Nhiều doanh nghiệp chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu
Tính đến cuối tháng 7.2023, chỉ 38 tổ chức phát hành đạt được thỏa thuận gia hạn thời hạn trái phiếu với trái chủ và đã có báo cáo chính thức lên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) với tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được gia hạn hơn 52.500 tỉ đồng. Trong khi đó, có khoảng 82 doanh nghiệp thông báo về việc chậm và hoãn thanh toán gốc, lãi trái phiếu với ước tính tổng giá trị trái phiếu chậm trả khoảng 183.000 tỉ đồng, chiếm 17% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp, trong đó trái phiếu địa ốc chiếm tỷ trọng lớn nhất với khoảng 73% lượng chậm trả.
Theo số liệu của VNDirect, trong tháng 8.2023, sẽ có hơn 27.900 tỉ đồng trái phiếu riêng lẻ đáo hạn, cao hơn khoảng 31% so với tháng 7 (số liệu đã loại trừ các trái phiếu được mua lại trước hạn tính đến ngày 26.7.2023), đồng nghĩa với việc áp lực đáo hạn trái phiếu sẽ vẫn rất lớn.
Doanh nghiệp khất nợ đa số là ngành bất động sản
Đáng chú ý, phần lớn trong số các tổ chức phát hành “khất nợ” trên là những doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản khi nhóm này chiếm đến 13,1% dư nợ toàn hệ thống. Trong khi đó, các nhóm ngành khác chỉ chiếm 2,7%.
Đơn cử như mới đây, Công ty Cổ phần Đầu tư LDG thực hiện báo cáo tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu nửa đầu năm 2023 (từ ngày 1.1 đến ngày 30.6.2023). LDG cho biết, đối với lãi 5 kỳ của trái phiếu mã LDGH2123002, công ty chưa thực hiện thanh toán theo cam kết khi phát hành trái phiếu. Được biết, trái phiếu mã LDGH2123002 được phát hành ngày 10.12.2021, kỳ hạn 24 tháng (đáo hạn ngày 10.12.2023), mệnh giá 400 tỉ đồng và tính tới 30.6.2023, giá trị đang lưu hành còn lại là 186,4 tỉ đồng, mục đích phát hành để tăng quy mô vốn hoạt động, lãi suất 11,5%/năm, trả lãi 1 tháng/lần.
Điểm đáng lưu ý về cơ cấu tài sản, tính tới cuối quý II, tiền mặt của LDG chỉ còn 2,19 tỉ đồng. Ngược lại, về nguồn vốn, tổng nợ vay ngắn hạn và dài hạn tăng 6,6% so với đầu năm, tương ứng tăng thêm 80,2 tỉ đồng, lên 1.302,9 tỉ đồng và bằng 42,1% vốn chủ sở hữu.
Theo dữ liệu của Công ty chứng khoán SSI, LDG đã trải qua 4 năm dòng tiền âm liên tiếp. Trong đó, năm 2019 ghi nhận âm 1.769,56 tỉ đồng; năm 2020 ghi nhận âm 96,5 tỉ đồng; năm 2021 ghi nhận âm 956,35 tỉ đồng; và năm 2022 ghi nhận âm 35,94 tỉ đồng. Thêm nữa, trái với báo cáo thanh toán gốc và lãi trái phiếu, tại Báo cáo tài chính quý II/2023, LDG lại cho hay, tổng dư nợ còn lại của trái phiếu LDGH2123002 là 363,2 tỉ đồng. Điều này đang đặt ra câu hỏi về tính minh bạch trong các thông tin công bố của LDG.
Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cũng đã công bố văn bản của Công ty TNHH Saigon Glory (công ty con của Tập đoàn Bitexco) về việc chậm thanh toán 5 lô trái phiếu, với tổng giá trị hơn 5.000 tỉ đồng. Và mới nhất vào ngày 3.8 vừa qua, doanh nghiệp bất động sản này cũng đã “thất hứa” với các nhà đầu tư mã trái phiếu SGL-2020.04. Cụ thể, lô trái phiếu trên có tổng khối lượng phát hành lên đến 1.000 tỉ đồng và đáo hạn vào ngày 28.7.2023. Tuy nhiên, cả số tiền gốc 1.000 tỉ đồng lẫn số tiền lãi hơn 29 tỉ đồng đều mới chỉ được tổ chức phát hành này thanh toán… 0 đồng.
Thực tế cho thấy, mức độ rủi ro của thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang tăng dần. Thông tư 03/2023/TT-NHNN tạm thời gỡ nút thắt thanh khoản trên thị trường khi cho phép các tổ chức tín dụng mua lại trái phiếu doanh nghiệp mà không cần chờ sau 1 năm; giúp ổn định tâm lý từ tổ chức phát hành và nhà đầu tư khi dòng vốn tạm thời được đảm bảo trước áp lực đáo hạn lớn sắp tới.
Thông tư cũng góp phần giảm tỷ trọng nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp của nhà đầu tư cá nhân, đưa thị trường về trạng thái cân bằng và ổn định hơn khi tài sản được nắm giữ bởi nhà đầu tư tổ chức. Tuy nhiên, Thông tư 03/2023/TT-NHNN cũng giới hạn doanh nghiệp có trái phiếu được mua lại phải ở mức xếp hạng tín dụng nội bộ cao nhất của tổ chức tín dụng. Trong khi đó, phần lớn các tổ chức phát hành có sức khỏe tín dụng hoặc xếp hạng tín nhiệm ở mức thấp, không đạt được các tiêu chí xếp hạng tín nhiệm cao, nên khó đáp ứng tiêu chí đưa ra.
