Nút thắt 2020
Theo Quyết định số 242 được Thủ tướng Chính phủ ký ngày 28.2.2019 phê duyệt Ðề án “Cơ cấu lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025”, đến hết năm 2020, tất cả các ngân hàng thương mại sẽ phải đưa cổ phiếu lên niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM.
Cụ thể để đa dạng cơ sở hàng hóa trên thị trường, đề án đặt ra yêu cầu thực hiện việc niêm yết, đăng ký giao dịch cổ phiếu của các ngân hàng thương mại cổ phần theo hướng đến hết năm 2020, toàn bộ các ngân hàng thương mại phải niêm yết, đăng ký giao dịch trên thị trường chính thức.
Tuy nhiên cho đến thời điểm gần đây nhất, trong số 31 ngân hàng đang hoạt động trên thị trường theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, mới có 18 cổ phiếu ngân hàng đang được giao dịch trên sàn chứng khoán, trong đó 10 cổ phiếu được giao dịch trên sàn HOSE gồm VCB, CTG, BID, TCB, MBB, VPB, HDB, EIB, STB, TPB; 3 cổ phiếu niêm yết trên sàn HNX là ACB, SHB NVB và 5 cổ phiếu niêm yết trên sàn UPCoM là LPB, VIB, VBB, BAB, KLB
Như vậy đến nay vẫn còn hàng chục ngân hàng chưa thể tiến hành niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán dù thời gian đến hạn chót không còn quá nhiều. Danh sách này có thể nhắc đến một loạt tên ngân hàng như BVB của Ngân hàng Bản Việt (Viet Capital Bank), MSB của Ngân hàng Hàng hải, OCB của Ngân hàng Phương Đông, SBG của Ngân hàng Saigonbank, Nam A Bank hay Agribank theo kế hoạch sẽ cổ phần hóa trong năm 2020. Cũng không thể không nhắc đến 3 ngân hàng yếu kém gồm CBBank, Oceabank và GPBank cũng như DongA Bank đang trong diện kiểm soát đặc biệt, rất khó có thể đưa cổ phiếu lên sàn trong thời gian tới.
Lối thoát UPCoM?
Đáng chú ý trong các ngân hàng nói trên, điều bất ngờ là dù được Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) cấp giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán và cấp mã chứng khoán BVB cho 317,1 triệu cổ phiếu từ tháng 9.2019, đến nay cổ phiếu BVB của Ngân hàng Bản Việt (Viet Capital Bank) vẫn “mất hút” trên thị trường. Theo kế hoạch, từ ngày 16.9.2019, VSD sẽ nhận lưu ký số cổ phiếu đăng ký trên và theo đó cổ phiếu của Viet Capital Bank sẽ niêm yết trên thị trường UPCoM tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Tuy nhiên cho đến ngày 26.2.2020, dữ liệu cổ phiếu UPCoM của HNX không hề ghi nhận các dữ liệu về giao dịch, thông tin công bố cũng như danh sách cổ phiếu liên quan đến mã BVB. Việc Viet Capital Bank chưa đưa cổ phiếu vào giao dịch dù được chấp thuận từ khá sớm gây nhiều thắc mắc với thị trường cũng như các nhà đầu tư có quan tâm.
Một trường hợp khác là Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HoSE) vào cuối tháng 11.2019 thông báo nhận được hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu lần đầu của Ngân hàng Hàng hải Việt Nam (MSB) và theo đó, hơn 1,17 tỉ cổ phiếu của nhà băng này dự kiến được niêm yết với mã chứng khoán MSB. Việc đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán được ban lãnh đạo MSB đề cập từ phiên họp thường niên năm 2016, thời điểm hoàn tất thương vụ sáp nhập với Ngân hàng Mekong (Mekong Bank - MDB) và mua lại 100% vốn của Công ty tài chính Dệt may Việt Nam. Tuy nhiên với nhiều trắc trở, MSB đến nay mới có thể trình hồ sơ đăng ký niêm yết và nếu được HoSE sớm chấp thuận, đây sẽ là trường hợp ngân hàng mới nhất chính thức niêm yết cổ phiếu trên sàn chính thức.
Với các ngân hàng còn lại, trong trường hợp xấu nhất khi không thể niêm yết trên HNX hay HoSE khi hạn chót cuối năm 2020 đang đến gần, đăng ký giao dịch trên UPCoM có thể là lựa chọn cuối cùng do các điều kiện đăng ký giao dịch trên sàn này đơn giản hơn nhiều. Theo một chuyên viên phân tích của chứng khoán Yuanta (YSN), UPComM được hiểu là nơi giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa được niêm yết và điều kiện để được đăng ký giao dịch trên sàn này đơn giản hơn nhiều nếu bảo đảm tiêu chí (1) là công ty đại chúng không niêm yết tại HoSE và HNX và (2) chứng khoán phải đăng ký lưu ký tại VSD. “Giao dịch ở sàn UPCoM cũng yêu cầu về thông báo thông tin nhất định như báo cáo tài chính hàng năm. Nhưng phải nói rằng độ minh bạch và tính công khai và chất lượng doanh nghiệp còn thua xa HNX, đặc biệt là HoSE” - chứng khoán Yuanta đưa nhận định.
