Nhiều tác động tích cực đối với nền kinh tế
Đánh giá về tiềm năng phát triển thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam, ông Đỗ Hoàng Phong - Tổng Giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC) cho rằng, ở các nước phát triển, tín dụng tiêu dùng phát triển rất mạnh.
Còn tại những thị trường mới nổi như Việt Nam, tín dụng tiêu dùng dù bắt đầu xuất hiện chưa lâu nhưng đã có những mốc tăng trưởng ấn tượng.
“Cá nhân tôi cho rằng tài chính tiêu dùng luôn có thị phần tiềm năng để phát triển tại Việt Nam” - ông Phong nói.
Theo ông Phong, sự tăng trưởng của tài chính tiêu dùng sẽ mang đến những sự phát triển tích cực cho nền kinh tế và đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy lùi tín dụng đen: “Điều này đã giúp hạn chế được tình trạng tín dụng đen, tín dụng ngầm trên thị trường. Qua đó, ngân sách nhà nước sẽ không bị thất thu, cũng như đời sống xã hội tránh được các bất ổn do các loại hình cho vay phi pháp này gây ra” - ông Phong nhận định.
Với thủ tục đơn giản, thời gian xét duyệt và giải ngân nhanh chóng, cá nhân và hộ gia đình đều có thể dễ dàng tiếp cận kênh cho vay tiêu dùng để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, nhu cầu vốn nhỏ lẻ của mình một cách kịp thời.
Bên cạnh đó, ông Phong cũng cho biết, tại các nước phát triển, cho vay tiêu dùng là kênh cung cấp vốn khá lớn, có tỉ trọng đóng góp cao vào tăng trưởng GDP. Trong khi đó, tại Việt Nam, thị phần của công ty tài chính tiêu dùng vẫn còn bỏ ngỏ khi mới chỉ đáp ứng được khoảng ¼ nhu cầu vốn vay nhỏ lẻ của người dân.
Tuy nhiên, dù vẫn còn khá khiêm tốn, sự phát triển của các công ty tài chính với mục tiêu chú trọng cho vay tiêu dùng sẽ kéo theo mức tăng trưởng của tín dụng tiêu dùng, góp phần vào tăng trưởng của GDP Việt Nam trong tương lai, ông Phong nhấn mạnh.
Cột mốc 1 triệu tỉ đồng
Thị trường tài chính tiêu dùng đánh giấu giai đoạn tăng trưởng ấn tượng bằng cách tiến sát cột mốc 1 triệu tỉ đồng (khoảng 44 tỉ USD) vào thời điểm cuối năm 2017. Bà Nguyễn Thùy Dương - Phó Tổng Giám đốc phụ trách khối Dịch vụ tài chính (EY Việt Nam) - cho biết: “Tốc độ tăng trưởng hằng năm kép (CAGR) từ năm 2013 tới năm 2016 của thị trường cho vay tiêu dùng nói chung là 44% và của các công ty tài chính nói riêng là 91%, cho thấy sức nóng tăng trưởng của các công ty này” - bà nhận định.
Đáng lưu ý, bà cho rằng, một trong những yếu tố đóng góp vào sự tăng trưởng vượt bậc này có thể kể tới là cơ cấu dân số trẻ với gần khoảng 60,5% dân số đang ở độ tuổi dưới 35. Theo một báo cáo của Nielsen, chỉ số niềm tin tiêu dùng (CCI) tại Việt Nam tăng cao, đo được ở mức 117 vào quý II/2017, cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây và đứng thứ 5 toàn cầu, chứng tỏ tâm lý lạc quan của người tiêu dùng Việt vào thu nhập trong tương lai, sẵn sàng vay mượn nhiều hơn cho chi tiêu hiện tại.
Bên cạnh đó, theo một thống kê từ Tổ chức Ngân hàng Thế giới, hướng đi vay trở nên phổ biến hơn với 46,8% dân số Việt Nam đang có các giao dịch vay mượn. Điều này chứng tỏ nhu cầu vay tiêu dùng tại Việt Nam khá lớn.
Không những vậy, báo cáo này cũng chỉ ra hiện mới chỉ có 18% trong số đó đang đi vay các công ty tài chính cho thấy tiềm năng và dư địa của thị trường này còn vô cùng lớn.
Điều chỉnh để tránh rủi ro
Mặc dù tín dụng tiêu dùng phát triển mạnh là tín hiệu tốt cho nền kinh tế, ông Đỗ Hoàng Phong cho rằng cũng cần những điều chỉnh để tránh những rủi ro có thể xảy ra. Cụ thể, các công ty tài chính cần đầu tư nhiều hơn nữa hệ thống công nghệ và xây dựng hệ thống quản lý khách hàng vay, áp dụng các chuẩn mực trong quản trị rủi ro, áp dụng mức lãi suất hợp lý với mức độ tín nhiệm của khách hàng. Đồng thời, cần minh bạch và cho khách hàng nắm rõ hợp đồng ký kết.
Về phía cơ quan quản lý, TS Nguyễn Tú Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) - nhìn nhận, để cho vay tiêu dùng phát triển bền vững không chỉ cần có hành lang pháp lý bảo vệ các tổ chức cho vay tiêu dùng mà còn phải đặt yêu cầu bảo vệ người đi vay trước nguy cơ vỡ nợ lên cao.
Theo TS Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV - cũng cho rằng cần tăng cường giáo dục tài chính cho người tiêu dùng, đặc biệt là về các sản phẩm tài chính tiêu dùng, tài chính vi mô. Người tiêu dùng cần nhận thức được sự khác biệt giữa sản phẩm của các NHTM và CTTCTD để có thể chọn ra được sản phẩm phù hợp.
Ngoài ra, việc giáo dục tài chính cũng giúp cho người tiêu dùng hiểu được quyền lợi và nghĩa vụ của mình trước khi quyết định sử dụng dịch vụ.
Đặc biệt, người tiêu dùng cũng cần có hành động để bảo vệ quyền lợi của chính mình cũng như của các CTTC. Người tiêu dùng cần trang bị cho bản thân và những người xung quanh kiến thức cơ bản về tài chính - ngân hàng. Điều này giúp người tiêu dùng quản lý tài chính cá nhân và gia đình tốt hơn, cũng như đảm bảo khả năng chi trả khi sử dụng các sản phẩm tín dụng tiêu dùng.
Bên cạnh đó, những kiến thức này cũng giúp người tiêu dùng hiểu rõ về đặc tính sản phẩm, lãi suất và phí, điều kiện tín dụng khác để có thể đưa ra quyết định chính xác và phù hợp hơn khi lựa chọn khoản vay tiêu dùng.
