Tháng 9 bắt đầu với một cơn bão quét qua Hong Kong (Trung Quốc), làm ngập lụt thành phố. Đây là khởi đầu của hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan tấn công 10 quốc gia và vùng lãnh thổ chỉ trong 12 ngày, trong đó thảm khốc nhất là lũ lụt ở Libya, khiến hơn 11.000 người thiệt mạng và hàng nghìn người mất tích.
Theo CNN, các nhà khoa học cảnh báo rằng những dạng hiện tượng thời tiết cực đoan ảnh hưởng đến các quốc gia trên toàn thế giới này có thể ngày càng trở nên phổ biến khi khủng hoảng khí hậu gia tăng, gây áp lực lên các chính phủ phải chuẩn bị ứng phó.
Một trong những cơn bão tồi tệ nhất ở châu Âu
Trong tháng 9, nhiều khu vực ở Địa Trung Hải đã bị bão Daniel tấn công. Cơn bão hình thành vào ngày 5.9 đã ảnh hưởng đến Hy Lạp trước tiên, gây ra lượng mưa nhiều hơn mức thường thấy trong cả năm.
Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis cho biết ít nhất 15 người đã thiệt mạng và gọi đây là “một trong những cơn bão mạnh nhất từng đổ bộ vào châu Âu”.
Theo Bộ trưởng Môi trường Hy Lạp Theodoros Skylakakis, lũ lụt xảy ra sau các vụ cháy rừng tàn khốc ở nước này “có dấu vết của biến đổi khí hậu”.
“Chúng ta đã có một mùa hè ấm áp nhất trong lịch sử. Nước biển rất ấm dẫn đến sự kiện khí tượng này” - ông nói.
Nước láng giềng Thổ Nhĩ Kỳ cũng cảm nhận được tác động, ghi nhận ít nhất 7 người thiệt mạng.
Lũ lụt nghiêm trọng còn tấn công Bulgaria, phía bắc Hy Lạp, với ít nhất 4 người chết được xác nhận.
Ở những nơi khác ở châu Âu, cơn bão Dana gây mưa xối xả trên khắp Tây Ban Nha, làm hư hại nhà cửa và giết chết ít nhất ba người.
Bão lụt tàn phá Libya
Cho đến nay, tác động tàn khốc nhất được cảm nhận ở Libya, khi bão Daniel di chuyển qua Địa Trung Hải, nhận thêm sức mạnh từ vùng nước ấm bất thường của biển, trước khi trút mưa xối xả xuống phía đông bắc đất nước.
Theo Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC), lượng mưa thảm khốc đã khiến hai con đập bị vỡ, tạo ra một làn sóng nước cao 7 mét tràn về thành phố ven biển Derna, quét sạch toàn bộ khu dân cư và cuốn trôi nhiều ngôi nhà xuống biển.
Theo Liên Hợp Quốc, ít nhất 11.300 người thiệt mạng và ít nhất 10.000 người khác vẫn mất tích, trong đó nhiều người được cho là đã bị cuốn ra biển hoặc bị chôn vùi dưới đống đổ nát.
Libya đã bị tàn phá bởi một cuộc nội chiến và bế tắc chính trị trong gần một thập kỷ. Ciaran Donnelly - Phó Chủ tịch cấp cao về ứng phó, phục hồi và phát triển khủng hoảng tại Ủy ban Cứu hộ Quốc tế, cho biết, tình hình ở Libya ngày càng xấu đi do nhiều năm xung đột và bất ổn, cộng thêm do tác động của biến đổi khí hậu.
Những cơn bão chết người ở châu Á
Mặc dù quy mô tàn phá và thiệt hại về người ở châu Á nhỏ hơn nhưng châu Á cũng ghi nhận những cơn bão chết người chưa từng có.
Hai cơn bão - bão Saola và bão Haikui - đi qua khu vực này chỉ cách nhau vài ngày trong tuần đầu tiên của tháng 9, gây thiệt hại trên diện rộng tại Đài Loan (Trung Quốc), Hong Kong và các khu vực khác ở miền nam Trung Quốc, bao gồm cả Thâm Quyến.
Mặc dù cơn bão Saola khiến các trường học và công sở ở Hong Kong đóng cửa trong hai ngày, nhưng thiệt hại thực sự lại xảy ra một tuần sau đó khi thành phố bị bão bất ngờ tấn công, với lũ quét nhấn chìm các ga tàu điện ngầm và biến đường phố thành sông.
Theo chính quyền Hong Kong, bão Saola mang lại lượng mưa theo giờ cao nhất kể từ khi dữ liệu bắt đầu được lưu trữ vào năm 1884.
Tại Đài Loan, bão Haikui khiến hàng chục nghìn ngôi nhà mất điện và hơn 7.000 người dân phải sơ tán.
Mưa lớn ở Mỹ
Nhiều nơi ở châu Mỹ cũng bị ngập lụt. Brazil ghi nhận hơn 30 người chết vào tuần trước sau mưa lớn và lũ lụt ở bang Rio Grande do Sul - thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất xảy ra tại bang này trong 40 năm.
Trong khi đó tại Mỹ, lễ hội Burning Man đã gây chú ý trên toàn thế giới sau khi một trận mưa lớn đổ bộ vào khu vực này, với hàng chục nghìn người tham dự được yêu cầu tiết kiệm thực phẩm và nước uống khi bị mắc kẹt ở sa mạc Nevada.
Khu vực hẻo lánh bị ảnh hưởng bởi lượng mưa lên tới 200 mm - gấp khoảng hai lần lượng mưa trung bình trong tháng 9 - chỉ trong 24 giờ.
Ở phía đối diện đất nước, lũ lụt ở Massachusetts đã làm hư hại hàng trăm ngôi nhà, cơ sở kinh doanh và cơ sở hạ tầng bao gồm cầu, đập và đường sắt. Theo dữ liệu dịch vụ thời tiết, lượng mưa ở các vùng của Massachusetts và New Hampshire đã cao hơn 300% so với lượng bình thường trong hai tuần qua.
Các chuyên gia cho biết nhiệt độ đại dương ấm kỷ lục đã thúc đẩy một mùa bão Đại Tây Dương hoạt động mạnh mẽ và không có dấu hiệu chậm lại.
Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ, hơn 90% hiện tượng nóng lên trên toàn cầu trong 50 năm qua là xảy ra ở các đại dương.
Điều đó có nghĩa là nhiều cơn bão có thể hình thành hơn mức có thể xảy ra trong một năm El Nino điển hình - Phil Klotzbach, nhà khoa học nghiên cứu tại Khoa Khoa học Khí quyển, Đại học bang Colorado (Mỹ) cho hay.
