Tự do ngôn luận nhưng không thể loạn ngôn, lộng ngôn!

TS Nguyễn Tri Thức | 18/06/2021 16:00

Hơn 1 thập niên trở lại đây, mạng xã hội phát triển bùng nổ, tác động sâu rộng đến cuộc sống con người, các quốc gia trên thế giới. Bên cạnh những tác động tích cực, sự hiệu quả thấy rõ, mạng xã hội cũng giăng mắc nhiều hậu quả tiềm tàng, khôn lường. Trên mạng xã hội, mỗi người đều có thể tự do bày tỏ chính kiến, quan điểm của mình nhưng phải là trong khuôn khổ quy định của pháp luật, nhất quyết không thể lợi dụng, lạm dụng để tùy tiện loạn ngôn, lộng ngôn, cản trở, chống phá...

Sức nóng của mạng xã hội

Không có gì phải bàn cãi, mạng xã hội hiện nay đã chi phối mạnh mẽ đời sống người dân trên toàn thế giới, với nhiều tính năng vượt trội, thuận tiện cho người sử dụng. Thậm chí, khi sử dụng mạng xã hội người dân không phải trả phí trực tiếp (đã trả thuê bao Internet), mà còn có thể kiếm tiền, thậm chí nhiều tiền trên phương tiện truyền thông mới này bằng nhiều cách khác nhau.

Người sử dụng cũng như người kiếm được tiền trên mạng cũng không phân biệt tuổi tác, giới tính, trình độ, quốc tịch, màu da. Tất cả, chỉ cần đếm bằng sự tương tác với số lượng người theo dõi (follow), xem (view), thích (like), bình luận (comment), chia sẻ (share)... Càng nhiều lượt tương tác thì càng “nóng”, càng có cơ hội kiếm tiền, từ việc quảng cáo bán hàng online, quảng bá giới thiệu sản phẩm đến nhận tiền từ các khách hàng quảng cáo, từ chủ sở hữu các trang mạng xã hội đình đám như Facebook, Twitter, YouTube...

Chừng hơn 10 năm trở lại đây, khi mạng xã hội phát triển bùng nổ tại Việt Nam, số người dùng ngày càng tăng vọt. Thống kê mới nhất của WeAreSocial (công ty toàn cầu chuyên nghiên cứu về truyền thông xã hội) và Hootsuite (công cụ quản lý truyền thông xã hội) công bố báo cáo tổng quan toàn cảnh ngành kỹ thuật số (digital) tại Việt Nam năm 2021 cho thấy, mạng xã hội dần trở thành phần thiết yếu trong cuộc sống của mọi người. Số lượng người dùng mạng xã hội tại Việt Nam vào tháng 1.2021 là 72 triệu người trong tổng 97,8 triệu dân, chiếm khoảng 73,7% tổng dân số. Thế mới biết, “sức nóng”, sự hấp dẫn của mạng xã hội lớn đến thế nào!

Vậy nên, trên thế giới đã có ý kiến cho rằng, mạng xã hội dần trở thành quyền lực thứ 5 trong xã hội, sau các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và báo chí. Thậm chí, có những thời điểm, những vụ việc, mạng xã hội còn chứng tỏ sự vượt trội về hiệu quả lan truyền thông tin khiến cơ quan chức năng, nhà chức trách phải vào cuộc giải quyết.

Loạn ngôn, lộng ngôn trên mạng xã hội - mối hoạ khôn lường

Tác dụng, tác động của mạng xã hội không có gì phải bàn thêm. Đó là điều tất yếu trong xã hội số. Thế nhưng, bên cạnh những sự ưu việt, thế mạnh, sự hiệu quả, hữu ích của mình, mạng xã hội cũng gây ra, để lại biết bao hậu quả khôn lường, trên các phương diện, lĩnh vực khác nhau, đối với cá nhân, xã hội, cũng như cả quốc gia (đặc biệt nhìn từ những biến động chính trị tại Trung Đông - Bắc Phi từ năm 2011 đến nay). Chỉ xét riêng vấn đề loạn ngôn, lộng ngôn trên mạng xã hội cũng thấy đủ đầy, rõ ràng những mối hiểm họa, bất trắc, sự tàn phá khiếp hại.

