- Xin tiến sĩ phân tích rõ căn cứ pháp lý chứng minh vùng biển phía nam Việt Nam mà nhóm tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc vi phạm hoàn toàn thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam?
- Nhóm tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc tiến hành các hoạt động trong khu vực Bãi Tư Chính, gần với vị trí lô dầu khí 06-01 thuộc Dự án Nam Côn Sơn, Dự án liên doanh giữa Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam và Công ty Dầu khí ROSNEFT (Liên bang Nga). Vị trí này cách bờ biển Việt Nam khoảng 200 hải lý, nằm hoàn toàn trong vùng biển thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, cụ thể là vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.
Căn cứ vào Điều 56, Điều 57 Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), quốc gia ven biển được xác định vùng đặc quyền kinh tế lên tới 200 hải lý tính từ đường cơ sở và tại vùng biển này quốc gia ven biển có các quyền thuộc chủ quyền trong việc thăm dò khai thác, bảo tồn và quản lý các tài nguyên thiên nhiên, cũng như những hoạt động khác nhằm thăm dò và khai thác vùng này vì mục đích kinh tế. Quốc gia ven biển cũng có quyền tài phán trong việc lắp đặt và sử dụng các đảo nhân tạo, các thiết bị, công trình; nghiên cứu khoa học biển; bảo vệ và gìn giữ môi trường biển cũng như các quyền và các nghĩa vụ khác do Công ước quy định.
Điều 76, Điều 77 UNCLOS 1982 quy định, quốc gia ven biển được xác định thềm lục địa lên tới 350 hải lý tính từ đường cơ sở và tại thềm lục địa, quốc gia ven biển thực hiện các quyền thuộc chủ quyền về mặt thăm dò và khai thác tài nguyên thiên nhiên của mình
Luật Biển Việt Nam năm 2012 cũng có các quy định tương tự tại các Điều 15, Điều 16, Điều 17 và Điều 18.
- Thưa bà, Việt Nam có nên cân nhắc biện pháp pháp lý vào thời điểm này?
- Biện pháp pháp lý (đưa vụ việc ra trước các cơ quan tài phán quốc tế như toà án, trọng tài) cũng là một trong những biện pháp hoà bình mà luật pháp quốc tế cũng như UNCLOS cho phép các quốc gia sử dụng để giải quyết các tranh chấp quốc tế, trong đó có các tranh chấp về khai thác, sử dụng biển. Tuy nhiên, trong thực tiễn quan hệ quốc tế, đây là biện pháp mà các quốc gia cần hết sức cân nhắc bởi nó không chỉ đơn thuần mang tính pháp lý mà còn có những ảnh hưởng tới quan hệ giữa các quốc gia liên quan. Ngoài ra, biện pháp này cũng khó có thể áp dụng nếu như chỉ xuất phát từ ý chí của một bên tranh chấp.
Đối với Việt Nam, trước hết chúng ta cần phải chuẩn bị hồ sơ pháp lý cẩn thận, thu thập các bằng chứng thuyết phục… trước khi đưa ra quyết định sử dụng biện pháp pháp lý.
- Bà nhận định gì về sự lên tiếng của cộng đồng quốc tế bày tỏ quan ngại về những hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông nói chung và vụ tàu Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam nói riêng?
- Cộng đồng quốc tế thời gian qua đã bày tỏ quan ngại về những hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông. Hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của các quốc gia trong khu vực mà còn ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của các quốc gia khác, cũng như lợi ích chung của cộng đồng quốc tế như quyền tự do hàng hải theo các tuyến đường hàng hải quốc tế, quyền tự do hàng không trên không phận quốc tế…
Đối với vụ tàu Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam, một số quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Australia… đã thể hiện rõ thái độ phản đối của mình trước hành vi xâm phạm vùng biển Việt Nam của Trung Quốc.
- Xin trân trọng cảm ơn tiến sĩ!
Ông Lê Văn Nghiêm - nguyên Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại, Bộ TTTT: “Chúng ta cần lên tiếng tố cáo trước các diễn đàn quốc tế việc Trung Quốc xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam ở khu vực nam Biển Đông, vi phạm nghiêm trọng Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Đặc biệt, chúng ta cần tăng cường thông tin bằng tiếng Trung tới đông đảo người dân Trung Quốc, để họ hiểu được tình hình thực tế, thực chất của vấn đề tranh chấp trên Biển Đông nói chung, việc Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam tại khu vực bãi Tư Chính nói riêng”.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton: “Việc Trung Quốc gần đây gia tăng nỗ lực nhằm đe dọa nước khác không được khai thác các nguồn tài nguyên ở Biển Đông đang gây lo ngại. Mỹ ủng hộ mạnh mẽ các nước phản đối những hành động cưỡng ép và chiến thuật ức hiếp đe dọa an ninh và hòa bình khu vực”.NGỌC VÂN - HÀ LIÊN ghi
