Chỉ 20% số tài khoản trong trạng thái hoạt động
Số liệu từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) cho thấy, tổng số tài khoản chứng khoán hiện nay đạt xấp xỉ 7 triệu. Trong đó, số tài khoản nhà đầu tư cá nhân trong nước là 6,84 triệu, chiếm 99,2%. Tổng số tài khoản chứng khoán của tổ chức trong nước, cá nhân và tổ chức nước ngoài là 57.438, chiếm 0,8%.
Như vậy, số lượng tài khoản chứng khoán/đầu người chính thức cán mốc gần 7%. Tỉ lệ này đạt được sớm hơn 3 năm với mục tiêu mà Chính phủ đã đặt ra 5% dân số đầu tư vào chứng khoán vào năm 2025.
Trao đổi với Lao Động, ông Bùi Tiến Đức - Trưởng phòng tư vấn đầu tư tại CTCK Mirea Asset - chỉ ra hai nguyên chính dẫn tới sự tăng trưởng vượt bậc này.
Nguyên nhân thứ nhất là việc các công ty chứng khoán phát triển nền tảng hạ tầng công nghệ thông tin giúp nhà đầu tư mở tài khoản trực tuyến dễ dàng và thuận tiện hơn.
Bên cạnh đó, kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng nổ đến nay, kênh chứng khoán dần trở nên hấp dẫn, từ đó khuyến khích nhiều nhà đầu tư mới.
Tuy nhiên, ông Đức lưu ý: "Một nhà đầu tư có thể mở nhiều tài khoản ở các công ty chứng khoán khác nhau. Do đó, nếu chỉ dựa vào số lượng tài khoản mở mới để đánh giá khoảng 7% dân số Việt Nam tham gia chứng khoán thì chưa chính xác.
Thực tế thì nên tham khảo số liệu từ VSD rằng, có bao nhiêu nhà đầu tư tham gia vào thị trường thì sẽ rõ hơn. Bởi mỗi người sẽ được quản lý thông tin bằng số chứng minh nhân dân của riêng họ". Vị chuyên gia cho biết, trung bình chỉ khoảng từ 20 - 30% số tài khoản này trong trạng thái hoạt động.
Ham học hỏi nhưng mới chỉ dừng lại ở tầm nhìn ngắn hạn
Đánh giá về chất lượng của nhà đầu tư chứng khoán hiện nay, ông Huỳnh Minh Tuấn - nhà sáng lập FIDT - cho rằng, chưa được nâng cấp nhiều. Chủ yếu vẫn nhờ số lượng bùng nổ trong 2 năm đại dịch COVID-19 với mục đích kiếm tiền nhanh.
"Hầu hết các nhà đầu tư tiếp cận thị trường theo kiểu ăn xổi là chính và sang năm 2022 họ đã trả giá cho việc này. Tôi đánh giá kiến thức của lớp nhà đầu tư mới trong giai đoạn vài năm qua còn ở nền tảng tương đối thấp. Giai đoạn điều chỉnh của năm 2022 sẽ gạn lọc lại và tạo ra một thế hệ nhà đầu tư chuyên nghiệp và hiểu biết hơn".
Về tiềm lực tài chính, số đông 90% nhà đầu tư là cán bộ, công nhân viên chức, dân văn phòng. Đồng nghĩa quy mô tài sản đầu tư tương đối nhỏ, tương ứng vài trăm triệu đồng mỗi người.
Về mặt chiến lược, nhà đầu tư đang nhìn chứng khoán như một kênh kiếm tiền "ăn nhanh ra nhanh", tìm cơ hội ngắn hạn trên thị trường. Tuy nhiên, ông Phan Linh - nhà sáng lập Take Profit - nhìn nhận, nhà đầu tư hiện nay đã có tinh thần ham học hỏi hơn. Nhiều kênh thông tin mở ra để tiếp cận như các diễn đàn, khoá học, báo cáo phân tích từ các công ty chứng khoán...
Nâng cao chất lượng nhà đầu tư
Theo ông Tuấn, mỗi thị trường sẽ có đặc thù khác nhau. Ví dụ như tại Pháp, Mỹ hay EU, nhà đầu tư tổ chức chiếm hơn 70% giao dịch hằng ngày. Tuy nhiên, với những thị trường Châu Á thì nhà đầu tư cá nhân vẫn chiếm tỉ trọng chủ đạo.
Nhà sáng lập FIDT đánh giá: "Để phát triển thì cần có những sản phẩm tài chính. Ví dụ sắp tới sẽ hoàn thiện hệ thống giao dịch KRX hay các sản phẩm quyền chọn sẽ nâng cấp được cường độ, quy mô giao dịch của thị trường. Đây là sẽ là tín hiệu tốt để phát triển lớp nhà đầu tư này".
Các cơ quan ban, ngành quản lý nên chú trọng đào tạo pháp luật về chuyển khoán để tránh những vết xe đổ đã lặp lại, ví dụ các vụ bán chui.
Bên cạnh đó cũng cần siết chặt hơn về chất lượng của hành nghề môi giới. Đông đảo nhà đầu tư cá nhân cũng là một điểm yếu bởi sẽ khiến thị trường có tính dao động lớn.