Thử lấy ví dụ rất dễ kiểm chứng rằng, chỉ với mục đích thu hút sự chú ý, không ít chủ tài khoản mạng xã hội, nhất là Facebook đã không ngại ngần loạn ngôn, lộng ngôn trên trang cá nhân của mình. Từ việc tung tin giả, tin sai sự thật đến sự bịa tạc trắng trợn về nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, từ chuyện cá nhân đến tập thể, thậm chí chuyện tầm quốc gia đại sự, thu hút sự chú ý của đông đảo công chúng.

Đơn cử như trong bối cảnh đại dịch COVID-19 hoành hành với những diễn biến khó lường, rất nhiều chủ tài khoản mạng xã hội đã “vô tâm”, điềm nhiên, cố ý tung tin sai sự thật về tình hình dịch bệnh gây hoang mang cộng đồng, bất lợi cho công tác phòng, chống dịch bệnh chỉ để nhằm tư lợi cá nhân. Rất nhiều người đã bị phạt, xóa các thông tin bịa tạc, giả mạo... nhưng tình trạng loạn ngôn vẫn chưa thể chấm dứt.

Đặc biệt nguy hiểm là mạng xã hội trở thành “mảnh đất” để các thế lực thù địch, phản động, những phần tử cơ hội chính trị ra sức, dã tâm chống phá cách mạng nước ta bằng mọi âm mưu, thủ đoạn tinh vi, thâm độc, xảo quyệt. Tất cả, đều là những sự loạn ngôn, lộng ngôn tùy tiện, những sự xuyên tạc, bóp méo, bôi đen có chủ đích nhằm gây nhiễu loạn, hoang mang công chúng để rắp tâm chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Thử nhớ lại trước, trong và sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; công cuộc phòng, chống đại dịch COVID-19... thì thấy đủ trò ma quái, ác hiểm, tàn độc của các thế lực thù địch, phản động, những phần tử cơ hội dã tâm, xảo quyệt chống phá nước ta táo tợn, liều lĩnh, bất chấp sự thật, pháp luật, đạo lý như thế nào.

Xin được nhắc lại rằng, kể từ khi bùng nổ mạng xã hội hơn 11 năm trở lại đây, “tự do ngôn luận” trên môi trường Internet thực sự hết sức đáng báo động, thậm chí kinh hãi, tiềm tàng những mối họa khôn lường. Ai cũng tùy tiện nghĩ rằng mình có thể được nói, được viết bất cứ thứ gì, dưới bất kỳ hình thức nào. Trong kỷ nguyên số, với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, những thành tựu khoa học - công nghệ cần thiết được nhân rộng, ứng dụng triệt để. Nhưng tất cả, phải trên cơ sở luật pháp quốc tế và từng quốc gia. Không thể có sự tùy tiện, vô lối, vô pháp vô thiên. Sự tự do ngôn luận ấy, chính là sự loạn ngôn, lộng ngôn, là nói bừa bãi, bậy bạ, càn dở, không phép tắc, luật pháp gì. Sự tự do ngôn luận ấy chính là “mầm độc” cản trở, phá hoại sự tiến bộ, phát triển, cần triệt để loại bỏ.

Không riêng gì ở Việt Nam, trên thế giới cũng vậy, những yêu cầu, đòi hỏi về việc thiết lập lại kỷ cương, pháp luật đối với nhà cung cấp và người dùng mạng xã hội đã được đặt ra cấp thiết, bức bách, bởi những hiểm họa không còn là tiềm ẩn nữa, mà đã lộ rõ hình hài hiểm ác, kinh sợ, đáng nguyền rủa. Khi trật tự được lập lại theo quy tắc, điều luật phù hợp với luật pháp quốc tế cũng như mỗi quốc gia thì những mối nguy tiềm tàng, những ẩn họa từ mạng xã hội mới thôi giáng xuống đầu người dân, đất nước. Có như thế, những sự loạn ngôn, lộng ngôn mới không xuất hiện, tác oai tác quái, gây tổn thương, tác hại cho cộng đồng, quốc gia, dân tộc.

TS Nguyễn Tri Thức