Đây là hoạt động cấp cao quan trọng với sự chủ trì của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và có sự tham dự của nguyên thủ/người đứng đầu chính phủ các nước gồm: Tổng thống Mozambique, Senegal, Guyana, Uzbekistan; Thủ tướng Bangladesh, Campuchia, Mông Cổ, Papua New Guinea, Thái Lan.
Hội nghị là một trong những hoạt động đầu tiên trong khuôn khổ năm chủ tịch G20 của Ấn Độ, là sáng kiến của Thủ tướng Modi với mục đích gắn kết quan điểm, lập trường của các nước đang phát triển vào chương trình nghị sự của nhóm G20, qua đó thúc đẩy đoàn kết toàn cầu, xây dựng tiếng nói chung trong giải quyết các thách thức cấp bách và thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.
Phát biểu tại phiên khai mạc, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sáng kiến của Ấn Độ góp phần đưa “Tiếng nói phương Nam” vào chương trình nghị sự của G20 và nhấn mạnh thông điệp cần chung tay củng cố các nền tảng cho một nền hòa bình và phát triển thịnh vượng toàn cầu.
Cụ thể là, tăng cường đoàn kết, hợp tác quốc tế và duy trì môi trường hoà bình, ổn định cho phát triển; thúc đẩy tự do thương mại và đầu tư quốc tế với vai trò động lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững, lấy người dân làm trung tâm và “không bỏ ai lại phía sau”; kiến tạo các động lực tăng trưởng mới trên cơ sở tranh thủ một cách sáng tạo Cách mạng công nghiệp 4.0, cải cách hệ thống quản trị toàn cầu theo hướng nâng cao vị thế, tiếng nói của các nước đang phát triển.
Để “Tiếng nói phương Nam” vang xa, Chủ tịch nước chia sẻ một số đề xuất cụ thể:
Thứ nhất, có tiếng nói chung, đóng góp thực chất vào thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, cải tổ Liên Hợp Quốc dân chủ và hiệu quả hơn, củng cố hệ thống thương mại đa phương với WTO ở vị trí trung tâm, hạn chế tối đa các rào cản thương mại.
Thứ hai, tăng cường hỗ trợ tài chính ưu đãi từ nhóm nước phát triển đối với các nước phương Nam, xoá, giãn nợ cho các nước nghèo, hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, phát triển bền vững và xây dựng lộ trình tài chính phát triển sau 2025; tăng cường các cơ chế tài chính mới, tài chính hỗn hợp gắn với sự tham gia của khu vực tư nhân.
Thứ ba, công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo cần giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển của mọi quốc gia, đóng vai trò là động lực của tăng trưởng xanh, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh.
Thứ tư, cùng nỗ lực ứng phó hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng - lương thực - nguồn nước, an ninh mạng trên cơ sở phát huy tối đa nội lực đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế, với nòng cốt là nâng cao hiệu quả hợp tác Nam – Nam, phát huy các cơ chế hợp tác của Liên Hợp Quốc.
Chia sẻ các bài học và thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đồng thời khẳng định Việt Nam ủng hộ và sẽ tiếp tục đóng góp vào “Tiếng nói phương Nam”, vì một thế giới công bằng, rộng mở, cùng phồn vinh và hạnh phúc.
Trong phát biểu khai mạc, Thủ tướng Modi chia sẻ các ưu tiên, định hướng của nước Chủ tịch trong năm 2023, nhấn mạnh thông điệp mạnh mẽ về bảo đảm lợi ích, mối quan tâm và ưu tiên cấp bách của các nước phương Nam tại các diễn đàn quốc tế, nhất là trong khuôn khổ G20.
Các nhà lãnh đạo đánh giá cao sáng kiến của Ấn Độ tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần này mang đến một cơ hội đặc biệt để các nước đang phát triển đóng góp ý kiến thực chất vào quá trình thảo luận của G20.
Các ý kiến phát biểu đánh giá thế giới đang đứng trước nhiều thách thức, tác động đa chiều đến các nước đang phát triển, nhất là nguy cơ suy thoái kinh tế, lạm phát, nợ công, biến đổi khí hậu, an ninh phi truyền thống và gia tăng căng thẳng địa chính trị.
Phiên họp nhấn mạnh yêu cầu các bên liên quan cần hành động ngay để đạt được các mục tiêu SDG theo đúng lộ trình. Trong ngắn hạn, cần triển khai các biện pháp cấp bách để hỗ trợ các nước đang phát triển, nhất là các nước nghèo thu nhập còn thấp, vượt qua các nguy cơ về mất an ninh lương thực, năng lượng, bất ổn tài chính, khủng hoảng nợ… Trong dài hạn, nhiều ý kiến nhấn mạnh yêu cầu xây dựng một hệ thống kinh tế và tài chính quốc tế công bằng, bình đẳng và bao trùm, tăng cường tiếng nói và sự tham gia của các nước đang phát triển trong các cơ chế quản trị kinh tế toàn cầu.
Cùng với chủ đề chung của G20 năm 2023 về “Một trái đất, Một gia đình, Một tương lai”, hội nghị thượng đỉnh “Tiếng nói phương Nam” với chủ đề bao trùm “Chung tiếng nói, Cùng mục tiêu” đã đóng góp tích cực cho việc thúc đẩy đoàn kết, thể hiện quan điểm chung của các nước đang phát triển chung tay ứng phó các thách thức toàn cầu.
Những sáng kiến, cam kết, đề xuất tại hội nghị là nền tảng quan trọng cho nghị sự của G20 trong năm 2023, hướng tới hội nghị thượng đỉnh G20 sẽ diễn ra vào tháng 9.2023.
