát hiện tại Tam Tinh Đôi, nhiều cổ vật ở đây đang góp phần nhìn nhận lại thuở sơ khai của nền văn minh Trung Quốc.
2. Văn bản thời Chiến Quốc
Những văn bản ghi lại trên các cổ vật cung cấp cho các nhà khảo cổ khả năng quan sát trực tiếp vào cuộc sống cổ đại. Tháng 3.2021, các nhà khảo cổ thông báo tìm thấy một mảnh gỗ dài có 700 ký tự chữ viết từ thời Chiến quốc (475-221 trước Công nguyên).
Văn bản được cho là một bài luận của một quân sư đang thuyết phục hoàng đế nhà Tần lúc bấy giờ, Tần Thủy Hoàng, chấp nhận một hiệp định đình chiến sau khi 5 vương quốc phía đông tạo ra một liên minh tạm thời ngăn chặn cuộc hành quân của nhà Tần trên khắp Trung Quốc.
Tần Thủy Hoàng dường như không để tâm tới văn bản này bởi cuối cùng ông đã xuất quân đi chinh phục và thống nhất Trung Quốc vào năm 221 trước Công nguyên.
3. Con dấu hoàng gia của Vương quốc Thổ Phồn Tây Tạng
Các đợt quét được thực hiện với một con dấu Tây Tạng cổ vào năm ngoái 2021 cho thấy con dấu này có thể thuộc về con trai của một công chúa ở Vương quốc Thổ Phồn hay Đại Phồn quốc (618-842) - sự hợp nhất của các bộ tộc Tây Tạng trong triều đại nhà Đường (618-907).
Hình khắc trên con dấu cổ cho biết “con dấu của cháu trai vua Azha”, giúp các nhà khảo cổ xác định ngôi mộ có liên hệ với vua của Thổ Dục Hồn, một bộ tộc Tây Tạng cai trị vùng đất ngày nay là tỉnh Thanh Hải ở tây bắc Trung Quốc.
Quá trình khai quật ngôi mộ cổ Tây Tạng bắt đầu vào năm 2018 nhưng con dấu được tìm thấy vào cuối năm 2020, sau đó được làm sạch cẩn thận trước khi được các nhà khảo cổ học quét.
4. Rìu cổ xác định lại việc di chuyển của người cổ đại
Những chiếc rìu tay từ thời kỳ đồ đá cũ được tìm thấy ở tỉnh Thanh Hải đã làm sáng tỏ cách người di cư từ Âu-Á đến Trung Quốc.
Được phát hiện tại khu khảo cổ Piluo trên cao nguyên Tây Tạng, những chiếc rìu được cho là có niên đại khoảng 130.000 năm. Những công cụ này thường được tìm thấy ở Châu Phi và Âu-Á và đôi khi được phát hiện ở Trung Quốc.
Những công cụ ở Trung Quốc được phát hiện ở độ cao 3.750m, là độ cao lớn nhất mà công cụ này từng được khám phá, qua đó cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách những người cổ đại sống ở những địa hình khắc nghiệt.
5. Nhận dạng một quý tộc triều đại nhà Chu
Tháng 12.2021, các nhà khảo cổ công bố, chủ nhân của ngôi mộ có từ thời nhà Chu (1046-256 trước Công nguyên) là một quý tộc.
Các nhà khoa học đã có thể kết luận danh tính của quý tộc nhà Chu nhờ vào 2 vũ khí được chôn cùng người đàn ông này. Hậu duệ của một nhà vua quyền lực sở hữu vũ khí, vì vậy việc người đàn ông được chôn cất cùng với vũ khí cho thấy đây là người có đẳng cấp xã hội cao.
Các nhà khảo cổ Trung Quốc cũng phát hiện ra một nhạc cụ dây cổ có tên là zheng trong mộ cổ. Với chiều dài 2,3m, đây là cây đàn zheng dài nhất từng được khai quật.
6. Xưởng chế tác ngọc bích thời đồ đá mới tại di chỉ Hoàng Sơn
Di chỉ khảo cổ Hoàng Sơn ở tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, đã mở ra một cánh cửa quan trọng về nền văn hóa Ngưỡng Thiều, một trong những xã hội đầu tiên của Trung Quốc.
Mặc dù di chỉ khảo cổ này không có những cổ vật nổi bật, quy mô đáng chú ý như những di chỉ khảo cổ khác kể trên nhưng đã vẽ nên bức tranh chi tiết về một xã hội phức tạp.
Các nhà khoa học tại địa điểm khảo cổ này đã tìm hiểu cách người Ngưỡng Thiều tận dụng đường thủy, cách họ tương tác với các vùng khác ở Trung Quốc và những công cụ nào cần thiết cho người dân vào thời điểm đó.
