Giảm chi phí, tránh lừa đảo khi thực hiện xuất khẩu lao động
Thảo luận tại tổ về Dự án Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi), Đại biểu Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (ĐBQH Đoàn Hà Nội) - nêu ý kiến, cần phải thiết lập các quy định chặt chẽ để giảm chi phí cho người lao động và tránh tình trạng lừa đảo trong xuất khẩu lao động, vấn đề đang khiến nhiều người băn khoăn, lo lắng.
“Hầu hết những người mong muốn đi lao động theo hợp đồng ở nước ngoài đều là nông dân, kinh tế khó khăn. Nếu chúng ta không quy định chặt chẽ trong luật, nhiều người dân vốn đã khốn khó lại khốn khó hơn do chi phí bỏ ra lớn hoặc bị lừa đảo khi đi xuất khẩu lao động” - ông Hiểu nói.
Cũng theo ông Hiểu, cần có sự hài hoà, hợp lý trong chính sách xuất khẩu lao động và chính sách đảm bảo nguồn nhân lực cho phát triển đất nước. Đặc biệt, trong bối cảnh nước ta đang bước vào thời kỳ già hoá dân số, nhiều địa phương đã xảy ra tình trạng thiếu lao động cục bộ, làn sóng đầu tư mới sau COVID-19 sẽ thu hút lực lượng lao động lớn.
Về quyền tham gia tổ chức đại diện NLĐ của NLĐ theo các tiêu chuẩn lao động quốc tế, vị ĐB này đề nghị: Phải quy định cụ thể trong Luật quyền tham gia tổ chức đại diện NLĐ để NLĐ được bảo vệ quyền lợi tốt hơn. Ngoài ra sự tham gia của tổ chức Công đoàn trong việc tư vấn, hỗ trợ cho NLĐ, giám sát và tham gia kiểm tra hoạt động xuất khẩu lao động thể hiện trong luật là cần thiết.
Một vấn đề khác được nêu ra đó là việc gia hạn giấy phép đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, ông Hiểu đề nghị cần đánh giá tác động và nếu thấy chín muồi thì bỏ quy định này trong luật này và trong cả các luật khác theo tinh thần cải cách hành chính.
Tại Điều 10, Điều 17 dự thảo luật đã quy định về các trường hợp thu hồi giấy phép và các trường hợp bị xử lý khác theo quy định của pháp luật, nếu doanh nghiệp vi phạm thì xử lý, kể cả việc thu hồi giấy phép, nên việc quy định gia hạn giấy phép là không cần thiết. Cần giảm bớt thủ tục hành chính cho doanh nghiệp. Chúng ta cần đánh giá đầy đủ để xem việc gia hạn giấy phép mang lại lợi ích gì cho công tác quản lý, cho doanh nghiệp, cho NLĐ.
Nêu một số vấn đề cụ thể, ĐBQH Ngọ Duy Hiểu đề nghị tại Điều 6, cần bổ sung thêm quyền được các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội mà người lao động là thành viên tư vấn, hỗ trợ trong quá trình thực hiện thủ tục đi lao động ở nước ngoài và giải quyết các tranh chấp phát sinh nếu có.
Không để NLĐ bị bơ vơ khi ra nước ngoài
Theo ông Hiểu, trên thực tế, hiện nay tại các địa phương đã có các hoạt động tư vấn, hỗ trợ NLĐ nhưng chưa được ghi nhận quyền này trong luật. Cấp uỷ, chính quyền địa phương cũng rất muốn các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội tham gia vào việc tư vấn, hỗ trợ, động viên NLĐ và giám sát hoạt động xuất khẩu lao động, tránh để NLĐ bị lừa đảo. Xử nghiêm hành vi lợi dụng việc đưa lao động ra nước ngoài để trục lợi
Cũng tại Điều 6, ông Hiểu đề nghị bổ sung quyền được tham gia tổ chức đại diện NLĐ tại Việt Nam hoặc nước sở tại. Đây là quyền quan trọng của lao động di cư theo tiêu chuẩn lao động quốc tế cơ bản, cần được đảm bảo và luật hóa. Quy định cụ thể trong luật giúp NLĐ nhận thức được quyền của mình để họ tham gia tổ chức của NLĐ, để được bảo vệ quyền lợi tốt hơn.
Còn về Điều 9, vị đại biểu này đề nghị bổ sung thêm nội dung hoạt động dịch vụ tư vấn, hỗ trợ NLĐ khi về nước. Ông Hiểu phân tích thêm, bên cạnh các DN đưa NLĐ đi làm việc tại nước ngoài chấp hành pháp luật nghiêm túc, làm việc quy củ thì vẫn còn nhiều DN vi phạm pháp luật hoặc bỏ mặc số phận NLĐ sau khi thu tiền xong, đưa sang nước bạn. Do vậy cần tăng cường sự hỗ trợ của doanh nghiệp, của Nhà nước, sự hỗ trợ của xã hội với NLĐ khi họ về.
Trong khi đó, bàn về vấn đề này Đại biểu Thích Bảo Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam - cho rằng, vừa qua chúng ta phòng, chống dịch COVID-19 rất thành công, trong đó, vấn đề liên quan đến NLĐ Việt Nam (VN) ở nước ngoài được Đảng, Nhà nước và Chính phủ quan tâm nên đã đưa được nhiều NLĐ ở nước ngoài về nước an toàn. NLĐ của nước ta vui vì việc này.
“Qua đó, chúng tôi thấy rằng cần phải có chính sách rõ ràng với vấn đề NLĐ Việt Nam đi lao động ở nước ngoài. Các tổ chức, dịch vụ khi đưa người đi phải có hành lang pháp lý đảm bảo quyền của con người của NLĐ để mỗi khi xảy ra vấn đề nào đó họ phải được pháp luật, các tổ chức bảo vệ quyền sống của người lao động” - đại biểu Thích Bảo Nghiêm nói.
“Với người VN đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng, các cơ quan nhận hợp đồng làm rất tốt. Nhưng cũng có những người nhẹ dạ, bị lừa, sang nước ngoài bị bơ vơ, không được sự bảo hộ chặt chẽ. Luật tránh tình trạng người VN ra ngoài phải trốn chui, chốn lủi” - Đại biểu Thích Bảo Nghiêm nói.
Trước đó, theo Tờ trình về Dự thảo Luật do Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung trình bày cho biết, so với Luật số 72 hiện hành, dự thảo luật có những sửa đổi, bổ sung cơ bản theo 6 nhóm chính sách sau đây: Nhóm nội dung về sửa đổi, bổ sung các loại hợp đồng đi làm việc ở nước ngoài; Nhóm nội dung về minh bạch hóa quy định và nâng cao điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành nghề hoạt động dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Nhóm nội dung về tuyển chọn, đào tạo LĐ và chuẩn hóa nguồn LĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Nhóm nội dung liên quan đến chi phí đối với NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, phù hợp với thực tế thị trường, xu hướng quốc tế, bảo đảm trách nhiệm của doanh nghiệp với NLĐ; Nhóm nội dung liên quan đến các quy định về hình thức tổ chức và mở rộng phạm vi hỗ trợ của Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước...; Dự thảo luật cũng quy định, doanh nghiệp cũng phải duy trì các điều kiện hoạt động dịch vụ đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng trong suốt quá trình hoạt động. Ngoài ra, dự thảo còn bổ sung quy định, thời hạn giấy phép là 5 năm, được gia hạn giấy phép nhiều lần, mỗi lần 5 năm.
